Саясат • 10 Қараша, 2023

Қауіпті дертпен қоғам болып күресу керек

211 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Жарнамасы жер жарып тұрған құмар ойындардың құрған торына түскендер жылдан-жылға көбейіп барады. Тіпті құмар ойын нарығы жылжымайтын мүлік нарығын басып озып, екі есе асып түскен. Мәселен, 350 мыңнан астам отандасымыз құрдымға кетірер құмар ойындарға тәуелді. Кеше Мәжілістегі «Amanat» фракциясының кеңейтілген жиынында лудоманияға қарсы іс-қимыл жүргізудің әдіс-тәсілі мен букмекерлік кеңселердің қызметін реттеу мәселе­лері тағы да талқыға түсті.

Қауіпті дертпен қоғам болып күресу керек

Сөз басында Мәжіліс спикері, «Amanat» партиясының төрағасы Ерлан Қошанов лудомания адам тағдырына балта шабатын қауіп­ті құбылысқа айналып бара жат­қанын атап өтті. Осыған байланысты партия ойын бизнесі, букмекерлік кеңселер мен лотерея қызметтері бойынша заң жобасын дайындауға бастамашы болғанын айта келіп: «Қазіргі таңда елімізде ойынқұмарлық індеттей өршіп, ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіре бастады. Лудомания – ХХІ ғасырдың дерті. Миллиондаған адам құмар ойындардан зардап шегеді. Бүгінде бәс тігу мектеп қабырғасынан басталып жатыр. Барлық ойын онлайн, жұрт­шылыққа оңай қолжетімді. Сон­дықтан Мемлекет басшысы бұл тақы­рыпты Қауіпсіздік Кеңесінің отырысында көтеріп, құмар ойындарды шектеуге қатысты міндет қойды. Енді депутаттар мұны заң жүзінде бекітуі керек», деді.

Өз кезегінде сөз алған Туризм және спорт министрі Ермек Маржықпаев түсіндіру жұмы­сының нәтижесінде 2021 жылдан бері 17 букмекерлік кеңсе өз еркімен лицензиясын қайтарғанын, ал ойын бизнесі субъектілерінің саны 2 есеге, 71-ден 28-ге дейін қысқарғанын жеткізді. Оның ай­туынша, биыл интернет-казино­лардың қызметі мен жарнамасын шектеу мақсатында «Кибернадзор» ақпараттық жүйесі арқылы 7 мыңға жуық интернет-ресурс пен заңсыз материалдардың сілтемесі бұғатталды.

«Бүгінде ел аумағында ойын бизнесімен айналысуға рұқсат ететін 28 лицензия берілген. Оның ішінде 5 казино, 8 ойын автоматы залы, 13 букмекерлік кеңсе және 2 тотализатор бар», деді министр.

Алайда министрліктің бұл есебі халық қалаулыларының көңілінен шықпады. Жиын барысында депутаттар мемлекеттік органдардың лудоманиямен және заңсыз ойын бизнесімен күрес жөніндегі жұмысын сынға алды. Себебі бұл күні құмар ойынның кесірінен 10 ерлі-зайыптының 7-еуі ажырасып жатыр. Былтыр елімізде 3676 адам өз-өзіне қол жұмсаса, оның әрбір бесіншісінің себебі лудоманияға келіп тіреледі екен.

«Үкімет ойын бизнесін ұйым­дастырушылар мен олардың лоббис­теріне қатысты қандай да бір нақты шешім қабылдап жатқанын көрмей отырмыз. Букмекерлік кеңселер интернеттегі және БАҚ-тағы жарнамаға миллиардтаған теңге қаражат құяды. Әлеуметтік желі бук­ме­керлік кеңселердің жарна­масына толы. Одан қалса, қоғам белсенділері мен пікір көш­­бас­шылары бұл саланы дамытуға да­йын. Сон­дықтан «Amanat» партиясы бастама­шы­лық еткен заң жобасын барынша тезірек қабылдауымыз керек», деді депутат Еділ Жаңбыршин.

Бұдан кейін «Amanat» фракция­сының жетекшісі Елнұр Бейсенбаев депутаттарға жаңа заң жобасының аса маңызды нормалары туралы ақпарат берді. Оның айтуынша, 2 кодекске және 7 заңға 50-ден астам түзету дайындалған. Атап айтқанда, алимент, салық және несие бойынша борышкер­лер тізілі­мін­де тұрған жеке тұлғалардың құмар ойын ойнауы­на тыйым салу ұсынылады. Заңды тұлғалар рұқсат етілген жасқа толмаған адамдарды құмар ойынға тартқаны үшін әкімшілік жауапкершілікке, сондай-ақ онлайн-казино ұйымдастырғаны үшін қылмыстық жазаға тартылады. Көшелерде, интернетте және бұқаралық ақпарат құралдарында букме­керлік кеңселер мен тотали­за­торлардың жарнамасы шек­теледі. Сонымен қатар лотома­ти­калық машиналарды елге әкелуге және тұрғын үйлерде, дүкендерде, медициналық және білім беру мекемелерінде орнатуға тыйым салу ұсынылады. Құмар ойын ой­науға болатын жас шегі 25 жас­қа дейін артады. Ойын бизне­сін ұйымдастырушылар өз ақпарат­тық-қаржылық жүйелерін мемле­кет­тік кірістер органдарының аппарат­тық кешенімен біріктіруі керек. Осы­лайша, мемлекет барлық қаржы­лық операцияны бақылап отырады.

Фракция жиынын қорытын­дылаған Мәжіліс спикері Ерлан Қошанов заң жобасын жұрт­шылықпен және мүдделі мемле­кеттік құрылымдармен кеңінен талқылап, тезірек қабылдау қажет екенін жеткізді. Себебі құмар ойындар талай тағдырдың талқандалып, шаңырақтың шайқалуына алып келіп отыр. Адамдарды ойынға тәуелділік­тен және отбасыларды оның теріс салдары­­нан қор­ғауға бағытталған құжатты қабылдау уақыт күттірмей жүзеге асуға тиіс. Сондықтан «Amanat» фракциясының депутаттары ұсы­ныл­ған заң жобасын бірауыздан қолдады.