Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Қазіргі «Ғылым туралы» заңның шикі тұстары жөнінде осыған дейін біраз айттық, аталған бағытта көкейге қонымды ұсынысы бар әріптестерімді де білемін. Осы орайда ғылым нәтижелерін коммерцияландыру бойынша ойымды айта кетейін.
Ғылыми жетістіктердің нәтижелерін өндіріске енгізу үшін ең алдымен өңірлерде технопарктер ашылуы керек. Ол технопарктерге жер қойнауын игерушілер табысының 1 пайызы есебінен әртүрлі бағыт бойынша коммерцияландыруға қолдау көрсететін комиссиялар құрылып, нақты бір ғылым саласынан ғылыми жетістіктерге жеткен, өз технологияларын өндіріске енгізгісі келетін ғалымдарға арнайы инфрақұрылыммен толық қамтамасыз етілген ғимараттар бөлінсе, аяғына тұрып кеткенше технопарк есебінен құқықтық және экономикалық көмек көрсету жолдары қарастырылса, құба-құп болар еді. Өйткені бір ғана саланы білетін ғалым өзінің зерттеу нәтижелерін өндіріске енгізуде бизнес-жоспар әзірлеу, құқықтық мәселелер секілді қиындықтардан аса алмай тұралап қалады. Ал комиссия құрамы тек шенеуніктер емес, әртүрлі сала ғалымдарынан, экономист және заңгерлерден тұрғаны жөн.
Тағы бір айта кетерлігі, технопарк Ғылыми-техникалық сараптама ұлттық орталығы және Ұлттық ғылыми кеңестен тәуелсіз болуы қажет. Бұл ұйымдар ғылымды коммерцияландыруда қосымша бюрократиялық кедергі келтіріп отыр. Олардың жұмысы ғылыми зерттеулерді қаржыландыру мәселесімен шектелуі керек. Ал технопарк ғылыми зерттеу нәтижелерін қолдаумен айналысқаны дұрыс.
Ғалымның зерттеу нәтижелері қолдау тауып, қаржыландырылғаннан кейін белгілі бір айналымға жеткенше технопарк қолдау көрсетіп, кейін орнын басқа әріптесіне босатуы керек. Оны ашылған өндірістің жылдық табысының белгілі бір деңгейге жетуі, жұмыс орындарының ашылуы, бәсекелестік ортаға дайындығы секілді жолдармен айқындауға болады. Одан бөлек белгілі бір табыс деңгейіне жеткенше салықтық жеңілдіктер қарастыру тетіктері шешілсе, Қазақстан ғылымының экономиканы дамытуға қызмет етер кезеңі жақындай түсер еді. Өйткені ғылыми жетістіксіз ешбір ел алға жылжымайды.
Нұрбол АППАЗОВ,
химия ғылымдарының кандидаты
ҚЫЗЫЛОРДА
