Маңғыстау өңірінің тасымалдық-өткізгіштік қолайлылығы бұл әлеуетті қазіргіден де зор, ауқымды деңгейге көтеру мүмкіндігін тудырады. Әлемнің бірқатар елдерімен дипломатиялық қарым-қатынас орнатып, әлеуметтік-экономикалық тұрғыда байланысты нығайтқан еліміздің жол-көлік саласындағы көкжиегі кеңи түсетіні анық.
Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың идеясы негізінде 20 жыл бойы пісіп-жетіліп, енді аз күндерден соң елордамыз Астанада тұсауы кесілгелі тұрған Еуразиялық экономикалық одақ біздің еліміздің көлік саласын жаңа бағыттармен байытып, тасымалдық әлеуетін көтере түседі деп ойлаймыз.
Атауы айтып тұрғандай, бұл – одаққа қатысушы тараптарды таза экономикалық тұрғыда әріптес ететін, жаһандану иірімінде өзара күш біріктіре әрекет етудің жолы.
Жуырда Мәскеу қаласында ресейлік зиялылар мен жастар алдында дәріс оқыған Н.Назарбаев «Одақ тұжырымдамасы біздің елдеріміздің барлық азаматтарына бірдей жақын және түсінікті шындыққа негізделеді. Ортақ тарих, өзара экономикалық тартымдылық, мәдениеттердің тығыз өзара байланысы мен адамдардың жақындасуға ұмтылысы біздің халықтарымызға көпқырлы мемлекетаралық байланыстардың жаңа үлгісін құруға мүмкіндік береді», деп одаққа бастама болған идеяның мәнін ашып, одан әрі оның мақсат-міндеттері мен келешектегі бағыт-бағдары, межесі туралы нақты айтып өтті. Қатысушы мемлекеттер тәуелсіздігіне қауіп төндірмей, әлеуметтік-экономикалық, сауда және гуманитарлық, сондай-ақ шекаралық кеден бағытында біртұтас кеңістік құрудың мән-мағынасы егжей-тегжейлі ашылып, талдай түсіндірілді.
Қазақстан, Ресей, Беларусь елдері негізін құрған еуразиялық кеңістікте жүзеге асатын инновациялық-технологиялық қарқындылық бағдарламасы, бірлескен ғылыми-зерттеу кластерлерін құру, шағын және орта бизнесті дамыту қажеттігін айтқан Н.Назарбаев одақ кеңістігінің озық инфрақұрылым алаңына айналуы тиіс екендігіне тоқталды. Әсіресе, бірлескен еуразиялық телекоммуникациялар жүйесін құру, Минск-Мәскеу-Астана-Алматы бағытында теміржол магистралін салу, Батыста Еуропаға, Шығыста Қытайға шығаратын барлық қолданыстағы авто және теміржолдарды жаңғырту сияқты жобаларды іске асыру идеясы жол-көлік саласына жаңаша екпін беретін жобалар болмақ.
Маңғыстау облысы теңіз арқылы Ресей, Иран, Әзербайжан және Түрікменстан елдерімен шектеседі. Қазіргі таңда біздің еліміздің қақпасы ретінде Ақтау халықаралық теңіз-сауда порты жаңғыру үстінде. Жүк тасымалдау көлемі мен жүк түрлерін ұлғайтуды мақсат еткен портта кіріс көлемі жыл сайын артып келеді. Транзиттік жүк, экспорттық-импорттық мультимодельдік тасымал жүйесіндегі «желілік орталық» – Ақтау халықаралық теңіз-сауда портының дамуы өңірдегі теміржол саласының да жұмыс көлемін арттыра түседі. Өйткені, кемеге тиелетін немесе түсірілетін жүктерді жеткізу теміржол тасымалының құзырында.
Маңғыстау түбегінің құрлықта Ресеймен қарым-қатынасы Атырау облысы арқылы жүзеге асады. Соның өзінде бізде Ресей елімен тауар айналымы төмендеген емес. Мәліметтерге жүгінсек, «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ филиалы Маңғыстау жол бөлімшесінен 2014 жылдың 1-тоқсанында Ресей Федерациясына барлығы 14649 тонна құрайтын 304 вагон жүк экспортталған. Жүктердің құрамы мұнай өнімдері, құрама жүктер, химиялық ұнтақ пен химиялық тыңайтқыштар, көкөністер мен азық-түлік тауарлары, металл бұйымдары, өнеркәсіп тауарлары мен жабдықтардан тұрады. Ал Беларусь Республикасымен әзірге айта қаларлықтай тасымал түрлері қарқын алып тұрған жоқ. Еуразиялық экономикалық одақ аясында бұл елмен де ауқымды байланыстар жолға қойылуы бек мүмкін.
Одақ шеңберінде оған мүше мемлекеттер арасындағы теміржол қатынастарын реттеу, ортақ тарифтік саясатты қалыптастыру мәселелері шешімін тауып, Кеден одағы елдеріндегі жол-көлік саласына қатысты келісімдердің арнасы кеңи түсетін болады. Дәл қазіргі таңда «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ филиалы Маңғыстау жол бөлімшесі алдына көлік тасымалына қатысты қиындық туғызып тұрған күрделі мәселе жоқ, әйтсе де, Еуразиялық экономикалық одақ аясында кең көкжиектер, көлемді жұмыстар мен экономикалық нығаю күтіп тұрғанын түсінеміз.
