Сәуір айындағы шолуда АДБ Қазақстан экономикасының 2023 жылға арналған өсу болжамын өткен жылы күтілген мәндер деңгейінде сақтап қалды. Сарапшылар ІЖӨ ірі кен орындарында мұнай өндіру көлемінің ұлғаюына қарай өседі деп есептейді. Негізгі экспорттық тауарлар бағасының болжамды өсуі инвестицияны ынталандырып, іскерлік белсенділікті тұрақты қалыпта ұстап тұрады.
Ұйымның мәліметінше, былтыр экономикалық өсім 3,2%-ды құрады. Сонымен бірге Ұлттық банктің ресми ақпараты ІЖӨ-нің 3,1%-ға өскенін көрсетеді. Инфляция өткен жылғы 15%-дан 2023 жылы 11,8%-ға дейін баяулайды. Қаржы реттеушісінің қатаң ақша-кредит саясаты аясында инфляция әрі қарай 6,4%-ға дейін төмендейді. АДБ мамандары баға өсуінің баяулауы негізгі азық-түлік өнімдеріне экспорттық шектеулер және бензинге шекті бағаларды белгілеумен байланысты деп есептейді.
Тұтынушылық сұраныс 2023 жылы – 1,6% және 2024 жылы 2,2% деңгейінде қалыпқа келмек. Бағаның төмендеуі нақты кірістің өсуіне және мемлекеттік әлеуметтік қолдау шығындарының ұлғаюына әкеледі. Сондай-ақ болжамға сәйкес, қызмет көрсету саласы 2023 жылы – 3,4%-ға және 2024 жылы 3,9%-ға өседі. Бұл көлік, сауда, қонақүй бизнесін дамыту және Еуропа мен Азия арасындағы тауар айналымын арттыру арқылы болуы мүмкін. Өнеркәсіп шикізатқа сыртқы сұраныстың жоғары болуына байланысты биыл 4,7%-ға өссе, келер жылы 4,3%-ға қарай бәсеңдейді.
АДБ сарапшыларының шолуында өңірлер арасындағы мүмкіндіктер мен бәсекеге қабілеттіліктегі елеулі айырмашылыққа назар аударылған. АДБ-ның соңғы есептеулері (2019 жыл) бойынша Каспий теңізі аймағында (Атырау және Маңғыстау облыстары) орналасқан батыс өңірлер, сондай-ақ Алматы мен Астана қалалары бәсекеге қабілеттіліктің жоғары деңгейін көрсетуде. Бұл көрсеткіш бойынша Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Павлодар және Қарағанды облыстары ‒ орта және жоғары деңгейде. Қалған өңірлердің бәсекеге қабілеттігі орта және төмен дәрежеде қалып отыр.
Ұйым қолдауымен Қазақстанның өңірлік бәсекеге қабілеттілік және әлеуметтік бірігу индексі әзірленген. Бұл олқылықтарды жою үшін әр аймақтың ерекшелігі мен қажеттілігін ескеретін арнайы шаралар қабылдануы қажет. АДБ атап өткендей, мұндай шаралар барлық аймақтың әлеуетін ашуға, инклюзивті өсуді ынталандыруға және бүкіл елдегі адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектесу үшін қажет. Үкімет бағдарламаларды жергілікті қажеттіліктерге бейімдеу және жергілікті өзін өзі басқару органдарының институционалдық әлеуетін күшейту үшін икемді нұсқауларды анықтауды қарастыруы мүмкін. Әсіресе өңірлер тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыру, бұл шараға жергілікті билік органдарын ынталандыру бөлігінде бюджет қаражатын қайта бөлу жүйесін жетілдіру қажет.
Республиканың ІЖӨ өсімі бойынша басқа болжамдарға үңілсек, ақпан айында Ұлттық банк экономикалық өсу бойынша болжамды 3,5-4,5%-ға арттыру жағына қарай қайта қарады. Желтоқсан айында ІЖӨ-нің 2023 жылы 3-4%-ға өсуі күтілді. Реттеуші мұны мұнай өндіру мен экспорттаудағы оң күтулермен байланыстырды. Еуразиялық Даму банкі (ЕАДБ) биыл ішкі жалпы өнім 4,2%-ға өседі деп болжаса, Халықаралық валюта қоры (ХВҚ) Қазақстан экономикасының өсуі 2023 жылы 4,3%-ды құрауы мүмкін деп мәлімдеді. Аналитикалық несиелік рейтинг агенттігінің шолуы бойынша ІЖӨ 2023 жылға қарай – 4,1%, 2024 жылы 3,9% құрайды. Ал Дүниежүзілік банк Қазақстан экономикасы 2023 жылы – 3,5%-ға, ал 2024 жылы 4%-ға жақсарады деп есептейді.
