Суретті түсірген автор
Бұқтырма су қоймасын жағалай жайлаған Самар – егіні жайқалған, төрт түлігі түлеген, шаруашылығы өрісті аудан. Халқы да шаруақор. Осыдан 25 жыл бұрын аудан мәртебесінен айырылып, Көкпектіге қосылғанымен әлеуметтік ғимараттары, көпқабатты тұрғын үйлері сақталып қалған. Бірақ тоз-тозы шығып, қараусыз қалған ғимараттарға күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп, инфрақұрылымын жаңалау керек.
Аудан халқының қалаға елеңдемей, тұрақтап қалуы үшін алдымен денсаулық сақтау саласы жолға қойылуға тиіс. Сондықтан да 40 орындық аудандық ауруханаға ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін биыл облыстық бюджеттен 200 млн теңге бөлінді. Қосымша 247 млн теңгеге соңғы үлгідегі медициналық құрал-жабдықтар алынған. Салыстыра қарасақ, бұл аурухананы көш ілгері дер едік. Жалпы, материалдық жағдайы жақсы. Функционалды төсек орындар реанимация ғана емес, жеке палаталарда да тұр.
Перзентхана бөліміндегі аппараттар да сақадай сай. Өзгесін айтпағанда, заманауи компьютерлік томография аппараты арқылы жатырға біткен баланың үш айдан соң жүрек соғысына дейін тексере алады. Мұндай құрылғы әр ауылда болса, болашақ аналар қалаға сабылмас еді. Дәрігерлердің айтуынша, аудандағы жүкті әйелдердің барлығы жіті қадағалауда. Босанар алдында КТ-ға түсіріп, денсаулығын толық тексереді. Егер сәбидің ай-күні жетпей туған жағдайда соңғы үлгідегі кувезге салады. Бұрыннан бері мұнда жүктілігі І деңгейлі әйелдерді босанса, енді ІІ деңгейге көшпек. Деңгей деп есептеп отырғандары, қауіптіліктің дәрежесі. Екінші деңгейге көшсе, босану көрсеткіші де көбейеді деп топшылайды өздері. Оның үстіне, мұндағы мамандар білікті, білімді. Ауданда тек анестезиолог, хирург секілді дәрігерлер ғана жеткіліксіз. Алайда бұл бүгін-ертең шешілетін мәселе. Аудан басшылығы қажетті мамандарды тарту үшін бар мүмкіндікті қарастырып жатыр.
– Аудандық аурухананың жай-күйі жаман емес. Әрине, жетпей жатқан дәрігерлер бар. Мәселен кейбір жағдайда ауруханаға екі-үш кісі түседі. Сол кезде хирург, анестезиолог секілді мамандардың тапшылығы бірден сезіледі. Бір хирург күні-түні жұмыс істей алмайды ғой. Сонымен қатар окулист, тері дәрігері керек. Ұзын саны ауданымызға бес дәрігер қажет, – дейді Самар аудандық ауруханасы бас дәрігерінің орынбасары Гүлафира Шапатова.
Самар ауданына дәрігерлер ғана емес, өзге де мамандық иелері жеткіліксіз. Ол үшін аудан орталығында тұрған бес қабатты тұрғын үйді күрделі жөндеуден өткізу жоспарда бар. Аудан әкімінің айтуынша, бос тұрған бес қабатты тұрғын үй әкімдіктің балансында. Келесі жылы жөндеу жұмыстары басталады.
– Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың өкімімен Самар жеке аудан болып құрылды. Атқарып жатқан жұмысымыз қарқынды. Қазір бөлімдерді заңдастыру жұмысы жүргізіліп жатыр. Ауданның бюджетін бекітіп, жоспарлап қойдық. Екі ғимаратты жөндеу үшін облыстық бюджеттен 347 млн теңге бөлінді. Оның бірі аудан әкімдігінің ғимараты болса, екіншісі қатар тұрған пошта байланысының ғимараты. Бүкіл мемлекеттік мекемелер осы екі ғимаратқа орналастырылады, – дейді аудан әкімі Раджан Қайырханұлы.
Сонымен қатар ауданда туризмді дамытудың кешенді жоспарын жасап, инвестиция тартуды да ойластырып отыр. Айтып өткендей, Самар Бұқтырма су қоймасының жағалауында жатыр. Жазғы туризмді дамытуға өте қолайлы орын. Одан бөлек, жерасты байлықтарынан да кенде емес. Жуықта тау кен комбинаты екінші зауытын іске қосып, аудан халқын жұмысқа тартып жатыр. Қазір маусымдық жұмыс болса, келесі жылы жыл көлемінде жұмыс істейді. Сондай-ақ 2023 жылы «Каскад» фирмасы алтын өндіру зауытының құрылысын қолға алмақ. Аудан әкімінің сөзіне қарағанда, олар ауданға 3,5 млрд теңге инвестиция құямыз деп отыр.
2022-2026 жылдарға арналған ауданның кешенді дамыту жоспары бекітіліпті. Бастысы, аудан орталығындағы су құбырларын жөндеу, жолдарға асфальт төсеу, жарық шамдарды жаңалау, одан бөлек аудан орталықтарындағы саябақтарды жөндеу жұмыстары жоспарда бар.
– Ауданда орталықтандырылған қазандық жоқ. Бірақ әр мекеменің өз қазандықтары бар. Жылыту маусымына 100 пайыз дайын. Көмір жеткізілген. Жылу қазандықтарына жөндеу жұмыстары жүргізілді. Орталықтандырылған модульді жылу қазандықтарын орнатуды 2024 жылдары қолға аламыз. Ал қысқы қар тазалауға техникалар дайын. Бұл үшін бюджеттен қаржы бөлінді, – деп аудан әкімі алдағы уақыттағы бірқатар жоспарымен бөлісті, атқарылған жұмыстарға тоқталды.
Тоғыз жолдың торабындағы Самар ауданы ауыл шаруашылығы шалқыған өңір дейміз. Рас, Самар ауылының өзінде ғана 32 шаруа қожалығы болса, аудан көлемінде 403 қожалық шаруасын дөңгелетіп отыр. Алайда халық санының бұрынғыдан едәуір азайып кеткені өкінішті. Статистикалық дерекке сүйенсек, 8 ауылдық округті қосқанда 12 мың ғана адам тұрады. Бұл – бүгінгі көрсеткіш. 1997 жылдары Самардан көшкен ел қайтып оралса, жұмысшы күштері тартылса, халық саны бұрынғы көрсеткішке жетпесе де таяп қалатын шығар. «Кіндік қаның тамған жерге маңдай терің де тамсын» демекші, Самар өңірінде туған жастар, аудан үшін, ауданның аяқтануы үшін еңбек етуге күш салады деген үміттеміз.
Шығыс Қазақстан облысы,
Самар ауданы