Ғалым АЙТЖАНОВ,
«Қазақстан темір жолы» ҰК АҚ» Маңғыстау облыстық бөлімшесі бастығының орынбасары.
Маңғыстау облысы.
Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың идеясы негізінде 20 жыл бойы пісіп-жетіліп, енді аз күндерден соң елордамыз Астанада тұсауы кесілгелі тұрған Еуразиялық экономикалық одақ біздің еліміздің көлік саласын жаңа бағыттармен байытып, тасымалдық әлеуетін көтере түседі деп ойлаймыз.
Атауы айтып тұрғандай, бұл – одаққа қатысушы тараптарды таза экономикалық тұрғыда әріптес ететін, жаһандану иірімінде өзара күш біріктіре әрекет етудің жолы.
Жуырда Мәскеу қаласында ресейлік зиялылар мен жастар алдында дәріс оқыған Н.Назарбаев «Одақ тұжырымдамасы біздің елдеріміздің барлық азаматтарына бірдей жақын және түсінікті шындыққа негізделеді. Ортақ тарих, өзара экономикалық тартымдылық, мәдениеттердің тығыз өзара байланысы мен адамдардың жақындасуға ұмтылысы біздің халықтарымызға көпқырлы мемлекетаралық байланыстардың жаңа үлгісін құруға мүмкіндік береді», деп одаққа бастама болған идеяның мәнін ашып, одан әрі оның мақсат-міндеттері мен келешектегі бағыт-бағдары, межесі туралы нақты айтып өтті. Қатысушы мемлекеттер тәуелсіздігіне қауіп төндірмей, әлеуметтік-экономикалық, сауда және гуманитарлық, сондай-ақ шекаралық кеден бағытында біртұтас кеңістік құрудың мән-мағынасы егжей-тегжейлі ашылып, талдай түсіндірілді.
Қазақстан, Ресей, Беларусь елдері негізін құрған еуразиялық кеңістікте жүзеге асатын инновациялық-технологиялық қарқындылық бағдарламасы, бірлескен ғылыми-зерттеу кластерлерін құру, шағын және орта бизнесті дамыту қажеттігін айтқан Н.Назарбаев одақ кеңістігінің озық инфрақұрылым алаңына айналуы тиіс екендігіне тоқталды. Әсіресе, бірлескен еуразиялық телекоммуникациялар жүйесін құру, Минск-Мәскеу-Астана-Алматы бағытында теміржол магистралін салу, Батыста Еуропаға, Шығыста Қытайға шығаратын барлық қолданыстағы авто және теміржолдарды жаңғырту сияқты жобаларды іске асыру идеясы жол-көлік саласына жаңаша екпін беретін жобалар болмақ.
Маңғыстау облысы теңіз арқылы Ресей, Иран, Әзербайжан және Түрікменстан елдерімен шектеседі. Қазіргі таңда біздің еліміздің қақпасы ретінде Ақтау халықаралық теңіз-сауда порты жаңғыру үстінде. Жүк тасымалдау көлемі мен жүк түрлерін ұлғайтуды мақсат еткен портта кіріс көлемі жыл сайын артып келеді. Транзиттік жүк, экспорттық-импорттық мультимодельдік тасымал жүйесіндегі «желілік орталық» – Ақтау халықаралық теңіз-сауда портының дамуы өңірдегі теміржол саласының да жұмыс көлемін арттыра түседі. Өйткені, кемеге тиелетін немесе түсірілетін жүктерді жеткізу теміржол тасымалының құзырында.
Маңғыстау түбегінің құрлықта Ресеймен қарым-қатынасы Атырау облысы арқылы жүзеге асады. Соның өзінде бізде Ресей елімен тауар айналымы төмендеген емес. Мәліметтерге жүгінсек, «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ филиалы Маңғыстау жол бөлімшесінен 2014 жылдың 1-тоқсанында Ресей Федерациясына барлығы 14649 тонна құрайтын 304 вагон жүк экспортталған. Жүктердің құрамы мұнай өнімдері, құрама жүктер, химиялық ұнтақ пен химиялық тыңайтқыштар, көкөністер мен азық-түлік тауарлары, металл бұйымдары, өнеркәсіп тауарлары мен жабдықтардан тұрады. Ал Беларусь Республикасымен әзірге айта қаларлықтай тасымал түрлері қарқын алып тұрған жоқ. Еуразиялық экономикалық одақ аясында бұл елмен де ауқымды байланыстар жолға қойылуы бек мүмкін.
Одақ шеңберінде оған мүше мемлекеттер арасындағы теміржол қатынастарын реттеу, ортақ тарифтік саясатты қалыптастыру мәселелері шешімін тауып, Кеден одағы елдеріндегі жол-көлік саласына қатысты келісімдердің арнасы кеңи түсетін болады. Дәл қазіргі таңда «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ филиалы Маңғыстау жол бөлімшесі алдына көлік тасымалына қатысты қиындық туғызып тұрған күрделі мәселе жоқ, әйтсе де, Еуразиялық экономикалық одақ аясында кең көкжиектер, көлемді жұмыстар мен экономикалық нығаю күтіп тұрғанын түсінеміз.
Ғалым АЙТЖАНОВ,
«Қазақстан темір жолы» ҰК АҚ» Маңғыстау облыстық бөлімшесі бастығының орынбасары.
Маңғыстау облысы.
