Қазір әлеуметтік желі адамның ішкі сұранысын ақпараттық тұрғыдан толық қамтамасыз етіп отыр. Ешкім әлемдік үрдістен тыс қалып жатқан жоқ. «Әлем желі» деп аталатын қуатты күшті кәдеге жаратып, қоғамды білімге, саналы болуға жетелеп жүрген қазақ жастары да жетерлік. Әлеуметтік желінің әлеуетін кеңінен пайдаланып жүрген көзі ашық жастың бірі – Нұрқожа Ерсайын. Тарихшы, археолог Instagram-да «Derekkoz.kz» парақшасын ашып, жастарға жаңартылған форматта түркі елінің тарихы мен мәдениетін насихаттап жүр. Бұған қоса YouTube желісіне «Solai de» айдарымен подкастар жүктеп отырады.
– Мен ауылдың тыныс-тіршілігін бойыма сіңіріп, ата-әженің қамқорлығында қой бағып, жылқы баптаумен өскен қыр баласымын. Туған жерім – Ұлытау өңірі Жаңаарқа ауданы. Мамандығым – реставратор. Қарапайым тілмен айтқанда, тарихи құндылықтарды қалпына келтірушімін. 19 жасымнан бастап түрлі археологиялық қазба жұмыстарына қатыстым. Көптеген ғылыми жобаның экспедициясына мүше болдым. Жеке жобаларым да бар. Соның бірі толық қазақ тіліндегі әлеуметтік-қоғамдық жоба – «Derekkoz.kz». Бұл жобаға белсене кірісуімнің басты себебі – Tik Tok әлеуметтік желісінде қазақ тарихына байланысты жалған, кереғар пікір тудыратын бейнежазбалар тарай бастады. Бұған төзбей, тарихта нақты қалай жазылған фактілермен келтіріп, видео түсіріп, жүктедім. Әп-сәтте қаралым жиналып, оқырмандар арасында танымал болдым. Менің мұндағы басты мақсатым – өзге блогерлер секілді ақша табу емес. Тек ата-бабамыздан қалған тарихи құндылықтарды сақтап қалу, оны жастар арасында насихаттау. Өйткені қазір заман ағымымен кей салт-дәстүрлеріміз, отбасындағы, мәдениеттегі құндылықтар жойылып барады. Немесе ұмыт қалып жатыр. Осы орайда тарихшы ретінде «Derekkoz.kz» арқылы тарихи мұрамызды келесі ұрпаққа аманат етіп жеткізгім келді, – деді Нұрқожа Ерсайын.
Бүгінде жобаның Instagram парақшасында 19 мыңнан аса оқырманы бар. Ал YouTube желісіне жүктелген әр бейнежазбасы 6 мыңға жуық қаралым жинаған. Автордың айтуынша, бұл коммерциялық жоба емес.
– Бұл жобаның қаржыландыру жағына келетін болсақ, ешқандай көмек жоқ. Маған ешқандай қаражат әкелмейді. Барлығын өз күшіммен істеп жүрмін. Өзім кәсіпкермін. Медиа саласында жұмыс істеймін. Әлеуметтік желі арқылы қаражат табамын. Әртүрлі жобалардан түскен қаржыны осы «Derekkoz.kz»-ге саламын. Қазір деректі фильмдер, сұхбат пен әлеуметтік желіге арналған қысқаметражды видео түсіреміз. Бұларды мектептегі кей мұғалімдер Қазақстан тарихын оқыту барысында пайдаланады. Ұстаздар мен оқушылардан ризашылығын білдіретін хаттар алып тұрамын. Қазір телефонға телміріп, бұрынғыдай керексіз дүниелерді парақтайтын жастар азайды, – деді ол.
