Тұлға • 14 Шілде, 2023

Спорттағы Сейілда дәуірі

240 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Сейілда Байшақов – 1971-1981 жылдары ерте көктемнен қара күзге дейін қалың жанкүйердің назарында болған санаулы қазақ спортшысының бірі. Бұлай дейтініміз, атақты боксшылар мен балуандар әр апта сайын халықтың алдына шыға бермейді. Ал футбол дегеніңіз, оның үстіне кезіндегі «Қайраттың» ойындары теледидардың сәні еді.

Спорттағы Сейілда дәуірі

Сол жылдары қақпашы Құралбек Ордабаев пен қорғаушы Сейілда Байшақов апта сайын миллиондаған көрерменнің көз алдында ойқастап жүретін. Ол кезде Алматының өзінде қазақ баласы тым селдір. Ауылдан келген, яғни қанына тартатын бауырлардың көпшілігі КСРО жоғары тобындағы «Қайраттың» ойындарына Сейілда мен Құралбек ағаларды көру үшін баратын. Орталық стадионның күнбатыс бетіндегі туннельден Сейілда мен Құралбек аға­лар­дың төбесі көрінгеннен мың­да­ған тілеулестер мойындарын соза гуілдесіп, дуылдаса жө­не­ле­тін. Ал екі ағамыз жай басып, жоғары өрлеген кезде мың ша­қы­рым ауылдан артынып-тартынып әкеміз келіп жеткендей мәз-мейрам болушы едік.

«Жан тартпайды, қан тартады» де­­мекші, Сейілда Байшақов алаңға «Қайраттың» капитандық «повязка­сын» тағып шыққанда жалымыз күді­рейіп, қанымыз ысып шыға келетін. Сейілданың қимылы өзінің мінезі тәрізді орнықты, тиянақты. Кейбіреулер тәрізді ұшқалақтанып, сасқалақтағанын көрген емеспіз. Қашан көрсең аяқты еркін тас­тап, қарағайдай бойымен анадайдан көз тартады. Қарсы жақтың оқтай зулаған, қырық айлалы шабуылшылары үшін Байшақов нағыз асу бермес, тасқамал қорғаныстың өзі болатын. «Сейілда қар­сыластың кез келген шабуылшысын тұсай білетін, – дейді Құралбек ағамыз. – Зерек, алғыр спортшы. Есеппен, жүйелі ойнағанды ұнатады. Көп сөзге жоқ. Сабырлы. Командадағы ең абыройлы, ең сенімді футболшының бірі ретінде ұзақ уақыт команданың капитаны әрі серкесі болды».

Иә, қазақ футболшыларынан ең алғашқы болып КСРО құрамасында ой­наған да осы Байшақов еді. Қыр­сық­қанда, 1977 жылы КСРО құрамасы Бай­шақов қатысқан екі бәсекеде Мажарстан мен Грекиядан ұтылып қалып, әрі қа­рай ағамызды ұлттық құрамаға ша­қыр­мады. Әділін айтсақ, Сейілда Бай­ша­қов сол тұста кеңес құрамасындағы қор­ғау­шылардың қай-қайсысынан да кем соқ­қан жоқ. Бірақ Мәскеудегі футбол қожайындарының сырт көзден таса өз мүддесі, өз саясаты болды.

Халқымыздың тұңғыш кәсіби футболшысы Тимур Сегізбаевтан кейін «қазақ доп тебе алмайды», деген тұтас бір ұлтты қорлауға бағытталған сыңаржақ, таяз, кертартпа пікірді теріске шығарған айбоз ұлдың бірі әрі бірегейі – осы Сейілда Икрамұлы еді. Байшақов «Қайраттың» сапында 296 рет алаңға шығып, қарсы қақпаға 11 доп енгізді.

Сонау бодан заманда, тар кезеңде қазағының ала доптағы намысын әуелете көтерген Сейілда аға да мәңгілік мекеніне аттанды. Кәтепті қара кемедей орнықты азаматтың жаны жәннатта болуына тілектеспіз. Байшақ әулетіне Алла сабыр берсін!

Қазақ спорты әлі талай Сейілда ізба­сарларын алып келетініне сенеміз

 

Қыдырбек Рысбек,

спорт журналисі