Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыровтың айтуынша, Үкімет әзірлеп жатқан тәсілдер бизнестің салық салу базасын кеңейтуге бағытталған. Салық жеңілдіктері нақты мультипликативті әсер алуға септігін тигізеді. Мысалы, компанияда салық төлеу бойынша жеңілдетілген режім болса, онда ол мекеме жұмыс орнын құрып, жаңа инвестицияны жүзеге асырып, жергілікті қамту үлесін көбейтуі тиіс.
Екінші тәсіл жүктеменің басым бөлігін табысы жоғары салаларға ығыстырып, халықтың ауқатты тобынан түсетін салық түсімін арттыруға бағытталған. Үшіншісі – халықаралық тәжірибеге сай болу жайы. Кірістерге, оның ішінде бейрезиденттерге салық салудың халықаралық тәжірибесін, сондай-ақ салалар бойынша жүктемені бөлуді имплементациялау ұсынылады.
«Салық ынталандыру тиімділігін арттыру мақсатында экономиканың әртүрлі секторындағы салық мөлшерлемелерін әртараптандыруға көшу жайы айтылып жүр. Атап айтқанда, ҚҚС мөлшерлемелерін тек жекелеген салалар бойынша ғана саралау немесе қолданыстағы салық мөлшерлемесін сақтай отырып, салық сомасын төмендетуге мақсатты ынталандырулар беру. Корпоративті табыс салығы (КТС) бойынша шикізат және қаржы секторының салық мөлшерлемесін жоғарылату қарастырылып отыр. Сонымен қатар Мемлекет басшысы технологиялық жаңғыртуға және ғылымды дамытуға бағытталған КТС пайдасын азайту немесе босату тетігін енгізу қажеттігін атап өтті. Қолданыстағы заңнамада пайданы қайта инвестициялау кезінде КТС-тен босату қарастырылған. Бұл норма тек өңдеуші өнеркәсіптегі шағын бизнес субъектілеріне ғана қатысты. Бүгінде аталған норманы орта бизнес субъектілеріне де қатысты ету талқыланып жатыр», делінген ведомство хабарламасында.
Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі төрағасының орынбасары Олжас Төлеуовтің айтуынша, салық саясатының тұрақты, мүмкіндігінше қарапайым, түсінікті, сондай-ақ әділ болуы өте маңызды.
«Салық кодексінің алдыңғы нұсқалары, әдетте, бюджеттік тұрақтылықты қамтамасыз ету және оның кіріс бөлігін кеңейту тұрғысынан жазылғанын атап өту маңызды. Осылайша, салық саясатының негізгі мақсаты экономиканың сапалы өсуі мен оны әртараптандыру емес, салық түсімдерін өсіру болды. Алайда номиналды ішкі жалпы өнімнің (ІЖӨ) тұрақты өсуіне қарамастан, ІЖӨ-ге салық түсімдері төмендеді және олардың динамикасы өте құбылмалы. Қазірдің өзінде Қазақстанда жан басына шаққандағы табыс деңгейінің көрсеткіштері деңгейлес басқа елдермен салыстырғанда ІЖӨ-ге түсетін салық түсімдерінің көлемі төмен екені байқалады. Негізінде салық ауыртпалығының төмендеуі салық базасын кеңейтуге оң әсер ете отырып, экономикалық белсенділік пен тұтынуды ынталандыруға әкелуі керек. Ал бұл өз кезегінде салық түсімдерін өсіруі тиіс. Алайда біздің тәжірибемізде мұндай өзгеріс болған жоқ», дейді ол.
Оның айтуынша, қазір мемлекеттік органдардың, нарыққа қатысушылардың, «Атамекен» ҰКП және басқа да мүдделі тараптардың қатысуымен Ұлттық экономика министрлігінің базасында арнайы жұмыс тобы жұмыс істеп жатыр. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, Салық кодексінің жобасы осы жылдың соңына дейін ұсынылуы тиіс.
«Атамекен» ҰКП төрағасының орынбасары Тимур Жәркеновтің пікірінше, жаңа кодексте мемлекет пен бизнес рөлі қайта қаралуы қажет. Нәтижесінде, салық салуды ынталандырудың реттеуші жүйесін және қызмет көрсетуге бағытталған салық қызметін құру арқылы салық төлеушілердің мүдделері мен мемлекеттік бюджет арасындағы теңгерім қамтамасыз етілуі тиіс.
