2023 жылғы әдебиет саласы бойынша Нобель лауреаты норвегиялық ақын, жазушы Юн Фоссе ұлттық теңгеге шаққанда 441 миллион 685 мың теңгені қанжығасына байлады. Міне, мәдениет мөрі, талант қадірі. Бірақ осы бір алпауыт сыйлық саясиланып бара жатқандай көрінеді. Сөзіміз негізсіз емес, берісі, алғандардың көбі елінен кеткен эмигранттар болса, әрісі, ішінде ұлтына қарсы сөз қылышын сермегендер басым.
Әлқисса, 2019 жылы елордада өткен Азия қаламгерлері форумында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Азия алыбы» халықаралық әдеби сыйлығын тағайындауды ұсынды. Осы ұсыныс жүзеге асып, сыйақысына Нобельден кем емес қомақты қаржы бөлінсе, еліміз үшін зор абырой, толассыз бедел болмақ. «Су кетеді, тас қалады» десек, мыңжылдықтармен серік болар сөз өнері – ұлттың барлық тамырына қан жүгіртуші, рухының шырағы. Азия алыптары екі жыл сайын бас қаламызда марапат иеленіп, шығармасы талқыланып жатса, бұл әдебиетіміз бен мәдениетіміз үшін зор қозғаушы иінтірекке айналмақ!
Жақында жазушы, Еңбек ері Әкім Тарази Түрксой ұйымының Алтын медалімен марапатталды. Бәрекелді дегенімізбен, Түрксой тарапынан қарымы мен беделі басым марапат түрін көріп отырғанымыз жоқ. Түркі фольклоры, бүгінгі Түркі әдебиеті еуропалық ешбір әдебиеттен төмен емес. Бірақ ірі іс-шараларды қолға алу, өзара сыйақы тағайындау, аударма ісін дамыту тұрғысынан Еуропадан кейін келеміз. Егер «Көрұғлы» немесе «Манас», Қорқыт атындағы халықаралық Түркі сыйлығы тағайындалса, бұл түркі халықтарының ынтымақтастығына, мәдени бірлігіне ұшан-теңіз пайда келтірері талассыз ақиқат.
Иван Бунин Нобель сахнасындағы сөзінде: «Өнерге және әдебиетке деген сүйіспеншілік әрқашан Швед корольдігі үшін, сонымен қатар асыл швед халқы үшін дәстүрге айналып отыр. Даңқты жауынгерлері негізін қалаған швед әулеті әлемдегі ең шоқтығы биік әулеттердің бірі», деген болатын. Иә, өнерді төбеге көтерген ұлттың даңқы да биік. Талай саңлақ сардарлар сөз арнаған 10 миллион халқы бар швед жұрты әлем назарын өзіне бұрып отыр. Бұл – біз үшін ең абзал үлгі, жаһандық ғылым мен өнерге ашар айқын жол.
