Жоғарыда патша айтқандай, бүгінгі келіп жеткен Наурыз мейрамының күре тамыры – татулық. Бұл күні ренжіскендер кешіріседі, шекіскендер татуласады. Біле білгенге, аталмыш мейрамның өзегі де осы – татулық. Қазіргі қоғам үшін қажеті де – осы. Яки ежелгі мейрам Наурыздың рухани өзегі «татулық» ұғымын мерекенің құнды қағидатына айналдырсақ еді.
Осы орайда татулық жайлы майдангер-жазушы Бауыржан Момышұлының «Ұшқан ұя» атты кітабында мына бір оқиға айтылады. Ақ патша заманы екен. Баукеңнің нағашысы Текебай би мен Байзақ датқаның баласы Қабылбек екеуі болыстық сайлауға қатар түседі. Бәсеке болған соң екі тарап бір-бірінен мін іздеуі – заңды құбылыс. Қабылбектің жақтаушылары Текебай биді «барымтаға бейім, пара алады» деп оязға арыз жазған екен. Мұндай жалаға жаны күйінген Текебайдың үлкен ұлы Серкебай сайдың тасындай оншақты жігітті бастап атқа қонады. Айдындатып Қабылбектің ауылына келеді. Әкесінің қарсыласы Қабыкеңе тіке барып, армансыз әкіреңдейді. Қабылбек болса былқ етпейді. Тіпті қабағын да шытпапты.
Серкебайдың сөзі шамына тиген ел азаматтары «Уа, Қабылбек, ордамызға ат ойнататын бұлар кім еді, ұлықсат ет тілерсегін тіліп, аяғын аспанға қаратып асып қоялық», деп кіжінеді. Тіпті кейбір дес бермей елеуіреп бара жатқан жігіттерге Қабылбек «тоқтаңдар» дейді ақырып. «Ертең опық жейтін өзі болады», дейді ол. Сөйтіп, әкесінің қарсыласын мұқатып, мейманасы асқан Серкебай шапқан күйі әкесінің алдына барып:
– Қабылбектің екі аяғын бір етікке тықтым, тіпті ол жұмған ауызын аша алмады, – дейді еліріп. Текебай болса жастықтан басын көтеріп мән-жайға қаныққан соң баласына «барып тұрған ақымақ екенсің, өзіңнен 20 жас үлкен адамға қалай дәтің барып тіл безедің, біз қарсылас шығармыз, мұндай татулықты бұзатын қылыққа қалай дәтің барды», деп налиды.
Содан Текебай би ат-шапан айыбын дайындап, елдің игі-жақсыларын бастап, топтың алдына кінәлі Серкебайды салып алып жолға шығады. Ауылға атшаптырым қалғанда Текебай топтан озып шығып: «Ей, Қабылбек, менің мына күшігім саған шәуілдеген екен, айыбын көтеріп алдыңа келдім, сірә кешірерсің, татуласалық», дейді.
Жоғарыдағы сөзді естіген Қабылбек бидің де қабырғасы сөгіліп, аттан секіріп түсіп: «Уа, текті арысым Текебай! Сен ауылыма келгенде аттың үстінде тұрып сөзіңді тыңдаппын-ау, кешір мені. Сен аға емессің бе, менің айбым Серкебайдан асып кетті білем. Қайта ат-шапан айыбың менен, Текебай аға, кешіргейсіз», деп иіліпті. Онымен қоймай ту сыртында қаумалап тұрған қауымға «Уа, ағайын, сайлауға түспеймін, қойдым. Мені сыйласаңдар, дауыстарыңды Текеңе беріңдер! Мен үшін ағайынның берекесі мен татулығынан асқан дүние жоқ», деп жар салыпты. Қайран аталарымыз-ай, елдің берекесі үшін билік-мансапты қиып тастап, татулықтың туын жықпаған.
Осылай ағайын, бұрынғы қазақ қара басының қамын емес, халықтың татулығын ойлаған. Наурыз мейрамының басты қағидаты осы – татулық. Заман өзгереді, қоғамдық сана түрленеді. Қазірде сондай. Әр кезде түрленген қоғамының негізгі құндылығы болады. Дәл қазіргі қазақ қоғамы үшін басты құндылық – татулық. Өйткені татулық бар жерде бақ тұрады.
«Кей құрбы бүгін тату, ертең бату,
Тілеуі, жақындығы – бәрі сату.
Көкірегінде қаяу жоқ, қиянат жоқ,
Қажымас, қайта айнымас қайран тату!», деп Абай атамыз айтқандай, қоғам құнсызданған жағдайда татулық сатулық сипат алары хақ. Халық санасын мұндай оғаш жолға бұрмайтын рухани ұстын – Наурыз мейрамының рухани күретамыры – татулық концепциясы.
