Көкшетау халқы да қобалжып отыр

Көкшетау – еліміздегі жылу электр орталығы жоқ жалғыз қала. 1979 жылы пайдалануға берілген, облыс орталығын жылу­мен қамтамасыз ететін қазан­дық­тардың әбден тозығы жеткен. Былтыр жылу жүйесінде олқы­лық­тар орын алып, көктем­ге әзер жетті. Себеп, қос қазандықтың біреуінің апаттық жағдайға ұшырауы. Биыл да қобалжу басым. Соңғы жылдары облыс орталығында көпқабатты тұрғын үйлер, әлеуметтік нысандар көп­теп салынып жатыр. Бұл – жақсы. Бірақ соның барлығын жылумен қалай қамтамасыз етпек?! Бұрын­ғы көлемнің өзін әупірімдеп қана жылытатын еді. Күз түсе қала әкімдігі көпқабатты үйлердің жар­^­тысына жуығы жылыту мау­сымына тап-тұйнақтай дайындалып үлгермеді деп хабарлады. Анығында, жылу қабылдауға да­йын емес. Қаңтардың қара суығын­дай аяздың лебі ескен осы хабардан қала тұрғындары іш тартып қалған.

Облыс орталығына жылу электр орталығы салынады екен деген жан жадыратар хабар да қазір ешкімнің көкірегін жылыт­пай­тын болды. Бірнеше жыл бойы ниет еткен инвесторлар келгенімен, нақты бел буғаны жоқ. Елді емексіткен уәде де үдесінен шықпай-ақ қой­ды. Өткен жылы Көкшетауға ар­найы жұмыс сапарымен келген Пар­ламент Сенатының депу­таты Нұрлан Бекенов жылу электр орталығын салу мәселесі 2023 жылы шешіліп, 2026 жылы бас­та­лып кетуі мүмкін екендігін айт­­қан. Оған дейін қанша жыл?! Көп­­қабатты тұрғын үйлер әлі де са­­лы­­нып жатыр.

– Жылу бағасының тарифі дүркін-дүркін қымбаттайды. Біз, қарапайым халық төлемақысын уақытында төлейміз. Әйтсе де кейбір үйлер салқын. Халықтың төлемақысына жиналған қаражат­қа жылу электр орталығын баяғыда салып алатындай болды, – дейді қала тұрғыны Қоныс Есенбаев.

Тұрғындарды толғандырып отыр­ған мәселе әлденеше рет жұрт тал­қысына түскен. Коммуналдық кәсіпорын басшылығының мәлім­де­уіне қарағанда, қазір жылу қазандықтары облыс орта­лы­ғын­да­ғы 4 942 нысанды қам­тамасыз етіп отыр. 1 025 көпқабатты және 2 673 жекеменшік тұрғын үй, 111 білім беру, 46 ден­саулық сақтау, 120 мәдени және мем­лекеттік мекемелер, 962 өнер­кәсіп орны мен әрқилы ұйымдар бар.

– Өткен жылы қаладағы тұрғын үй­лердің біразы салқындап кет­кені рас. Біздің қазандықтағы агрегаттар қажетті гигакалория­мен қамтамасыз ете алмай қалды, – дейді «Көкшетау жылу» комму­нал­дық кәсіпорнының бас директоры Руслан Мәкішев, – биыл жөндеу жұмыстары жүргізілді. Әйтсе де, барлық кемістікті жылу берудің бір маусымында түбе­гей­лі жаңғырту мүмкін емес. Сол­түстікте қыс ұзақ, жылу беру мау­­сымы жеті айға дейін созы­ла­тын­­д­ықтан, жөндеу жұмыс­та­рына не­бәрі 3-4 ай ғана қалады.

Бас директордың айтуына қарағанда, кейбір тұрғын үйлердің салқындауына тұрғындардың өздері де себеп болады. Тұрғын үйлерге қызмет көрсететін ПИК-тер кінәсі де бар. Кейбір пәтер иелері рұқсат алмастан, ішкі жылу жүйесін өзгертіп, едендеріне жылу қосып, жылу жүйесінің дұрыс жұмыс істеуіне кедергі келтіреді. Ал ПИК-те білікті маман тапшы. Сондықтан жылу беру маусымына дұрыс дайындала алмайды.

– Биыл «Көкшетау жылу» коммуналдық кәсіпорны қазандық жабдықтарына 2 млрд 508 млн теңгеге жөндеу жүргізді, – дейді Р.Мәкішев, – жылу қазандығының агрегаттарына желілік жүйеге, химиялық тазарту қондырғысына қажетінше ағымдағы және күрделі жөндеу жасалды.

Облыс орталығындағы иесіз ғимараттар да жылу жүйесінің дұрыс жұмыс істеуіне кедергі келтіретіні белгілі болып отыр. Кәсіпорын басшылығы тұрғын үй инспекциясы мамандарымен бірлесіп бұл тарапта бірқатар жұмыс жүргізіп жатыр. Биыл тамыз айының соңында Энергетика министрі Болат Ақшолақов Көкше­тау­ға арнайы сапармен келген кезінде жылу электр стансасының салынатынын мәлімдеген. Кейін сөз сұйылып кеткен сыңайлы.

Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруа­шы­лығы басқармасының басшысы Данияр Қуанышпаевтың айтуынша, биыл қомақты қаражат бөлініп, орталықтандырылған жылу жүйесіне ондаған нысан қосылған.

– Ағымдағы жылы жылу желі­лерін жаңғыртуға және энер­гия ресурстарын алуға 8,8 млрд теңге бөлінді, – дейді Д.Қуанышпаев, – бұл қосымша 21 көпқабатты тұрғын үйді, 581 жекеменшік тұрғын үйді және 9 әлеуметтік саладағы нысандарды орталықтандырылған жылу жүйесіне қосуға мүмкіндік берді. Жылу электр орталығын мемлекет-жекеменшік серіктестік аясында салуға техникалық-эко­но­микалық негіздеме толық жасалды.

Ендігісі, қыс қабағына қарап күту. Одан өзге амал жоқ. Қыстың қатал сыншы екені әмбеге аян. Қауіпті жамандық шақырғаннан емес, одан аулақ болу қажеттігін тағы бір еске салу үшін айтамыз да. Қалай болған күнде де, құрылысы қарқынды дамып келе жатқан Көкшетау қаласы үшін жылу электр орталығы әбден керек-ақ.

КӨКШЕТАУ