«Қор 1,2 трлн теңге сомаға жеңілдетілген тарифтер мен бағаларды ұсына отырып, Қазақстан экономикасын субсидиялайды. Бұл ұзақ уақыт бойы жеткіліксіз қаржыландыруға және сәйкесінше инфрақұрылымның тозуына әкеледі. Президент өткен жылы «Инвестициялар орнына тариф» бағдарламасын іске асыруды тапсырды. Қазір біз Үкіметпен және Президент Әкімшілігімен тарифтерді жоспарлы түрде арттыру үшін жұмыс істеп жатырмыз. Міндетіміз – мақсатты инфляциялық дәліз шегінде тарифтердің өсуін 10-12% деңгейінде сақтау және әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету», деді Қор басшысы.
Қазіргі уақытта мына компанияларға қатысты тарифтерді өзгерту келісілген:
- «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ – жанар-жағармайдың (ЖЖМ) көтерме бағасын өсіру;
- «QazaqGaz» ҰК» АҚ – газға көтерме және бөлшек бағаны көтеру;
- «Самұрық-Энерго» АҚ – электр энергиясын өндіруге тариф;
- «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ – магистральдық теміржол желісі қызметтерінің тарифі.
Магистральдық су құбыры арқылы су беру, газ тасымалдау, жылу энергиясы, транзит және экспорт, локомотивтік тартым бойынша тарифтерді өзгерту мәселесі пысықталып жатыр екен.
Оның сөзінше, қор жұмыс істеуге тиіс өзекті сектор – экономика қорларын субсидиялау бағыты.
«Ол тарифтер мен бағалар өзіндік құннан төмен болатын қызмет салаларында туындайды. Мысалы, теміржол тасымалында біз экономикаға 236 млрд теңге дотация жасаймыз, ал «QazaqGaz» ҰК» АҚ газ бағасы арқылы экономиканы 178 млрд теңгеге дотациялайды. Бізге дотацияланған тарифтен арылу керек. Тек сонда ғана ескірген желілерді жаңартып, жаңа электр стансаларын салып, энергияны үнемдеуде және халықты жылумен қамтамасыз етуде проблемаларға кезікпейтін боламыз», деді.
«Самұрық-Қазына» басшысының айтуынша, дотацияланған тарифтерден құтылып, нарықтық бағаға көшу арқылы ғана инвестор тарта аламыз.
«Бизнес, энергетика, өндіріс, транспорт, отын секторы болсын, егер тауардың бағасы әділ болмаса, ешқандай инвестор келмейді. Өзіндік құнынан төмен бағадағы тауармен инвесторларды қызықтыру мүмкін емес. Егер біздегі бекітілген тариф жоспарлы ескерту жұмыстарын дер уақытында атқаруға, инфрақұрылымды модернизациялауға мүмкіндік бермесе, онда ол ерте ме, кеш пе бұзылады. Қазіргі тарифтер қордың ғана емес, ел экономикасының дамуын да тежеп тұр. Алайда бұл ретте тарифті көтеру бойынша шұғыл әрекет жасауға болмайды. Жыл сайын 10-12 пайызға жоғарылап отыратын түсінуіміз керек. Тарифтерді өзгерту өте қиын, бірақ экономикаға серпін беретін аса қажетті қадам», дейді.
Қор басшысының түсіндіруінше, былтыр тарифтерді жоғарылату энергетикалық жүйенің сенімділігін арттыруға қатысты бірқатар түйткілдерді тарқатты.
«Мысалы, Мойнақ ГЭС-інің құрылысы арқасында стансаның қуаттылығы 1,6 Гигаваттқа артты немесе бұл – энергия жүйесінің жалпы қуаттылығының 10 пайызы. Тарифті өзгертумен жұмыс істеу біршама қаражатты инфрақұрылымдық жобаларды дамытуға жұмсауға мүмкіндік береді. «Инвестициялар орнына тариф» бағдарламасымен «Самұрық-Энерго» Екібастұз ГРЭС-2 үшінші блогын тұрғыза алады. Оның іске қосылу уақыты 2026 жылға жоспарланып отыр. Сонымен қатар 2029 жылы Екібастұз ГРЭС-3 құрылысын бастау жоспарланып отыр. QazaqGaz-дағы артылған қаражат геологиялық барлауға және тозу көлемін азайту үшін газ транспорты жүйесін модернизациялауға жіберіледі», деді.
Нұрлан Жақыпов жаңа жұмыс орындарын құруда шетелдік серіктестермен тізе қосып жұмыс істеудің маңыздылығына тоқталды. Оның айтуынша, тәжірибесі мен беделі жоғары шетелдік серіктесті тарту тәуекел деңгейін төмендетіп, қолда бар ресурсты тиімді бөлістіруге жағдай жасайды. Соның арқасында бірнеше жобаны бір уақытта тиімді жүзеге асыруға болады.
