Бұл – Атыраудан үш бағытқа шығатын республикалық маңызға ие үш күре жолдың бірі. Жол бөлігінің ұзындығы 277 шақырымды құрайды. Кеңес дәуірінде пайдалануға берілген осы жолмен кезінде тәулігіне үш мыңға жуық көлік жүрген. Мамандардың пікіріне сүйенсек, кейінгі жылдары көлік ағыны тәулігіне төрт мыңнан асқан. Әсіресе Орталық Азия елдерінің жүргізушілері Атырау арқылы Ресейдің Астрахан облысына, одан әрі Краснодар, Ставрополь аймақтары мен Волгоград өңіріне бет түзейді. Атырау облысындағы «Теңіз», «Қашаған» секілді ірі кеніштерге әлемнің әр түкпірінен ауыр жүктер осы жолмен тасымалданатыны тағы бар.
Көрші елмен байланыстыратын жолдың бойында Исатай мен Құрманғазы аудандарының бірнеше елді мекені орналасқан. Сол ауылдардың жүргізушілері мен жолаушыларының бұл жолмен жүруге жүректері дауаламайтындай. Тіпті жолға шыға қалса, діттеген жеріне жеткенше, зәре-құты қалмай отырады. Өйткені тозығы жеткен жол бойымен «билеп» келе жататын көліктер бір-бірімен жиі соқтығысады. Сол себепті тұрғындар бұл жолды жаңғырту мәселесін қозғап, дабыл көтерді. Тіпті Сенат пен Мәжілістің бұрынғы депутаттары да талай мәрте Үкімет пен тиісті министрлікке сауал жолдаған еді.
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің орынбасары Алмаз Ыдырысовтың мәліметінше, биыл Ақтөбе – Қандыағаш – Мақат жол учаскесін жөндеу жұмыстары жалғасып жатыр. Оның ішінде Қандыағаш – Мақат учаскесінде негізгі жұмыстар аяқталған. Сол себептен, биыл аталған бағытта жол қозғалысын ашу жоспарланып отыр. Ал Атырау – Астрахан бағытындағы жолдың 140 шақырымында көлік қозғалысы қамтамасыз етілген.
Облыстық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Самат Айтқалиевтің айтуына қарағанда, қолданыстағы автомобиль жолының ұзындығы 3 052 шақырымды құрайды. Оның ішінде 1 125 шақырымы республикалық маңызға жатқызылған. Бұрнағы жылы Атырау – Астрахан жолының 60 шақырымы пайдалануға берілген. Ал былтыр 80 шақырымында төменгі жол жабындысымен қозғалыс ашылған. Енді жыл соңына дейін 137 шақырымына төменгі жол жабындысы төселген соң көліктің жүруіне рұқсат берілгелі отыр.
– Атырау облысындағы жол құрылысына республикалық және облыстық бюджеттен 22,9 млрд теңге бөлініп отыр. Оның ішінде республикалық бюджеттен 12 млрд теңге, ал жергілікті қазынадан 10,9 млрд теңге қаралды, – дейді Самат Айтқалиев.
Әрине, жолдың жайын жүрген біледі. Мәселен, ауыл шаруашылығы саласының ардагері Әбдібек Бисеновтің айтуынша, Атырау – Астрахан аралығында жолды жөндеу әлі басталмаған.
«Құрманғазы ауданынан Атырауға келдім. Исатай ауданындағы Манаш ауылына дейінгі жолда тірі жан көрінбейді. Жолды жөндеу жұмысы басталған жоқ. Қосымша жолға су себілмейді. Жол бойы ала шаң. Аққыстау ауылы жағында әр жерде жұмыс істеп жүрген техника көрінеді. Бірақ онда да асфальт салынып, қиыршық тас тасылып жатқан жоқ», дейді Ә.Бисенов.
