Қаталдығы мен еңсені езер мысын жазушының көзін көрген қаламгерлер мен қарамағында қызмет еткен әріптес аға-апалардың аузынан жиі естіп жүргендіктен болар, ол кісімен жүзбе-жүз отырып сұхбат құру мен үшін тіпті армандаудың өзі мүмкін еместей көрінетін қиял-ғажайып еді. Бірақ бір ғана сәт сол қиялымызды ақиқатқа айналдырды.
Жазушының 80 жылдық мерейтойы туған жерінде дүркіреп тойланды. Журналистігімізді желеу ете жүріп, Алматыдан аттанған қаламгерлер мінген автобуспен жетіп, біз де сол тойдың төрінен табылдық. Орайы келген үзілістің бірінде Шерағаңмен суретке түсуге ұмтыла бергеніміз сол еді, маңайында қаптап жүрген әкім-қаралар қаламгерді көлегейлеп, жанына жолатпады. Жастық максимализмнің әсері болса керек, «Осы сәтті құр жіберсем, енді мұндай мүмкіндік тумас» деген ой жаныма батылдық сыйлап, соңында қалып бара жатып бар даусыммен: «Ата, сізбен бір рет суретке түссем, арманым болмас еді», деп айқайлап жіберіппін. Дауысқа екпін қоспаса, ығы-жығы халықтың ортасынан ақсақалдың ести қоюы екіталай еді себебі.
Бағыма орай өтінішімді қаламгердің құлағы қалт жібермепті. Шерағаң сонда қасына ерген қалың топты тоқтатып қойып: «Айналайын, бері кел», деп қасына шақырып алып, суретке түсті. Сәулелі сәт соңында: «Мына қайсарлығың ұнады. Осы қалыбыңнан танба!» деп бата берген ақсақалдың мейірленгенін пайдаланып сұхбат алғым келетінін де айтып үлгердім. Аңыз адам сонда жадырап бір күліп алды да: «Қадалған жеріңнен қан алмай қоймайтын қандай қызсың? Мына той бітсін. Содан соң хабарлас!» деді. Мұндай айрықша мейірім мен жып-жылы жауапты күтпесем керек, жүрегім атқақтап аузыма тығылды.
Арада бірнеше күн өткен соң, жүйткіген отарба Тараз төріндегі қаламгердің қара шаңырағына жеткізді. Бойымды толқыныстан бұрын, қорқыныш биледі. Сөзі мірдің оғындай қазақ көркемсөзі мен көсемсөзінің қызыл жебесі біз келгенде есік алдында жүргелі тұрған көлік ішінде отыр екен. Қаладағы мектептің бірінде өтетін шәкірттермен кездесуге кетіп барады. Уақытында үлгеріппіз. Алаштың асқар таудай ақсақалына сәлем беріп, бір күн бойына жанына еріп, «Шерағаңның жолымен» жүруге рұқсат сұрадық. Толқыныстан дірілдеп шыққан үніміз мен кібіртіктеп шыққан сөзіміздегі балалық аңғалдықты аңғарды ма, әлде тағылымды тұлғаның ғибратты ғұмырынан тәлім алсақ деген талпынысымыз бен қиыла өтінген ұсынысымыз ұнады ма, әуелгі қатқыл жүзінде жылу пайда болды. Жарқырай бір жымиып алды да, көліктің артқы бөлігіндегі орынды нұсқады. Мектептегі кездесуден кейін атамен бірге аулада біршама уақыт серуендеудің де сәті түсті. Әдетте бір қараған кісіге сұсты, қатал көрінетін, қиялымызда талапшыл да тік редактор, батыл басшы ретінде орнығып қалған бейненің жүзіндегі ол қатқылдықтан емен-жарқын әңгіме, риясыз сұхбатқа келгенде із де қалмайды екен. Қобалжып барған қорқынышымызды, ақылгөй ақсақалдың дарқан көңілі, дария ақылы бір-ақ сәтте серпіп тастады.
«Заман бұзылыңқырап бара жатқан сияқты. Бостандық көп. Демократия жақсы дегенменен, қазір адамдардың көбісінде өз басының қамын ойлау көбейіп кетті. Бірақ келешектен үмітті үзбеу керек, болашақта барлығы да оңалар. Осымен бәрі бітті, әлем түгелденді деп және айтуға болмайды. Әлі қайда? Заман небір түрлі құлпырады, неше түрлі өзгереді. Қазаққа жалғыз-ақ дүние – қазақтың кең пейілі жетіспейді. Өкінішке қарай, осы бір тамаша қасиетімізді жоғалтып алдық», деп күрсінген қаламгер қолына таяғын алып, есікке қарай беттеді. Үндемей ғана соңынан ердім. Баспалдақпен баяу көтеріліп, қазақылықты аңсаған ақсақалдың қаланың қақ төріндегі көппәтерлі үйдің екінші қабатынан орын тепкен қонақжай шаңырағына қарай аяңдадық. Жарығы мол түскен үш бөлмелі кең пәтер екен. «Жүре ғой, айналайын!» деп төр жақтағы бөлмеге қарай өзі бастап, бағыт түзеді. Қаламгердің жазу бөлмесіне кіргеннен-ақ көзім бірден төрт қабырғаға бос орын қалдырмай әдемі етіп тізілген кітаптарға түсті. Қолымда Алматыдан арнайы «қолтаңба қойғызсам» деп арқалай келген жазушының бірнеше кітабы бар еді. Сонда суреткер «Бір кем дүниесін» қолына алып, парақтап отырды да: «Назерке сұлуға! Жасың ұзақ, өмірің жарқын болып, шырайлы күндерің көп болсын!» деп қолтаңбасын қойды. Сөз соңында: «Жақсы журналиске ең алдымен талант керек. Терең ойланып және сол ойын халыққа ұнайтындай етіп жаза, айта білуге тиіс. Журналистің басты міндеті шындық екенін ешқашан естен шығармаңдар, ақиқаттан аттамаңдар. Жалтақ емес, жасампаз болыңдар, батыл болыңдар! Сонда абыройлы боласыңдар. Шындық – жазушының, журналистің анасы. Осыны естен шығармау керек. Өздеріңдей жастардың талабын көргенде, еткен еңбегіміз еш кетпепті дейсің іштей риза болып, бір марқайып қаласың. Осындайда өмір сүре бергің келеді. Адамдар көңіліңді көтереді. Жасарып кеткің келеді. Барлығың аман болыңдар», деп ақеділ көңілін ақтара ақ батасын берген ақсақал бізді есікке дейін өзі шығарып салды.
Қаламгердің қолтаңбасы қойылған бірнеше кітабын қолтығымызға қыса, қазақ баспасөзінің баһадүрімен қимай қоштастық. Бұл уақытта бізді түтінін будақтата қос иінінен дем алып отарба күтіп тұрған еді бекетте. Тағылымды тұлғамен өткен ғибратқа толы естен кетпес бір күнімізді осылай тарих қойнауына тапсырып, түрлі тебіреніске толы әсерімізді арқалап Алматыға қарай жүріп кеттік…
