Пікір • 29 Наурыз, 2023

Плюралистік Парламент

325 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Мәжіліс депутаттарының VIII шақыры­лы­мына сайланған құрамы да белгілі болды. Бұл – осы күнге дейінгі аралас ма­жо­ритарлық пропорционалды принцип бойын­ша сайланған бәсекеге ең қабілетті және плю­ралистік Парламенттердің бірі.

Плюралистік Парламент

Біріншіден, Мәжіліс құрамына алты партия кірді. Заң шығарушы органға алғаш рет «Ауыл» партиясының және «ескі мектеп» оппозициясы өкілдерінің атынан Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясы келді. Сондай-ақ парламенттік жарыс­қа жаңадан келген «Respublica» кәсіпкерлер партиясы үздік үштікке еніп кетті. Жалпы, мұны парламенттік науқанның басты сенса­ция­ларының бірі деп атауға болады.

Екіншіден, «Amanat» партиясы кандидат­та­ры­ның бір мандатты округтер бойынша дауыс бе­рудегі айқын басымдығына қарамастан, жеті округте өзін-өзі ұсынушылар жеңіске жетті. Оның ішінде көрнекті қоғам қайраткері, «ДАТ» оппо­зиция­лық басылымының редакторы Ермұрат Бапи бар.

Үшіншіден, дәстүрлі парламенттік партиялар азаматтық белсенділер қатарына өте сыни риторикамен қосылды. Мысалы, «Amanat» партия­сы­нан Мәжіліске қоғам қайраткері, айтыскер Ринат Зайытов сайланды. Атап өтерлігі, «Amanat» партиясы партиялық тізім бойынша дауыс беруде сайлаушылардың дауысын жоғалтқанымен (53,9%), ол өзінің бұл «шығынын» бір мандатты округ­тердегі 22 кандидаттың сенімді жеңісімен өтеп алды.

Әйелдер, жастар және ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін квотаның 30 пайызына келетін бол­сақ, партиялар оны түрлі пропор­цияда сақ­та­ды. Мәселен, «Amanat»-тан партиялық тізім бо­йынша Мәжіліске 8 әйел (20%), төрт жас буын өкілі (10%) қатысты. Депутат Ерлан Әбдиев мүм­кіндігі шектеулі жандардың мүддесін қор­ға­мақ. Ал ең инклюзивті тізім ұсынған Қазақ­стан Халықтық партиясы болды. Партия өкілдерінің қатарында екі әйел (Ирина Смирнова және Гаухар Танашева), жас белсенді Ислам Сұңқар және паралимпиадашы Кенжеғұл Сейтжан бар. «Ақ жол» партиясының 6 депутатының біреуі әйел (16%), «Ауыл» партиясынан 8-дің бірі (12%), ЖСДП-дан 4-тің бірі (25%), «Respublica»-дан 6-ның (50%) үшеуі әйел депутат. Сонымен қатар бірмандатты 29 округтен тек екі әйел жеңіске жетті – Айна Мусралимова (Ақмола облысы) және Гүлдара Нұрымова (Жамбыл облысы). Осылайша, VIII шақырылымдағы Мәжіліске 18 әйел (18%) өтті, ал өткен шақырылымда 28 әйел (26%) болған еді.

Осыған қарамастан, Парламент Мәжілісінің жаңа құрамы түрлі пікірдегі және ұстанымдары бөлек тұлғалардан құралған, нонконформистік болары сөзсіз. Бұл құрам Үкімет үшін ыңғайсыз әрине, бірақ қоғамның түрлі әлеуметтік тобы­ның мүдделері ескерілетіні анық.

 

Жанна ТӨЛЕНДИНОВА,

саясаттанушы