Коллажды жасаған Зәуреш СМАҒҰЛ, «EQ»
«Astana» денсаулық сақтау-2022» ХІХ халықаралық көрмесінің ашылуымен басталған форумда Денсаулық сақтау министрі А.Ғиният: «Бүгінде Қазақстанда басты нысаналы индикатор – өмір сүру ұзақтығының деңгейін көздейтін «Дені сау ұлт» денсаулық сақтауды дамытудың ұлттық бағдарламасы іске асырылып жатыр. Бұл көрме саланың барлық қатысушысы үшін болашақта денсаулық сақтау жүйесінің алдында тұрған ағымдағы сын-тегеуріндерді, саланы алдағы уақытта қандай жаһандық өзгерістер күтіп тұрғанын талқылауға қосымша мүмкіндіктер ашатыны сөзсіз», деді.
Мемлекет басшысы Жолдауында жаһандық фармкорпорациялармен ынтымақтастықты жандандыру және технологиялар мен жаңа әзірлемелер трансфертін қамтамасыз етуді, сондай-ақ 2025 жылы отандық өндірістегі дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар үлесін 17%-дан 50%-ға дейін жеткізуді тапсырған болатын. Қазақстанда фармацевтикалық өндірісті дамытуға мемлекеттік және жеке инвестицияларды тартуға, отандық фармацевтикалық өнімнің экспорттық әлеуетін ұлғайтуға, ғылыми және кадрлық әлеуетті арттыруға ықпал ету, сондай-ақ денсаулық сақтау ұйымдарын сапалы және заманауи медициналық техникамен қамтамасыз ету және отандық өндірісті дамыту саласында сындарлы өзара іс-қимылды жолға қою – «Global pharm» II Халықаралық фармацевтикалық форумының негізгі мақсатына айналды.
Министр бүгінгі таңда фармацевтика өнеркәсібінің динамикасына әсер ететін бұрын-соңды болмаған өзгерістердің маңызын және әлемдік фармацевтика саласының негізгі трендтеріне тезірек бейімделу қажеттігін сөз етті. Айта кету керек, форумның аудиториясын фармацевтика мәселелері бойынша халықаралық сарапшы-практиктер, әлемдік атауы бар ғалымдар мен практик дәрігерлер, медициналық өнімдердің ірі өндірушілері, орталық мемлекеттік органдар мен ұлттық компаниялардың басшылары, көптеген елдің қазақстандық және шетелдік кәсіпкерлері ұсынады. Бұл міндеттерді мінсіз шешу үшін ел Үкіметі фармацевтика өнеркәсібін дамытудың 2025 жылға дейінгі Кешенді жоспарын бекітті және негізгі бағыттардың бірі отандық фармацевтика өнеркәсібін дамыту болып саналатын 2021-2025 жылдарға арналған «Дені сау ұлт» ұлттық жобасын қабылдады.
Сондай-ақ форумның дәрілік заттар айналымы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру мәселелеріне және фармацевтикалық нарықтың тұрақтылығын, дәрілік заттарға қолжетімділікті қамтамасыз ету тетіктеріне арналған стратегиялық сессиясында министр Ажар Ғиният 2022 жылдың 1 жартыжылдығында елдің фармацевтика саласы 4,9%-ға өскенін, бұл ақшалай баламада 84 млрд теңгені құрайтынын хабарлады. ДСМ деректері бойынша, 2021 жылы фармацевтика өнеркәсібі оң динамиканы көрсетіп, бұл ретте фармацевтика өндірісінің көлемі 2020 жылмен салыстырғанда 123,9%-ды құраған. Ал жергілікті фармацевтикалық нарықтағы отандық өндірістегі дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың үлесі (құндық мәнде) 24%-ды құрады, импорттық өнімнің үлесіне 76%-ы тиесілі.
«Ұзақмерзімді шарттар жасасу ретінде мемлекеттік қолдаудың тиімді шаралары он жылға Бірыңғай дистрибуция жүйесі арқылы сатып алу үлесін 2010 жылғы 15%-дан 2021 жылы 41%-ға дейін ақшалай түрде ұлғайтуға мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта жасалған ұзақмерзімді шарттардың шеңберінде іске асырудың әртүрлі кезеңдерінде 30-дан астам инвестициялық жоба бар. Оның ішінде дәрі-дәрмектер бойынша 127 млрд теңгеге бірқатар жобалар, медициналық бұйымдар бойынша 34 млрд теңгеге жобалар бар», деп атап өтті ведомство басшысы.
Министрдің айтуынша, қазіргі уақытта отандық өндірістегі дәрілік заттар экспортының үлесі 100-ге жуық дәрі-дәрмек позициясын құрайды және 2025 жылға қарай таяу шетелдерге, ЕАЭО-ға және алыс шетелдерге дәрі-дәрмек экспортының үлесін 500 позицияға дейін ұлғайту ұсынылады. Бұдан әрі А.Ғиният нәтижелер қазірдің өзінде көрініп тұрған фармацевтикалық салаға шетелдік инвестицияларды тартудың негізгі перспективалық бағыттары туралы, атап айтқанда, Астана, Ақтөбе, Шымкент қалаларында медициналық-фармацевтикалық кластерлер құру туралы бұйрықтың күшіне енгенін хабарлады. Бұл өңірлердің тартымдылығы олардың аумағында ірі өндірістік алаңдардың, жетекші медициналық жоғары оқу орындарының және республикалық және өңірлік деңгейдегі клиникалық орталықтардың болуына байланысты.
Форумның стратсессия алаңында ірі әлемдік фармацевтикалық компаниялардың өкілдері, оның ішінде Тойлан Сенел (Roche Pharma Kazakhstan), Селчук Танриверди (Nobel Ilaç), Рана Азфар Зафар (Novo Nordisk), Леон Ванг (AstraZeneca) және басқалар сөз сөйледі. Яғни сессияға қатысушылар жаһандық фармацевтикалық нарықтың үрдістерін, жаңа экономикалық шындықтардың фармацевтикалық өнеркәсіп ландшафтына әсері мәселелерін, денсаулық сақтаудың дамуын болжаудың жаңа тәсілдерін талқылады.
Сессия қорытындысында қатысушылардың назарына фармацевтика өнеркәсібін кластерлеудің халықаралық тәжірибесіне шолу және BigPharma-ны әлемдік нарықтарда оқшаулау мәселелері ұсынылды.
Форумның бизнес-сессиясы отандық фармацевтика саласын дамыту перспективаларына, кедергілер мен сын-тегеуріндерге арналған, онда қатысушылар жаңа геосаяси жағдайдағы Қазақстанның экспорттық әлеуетін, ЕАЭО ережелеріне сәйкес ДЗ және МБ бағасын белгілеу мен тіркеуді, GPD/GMP ұлттық инспекторатын дамытуды талқылады.
Сондай-ақ тақырыптық сессияларда созылмалы инфекциялық ауруларды басқару, пациенттердің денсаулық үшін ортақ жауапкершілігі, дербестендірілген медицинаны дамыту, Қазақстанның клиникалық зерттеулердегі әлеуетін дамыту, балалар денсаулығын сақтаудың өзекті мәселелері, атап айтқанда, иммундау және орфандық аурулар сияқты маңызды мәселелер талқыланды. Қорытынды тақырыптық сессия «Digital Healthcare»тақырыбына арналды. Бұдан басқа форум аясында G2B, В2В форматында бірқатар екіжақты бизнес-кездесулер өтті.