Мұнайлы өңірдегі жол сапасы да көңіл көншітпейді. «Жол активтерінің ұлттық сапа орталығы» РМК Атырау облыстық филиалының директоры Дархан Сайлауовтың мәліметіне сүйенер болсақ, былтыр 389 ақау анықталған. Оның 80-і өрескел. Филиал мамандары 74 нысанда жол құрылысы жұмыстарының сапасын 922 рет тексерген. Жол құрылысына пайдаланылатын материалдардан
1 635 сынама алынған.
– Былтыр Атырау облысындағы жол құрылысына қажетті битум тапшылығы байқалды. Оның үстіне өңірде қиыршық тас шығаратын карьер жоқ. Қиыршық тас Ақтөбе, Маңғыстау облыстарынан тасымалданады. Жол құрылысына сапасыз битум, қиыршық тас әкелу дерегі тіркелді. Асфальт-бетон шығаратын зауыттар ескіріп, мамандардың біліктілігін арттыру секілді мәселелер біраз қиындық тудырады, – дейді Д.Сайлауов.
Әсіресе республикалық жолды жаңғыртуға пайдаланылатын құрылыс материалдарынан 900-ден астам сынама алынған. Оның қорытындысымен құрылыс материалдарының 17 пайызы жарамсыз болып шыққан. Осыған байланысты стандартқа сәйкес келмейтін материалдарды жол құрылысына пайдаланбау, тексеруде анықталған ақауды жою жөнінде тапсырыс берушілер мен мердігер мекемелерге хат жолданған. Содан кейін сапасыз асфальт-бетон, жол негізі мердігер мекеме есебінен қайта қалыпқа келтірілген.
«Біздің филиалдың мамандары жол құрылысына қажетті материалдардан алынған сынамаға зертханалық талдау жүргізеді. Мәселен, құм, қиыршық тас, битум, асфальт-битумның құрамы, тығыздығы туралы қорытынды беріледі. Сапалық құрамы стандартқа сәйкес болмай, талдаудан өтпеген материалдарды жол құрылысына пайдаланбау туралы кәсіпорынға хат жазылады. Былтыр облыстық мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау басқармасына 8 хат жолданды. Бір техникалық қадағалаушыға 551 мың теңге айыппұл салынып, аттестаты 6 айға тоқтатылды», дейді Д.Сайлауов.
Облыстық экология департаментінің қызметкерлері биылғы ақпанда Атырау – Астрахан бағытындағы жолды салып жатқан мердігерлер арасында қоршаған ортаның тазалығына нұқсан келтіретіндерді анықтады. Соның бірі – «Ақ жол құрылыс» ЖШС аталған жолдың 693-753 шақырымын жаңғыртудан өткізуге тартылған.
«Республикалық жолға реконструкция жұмыстарын жүргізу учаскесінде – Исатай ауданындағы Жанбай ауылының маңында орналасқан өндірістік базасында бетон, темір, ағаш, құрылыс материалдары, қара түсті сұйық майларды жинайтын темір бөшкелер ашық күйде сақталған. Басқа да қалдықтарды жинау үшін арнайы жабдықталған орындар жоқ. Қалдықтар база аумағында шашылып жатыр. Өндірістік базадағы қоқыс жәшіктерінде араласып жатқан қағаз, пластикалық бөтелкелер, картон, целлофан, тұрмыстық қалдықтар, құрылыс материалдары, майлы шүберектер секілді қалдықтар сұрыпталмаған», деп хабарлады департаменттің баспасөз қызметінен.
Департамент қызметкерлері заң талабының бұзылуына байланысты «Ақ жол құрылыс» ЖШС-ға әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама толтырған. Серіктестік басшылары әкімшілік айыппұлды 50% жеңілдікпен төлеуді сұраған. Сол себептен, компанияға 1 млн 035 мың теңге көлемінде әкімшілік айыппұл салынды.
Міне, ел назарындағы күрежолды жаңғырту жұмысындағы ахуал осындай. Жол құрылысындағы жайбасарлық бұлай жалғаса берсе, оны пайдалануға беру тағы да кешігуі мүмкін. Ал өңір жұртшылығы жолдың сапалы әрі тез салынғанын қалап отыр.
Атырау облысы
