Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық құрылтайда азаматтардың жекелеген санаттары үшін құмар ойындарға қатысты шектеулерді күшейтуді тапсырды. Өйткені елде қауіпті кеселге айналған лудоманиядан құтылудың жолдарын іздеп жүргендердің қатары 300 мыңнан асады. БАҚ беттеріндегі кей деректе 400 мыңға жуық азамат букмекерлік кеңселер мен казинолардың тұрақты клиенті делінген. Мәжілісте депутат Елнұр Бейсенбаев та құмар ойындар жылжымайтын мүлік нарығын басып озып, алдыңғы орынға шыққанын айтты.
«Деректерге жүгінсек, кейінгі екі жарым жылда еліміздің әрбір бесінші адамы ойын ойнайды немесе құмар ойындарға қандай да бір қатысы бар. Ажырасудың 40 пайызына осы лудомания тікелей себеп болып отыр. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа баратындардың дені – құмар ойынға шалдыққандар. Мәселен, 2022 жылы елімізде 3 мың 676 адам өзіне-өзі қол жұмсап қайтыс болса, олардың әрбір бесіншісінің себебі – лудомания. Араға 1,5 жыл салып ойын бизнесін реттеу бойынша заң жобасын қолға алып отырмыз. Құжатқа Үкіметтен қорытынды алу оңай болмады. Әдетте басқа заңдар бойынша қорытындыны 1–2 ай күтетін болсақ, бұл заңға келгенде тым созылып кетті. Екі шақырылымдағы депутаттық тәжірибемде осыншама ұзақ уақыт бойы Үкімет қорытындысын алуды бірінші көріп отырмын. Демек мұның айналасында мүдделі топтар, лоббистер бар деген сөз. Яғни мұнда үлкен қаражат айналып жатыр. Мәселен, былтыр букмекерлік кеңселердің жылдық айналымы бейресми ақпараттар бойынша 1 триллион теңгеге жеткен екен», деді Мәжіліс депутаты.
Азаматтардың санасын улаған бұл дерттен арылу үшін Цифрлық даму, инновация және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі мен Туризм және спорт министрлігінің Туризм индустриясы комитеті, «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ бірлесе бәс тігуді шектеудің онлайн форматын ұсынды. Бұрын бұл қызмет қағаз жүзінде іске асып, 8 күн ішінде қарастырылып келген.
«Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ «электрондық үкіметтің» инфокоммуникациялық инфрақұрылымының және мемлекеттік органдардың бірыңғай көлік жүйесінің операторы болып есептеледі. Сондай-ақ орталық және өңірлік мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелеріне жүйелік-техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асырады. Өзге де министрліктермен бірлесе «EGov mobile» қосымшасын пайдаланып, құмар ойынға әуестер бәс тігуге өздеріне шектеуді онлайн қоя алатындай мүмкіндікке қол жеткіздік. Өтінім беру үшін «eGov mobile» мобильдік қосымшасында «Қызметтер», содан кейін «Спорт» бөліміне өтіңіз. Қызметтер тізімінен «Құмар ойындарға және (немесе) бәс тігуге қатысуды шектеу жөніндегі сервисті» таңдау қажет. Ашылған бетте шектеу мерзімін айлармен көрсетіп, «Қызметке тапсырыс беру» түймесін басыңыз. Әрі қарай сіз жылдам қол жеткізу кодын немесе биометрияны пайдаланып, қызметке қол қоюыңыз керек. Қызметке қол қойылғаннан кейін өтінім мәртебесімен таныса аласыз. Өтінімді құмар ойындарға және бәс тігуге қатысуын шектегісі келетін адам ЭЦҚ пайдалана отырып беруге тиіс. Үшінші тұлғалардың өтінім беруіне жол берілмейді. Бұл тетік қаржылық проблемалар, лудоманиямен байланысты жеке мәселелерді айтарлықтай төмендетеді. Әрі өтінімдерді өңдеуге кететін уақытты үнемдейді», деді «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ басқарма төрағасы Ростислав Коняшкин.
Осылайша, кез келген азаматқа, әсіресе құмар ойындармен шектен тыс әуестенетін тұлғаларға барлық лицензияланған ойын мекемесі мен букмекерлік кеңселердің заңды сайттарына кіруге лезде тосқауыл қойылады. Егер пайдаланушы қызметті алуға өтінімді бұрын берген болса, қайтадан алу да қарастырылған. Тек бұрынғы өтінім туралы ақпараттық хабарлама көрсетілген тұста «Иә» сөзін басып, мерзімін ұзартуға болады. Ізінше сервис өтінімді тіркеп, қолданушыны құмар ойындарға және бәс тігуге қатысудан шектелген адамдар тізіміне өтінімді қайтарып алу құқығынсыз енгізеді.
«Ойын бизнесі туралы» заңға сәйкес тізімге енген тұлғалар туралы мәліметтер құпия болып саналады. Тиісінше, мұндай мәліметтер тек ТСМ-ның лауазымды тұлғаларына, сондай-ақ құмар ойынға қатысқысы келетін адамдардың тізімде болу деректерін ЖСН енгізу арқылы жекелеген сұрау салу үшін лицензияланған ойын бизнесі ұйымдастырушыларына ғана қолжетімді. Осылайша, ойын бизнесі субъектілерінің әрбір сұрау салуы тізімде тұрған адамдардың өзге де жеке деректерін ашпай-ақ тек ЖСН деректемелерімен жеке өңделеді. Ойын бизнесі субъектілері тізімнің толық нұсқасына қол жеткізе алмайды. Пайдаланушыларға ыңғайлы болу үшін «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ-мен бірлесіп, егжей-тегжей бейненұсқаулық әзірленді. Сонымен қатар цифрлық сервиспен қатар ел азаматтары мен резиденттері үшін заңның 15-1-бабына сәйкес ойын бизнесін ұйымдастырушылар арқылы құмар ойындарға және бәс тігуге қатысудан өзін-өзі шектеу туралы жазбаша өтініш беру мүмкіндігі сақталады», делінген Туризм және спорт министрлігінің баспасөз қызметі ұсынған деректе.
