Қоғам • 24 Қазан, 2023

Тәрбиенің алтын қазығы

422 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Алға ауданы Бестамақ ауылындағы «Болашақ» балалар бақшасының педагог-зерттеушісі Айман Досова тәрбиенің негізі балдырғанды еңбекке баулудан басталады дейді. Өйткені жас­тайынан еңбектенбеген бала өскенде де ештеңенің қадірін білмейді. «Екінші жағынан баласына қарап ата-анасының қандай екенін көруге болады. Өйткені балаңа берген тәрбиең – сенің ішкі жан дүниеңнің көрінісі. Сәби дүниеге келген күннен бастап онымен дұрыс қарым-қатынас қалыптастырып, есейген кезде де үнемі үлгі бола білу керек. Бұл ата-ана есепке алатын ең маңызды қағида» дейді тәжірибелі тәрбиеші.

Тәрбиенің  алтын қазығы

Ол – бес баланың анасы, немерелерінің сүйікті әжесі. «Қазақстан Тәуелсіздік ал­ған жылы мен 25 жастамын, ол кезде Қара­қалпақстанда тұра­тынбыз. Біз сол күннен бастап Отанымызға оралуды армандасақ, ең алдымен ата-анамыз аса құштар болды. 2005 жылы Алға ауданының Бестамақ ауылына көшіп келдік. Сол жақта мектепті бітіріп келген үлкен қызым Қ.Жұ­банов атындағы Ақтөбе өңірлік университетінің биология фа­культетіне қабылданып, үш қызым Бестамақ мектебінде оқу­ларын жалғастырды. Бұл кезде кенже ұлым үш жаста еді. Ересек балаларым басында аздап ж­а­тырқаса да, ұстаздары мен сыныптастарының қол­дауымен ортаға тез сіңісіп кетті. 2007 жылы Беста­мақ­та ашыл­ған ба­ла­бақшаға ма­ман­­ды­ғым бойын­ша ор­налас­тым», дей­ді Айман Бек­тұр­­ған­қызы.

Бүгінде Айман апайдың тобында 26 балдырған бар, мұнымен бірге ол ұжымдағы жас тәр­­биешілерге әдіс­те­ме­лік көмек көр­се­теді. «Қа­­­зіргі уақытта бала­бақ­шаларға қара­пайым нәр­селерге алданбайтын интернет дәуірі­нің балалары келіп жатыр. Олардың қызы­ғушылығын ояту үшін танымдық ойындарды түрлендіріп өткізу керек. Мақсат – үш жастағы балдырғанның ой-өрісін және сөйлеу тілін жетілдіру, қол еңбегіне дағдыландыру, ортамен қарым-қатынас жасауға үйрету. Жасыратыны жоқ, қазіргі сәбилердің тілі кеш шығады. Балабақшаға келген төрт-бес жас­тағылардың сөздік қоры жұтаң, олар қарапайым дағдыларды біле бермейді. Бұл сәбилерді туғанынан смартфонға телміртудің кесірі», дейді ол.

Бабаларымыз жасты сөзбен түзеп, көз­бен тәрбиелеген емес пе? Айман Бек­тұрған­қызының тәрбие мәселесінде таразының басын тең ұстай бермейтін заманауи әжелерге де базынасы бар. «Немересінің алдында әке-шеше рөлін ойнап кететін әжелер бар. Олар баланың ата-анасын «аға-жеңге» деп үйретеді. Мен мұны ата-әже махаббатының шектен шығуы деп түсінемін. Екіншіден, немере алдында әже бейнесі дұрыс қалыптасуы керек. Қазіргі әжелер осыдан жиырма жыл бұрынғы әжелерден өзгеше. Тіпті киіміне қарап ана мен әжені ажырату қиын болып барады. Әже ақылды, қамқоршы, мейірбан, жақсы мен жаманды бағамдап отыратын болуға тиіс. Үшінші жағынан жұмысбастылық салдарынан кей әже немересіне онша уақыт бөле бермейді. Уақыт бөлгеннің өзінде де олар смартфон беріп қойғанды жөн көреді. Әже тәрбиесі баланың тұлғалық жағынан қалыптасуы үшін де өте маңызды. Немересіне ертегі, батырлар жырын оқып бе­ріп, есті әңгімелерді білмейтін әже­лер ең алдымен өздеріне сын көз­бен қа­рауға тиіс», дейді Айман апай.

Мектепке дейінгі мекемелерде көбінесе бүлдіршіндерді жақ­сы көретін мейірбан жандар еңбек етеді. Қа­тыгез адам ба­лабақшада көп тұрақтамайды. Ұзақ жыл бойы осы салада ең­бек еткен маман психолог бо­­­лып кетеді екен. Күн сайын таңер­­теңгілік ба­ла­бақша та­бал­­ды­ры­ғы­нан ат­таған балдыр­ған­ның көзқа­ра­сы, көңіл күйі үй­дегі ахуалды аңғартып тұра­ды ғой. Әке-шешесі ажырасып жүрген сәби­лерді бірден аңғаруға бо­лады. Олар өте көңілсіз, көп жағдайда жар­қырап-жайнап жүре бермейді. Әсіресе 4-5 жастағы ер балалар іштей тынып жүреді екен. «Ажырасудан балалар ең көп қасірет шегеді. Отбасындағы ұрыс-керіс, ерлі-зайыптылардың баланың көзінше бірін-бірі балағаттауы, әкенің қол көтеруі баланың жанына жазылмас жара салады. Бала қамкөңіл, ызақор, тұйық болып өседі. Себебі сәбиге әке-шешенің екеуі де керек. Ата-ананың әрқайсысының орны бөлек», дейді ол.

Айман апай балдырғандарын түрлі сайыс­тарға қатыстырудан жалықпайды. Бұл баланың көпшіліктен қысылмай, пікірін емін-еркін айтатындай өсуі үшін керек. Ол мектепке дейінгі тәрбие саласында жаңашылдықты енгізгені үшін талай марапаттарға қол жеткізді, «Үздік педагог-2022» аудандық байқауында үздік шықты.

 

Ақтөбе облысы,

Алға ауданы