Иә, тарихшы сөзінің жаны бар. Өйткені жастар бүгінде Instagram, YouTube, TikTok-тағы мәнсіз-мағынасыз бейнежазбалардан гөрі, танымдық бағыттағы жазбалар мен видеоларды көргенді құп көреді. Оған әлеуметтік желілердегі парақшадағы оқырман мен қаралым саны дәлел. Мәселен «Unknownkazak» парақшасын жастар қызығып оқиды. Онда 157 мыңнан аса оқырман, бейнежазбаларында 700 мыңнан аса қаралым бар. Бұл – қазақтың тарихы мен мәдениетін, әдемі, көркем табиғатын таныстыратын жоба. Тарихты танытып, трендте жүрген авторлар ерлі-зайыпты – Диас және Әйгерім Камеридановтар.
– 2018 жылы осы блогті құру идеясы келді. Әуелгіде Telegram каналынан бастағанбыз. Адамдардың қызығушылығын көрген соң Instagram-да парақша ашуды жөн көрдік. Жалпы, бізде «қандай да бір медиа болу», «атақты болу» деген мақсат болмады. Біз бұл жобамен әу баста хобби ретінде айналыстық. Тарих, мәдениет, мифологияға бұрыннан қызығатындықтан, оқыған, түйген, жинаған ақпаратымызды басқа адамдармен бөліскіміз келді. Бастапқыда оқырмандарымыз тек айналамыздағы достарымыз бен таныстарымыз ғана еді. Ал қазір ұсынып отырған контентіміздің кең ауқымды өзіндік аудиториясы бар. Оқырман саны күнде көбейіп келеді. Біздің парақша оқырмандарының 50 пайызы Алматыдан, 35-40 пайызы Астанадан және 10-15 пайызы өзге өңірлерден. Ал жас ерекшеліктеріне байланысты айтар болсам, бізді көбіне 23 пен 36 жас аралығындағы жастар оқиды, – дейді Диас Камериданов.
Жоба авторлары оқырмандарымен жиі кездесу ұйымдастырып тұрады. Зияткерлік клуб құрып та үлгерді. Жақында ғана Астанада екі рет басқосу өткізген. Сондай-ақ блогерлер travel контентті де дамытуда. Былтыр Қазақстанның Торғай өңірінен бастап, Қарқаралы, Оңтүстік, Солтүстік, Шығыс өңірлеріне дейін саяхат жасапты. Енді олар батыс аймақтың табиғаты мен тарихи жерлерін араламақшы.
Өткенді де, өзектіні де талқылап, жастардың рухани қажеттілігін өтеп жүрген тағы бір парақша «Dopesoz» деп аталады. Бұл арна қоғамдағы ең өзекті мәселелерді талқылайтын ақпараттық-танымдық алаң ретінде құрылған. Мұнда екі подкаст жүргізушісі қандайда бір тақырыпқа қонақ шақырып, диалог өткізеді. Мысалы, соңғы шығарылымында гуманизм мен әлеуметтік теориялар зерттеушісі Ғалым Жүсіпбекті шақырған. Онда дәстүршілдік, мәдениет теңдігі мен потенциалы, сондай-ақ Ресейдің әлі де отарлаушы ел екені туралы әңгімелеседі. Бұған қоса спикер неліктен барлық мәдениетте әмбебап адам құндылықтары бар екені, ашаршылықтың геноцид болғаны немесе болмағаны жөнінде айтып береді. Қазір бұл парақшаға 18 мыңға жуық адам тіркелген. YouTube желісінде 50 мың оқырманы, жүктеген бейнежазбаларын ең көбі 400 мыңдай азамат көрген.
Түйін. Жаңа Қазақстан елі өз қарым-қабілетіне қарай адал әрі шынайы қызмет ететін, мамандығын жетік меңгерген, ұлттық және жалпыадамзаттық мәдени құндылықтарды сыйлайтын, қатталған тарихын бойына сіңірген, коммуникативті және жоғары мәдениетті азаматтармен өркендейді. Өйткені сондай жастар ғана бәсекеге қабілетті болып, заман мен қоғамның жоғары талаптарына жауап беріп, уақыттың кез келген сынына қарсы тұра алады.
