Соңғы жылдары Қазақстан мен Еуропалық одақ арасында өзара сенімге, құрметке және ортақ басымдықтарға негізделген берік қарым-қатынас барынша дамып келеді. Бұл жайында еліміздің Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу Жозеп Боррельдің Қазақстанға ресми сапары барысында атап өтті.
– Жозеп Боррельдің бүгінгі сапарына ерекше мән береміз. Боррель мырза алғаш Астанаға 2022 жылы сапарлап келген. Ал мен Брюссельде былтыр мамыр айында болдым. Бүгінгі кездесу – төртінші толыққанды басқосуымыз. Екі жақты байланыстың динамикасы Қазақстан мен Еуроодақ арасындағы ынтымақтастықтың жоғары деңгейінің тағы бір көрсеткіші екенін толық сеніммен айта аламыз. Соңғы жылдары Қазақстан мен Еуропалық одақ арасында өзара сенімге, құрметке және ортақ басымдықтарға негізделген берік қарым-қатынас дәйекті түрде дамып келеді. Жаңа ғана өткен келіссөзге келсек, оның нәтижелі әрі ашық, конструктивті сипатта өткеніне айрықша ризамыз.
Бүгінгі ең басты мақсатымыз – Қазақстан мен Еуроодақ арасындағы Кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісімді одан әрі жүзеге асыру жолдарын қарастырып, өзара тиімді шешімдер табу, – деді Сыртқы істер министрі М.Нұртілеу кездесуде.
Сондай-ақ министр қол жеткізген уағдаластықтар жан-жақты байланысымызды одан әрі тереңдетуге жаңа леп береріне сенімді екенін жеткізді.
Қазақстандық тараптың ойынша, жалпы біздің Еуроодақпен саяси және сауда-экономикалық, гуманитарлық ықпалдастығымыз серпінді әрі сапалы өрістеп келеді. Осы туралы айтып өткен министр саяси диалогтің тереңдей түсуіне негізінен Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың ұстанған ішкі және сыртқы саясаты, Еуроодақ басшылығымен жеке және ресми қарым-қатынасы үлкен әсер еткені сөзсіз екенін атап өтті.
– Осы ретте, Еуроодақ басшылығына Президентіміздің іргелі саяси, әлеуметтік және экономикалық реформаларын қолдағаны үшін шынайы ризашылық білдіреміз. Лидерлеріміздің екіжақты және көпжақты форматтағы интенсивті жұмыстарын жалғастырудың арқасында шығар белестер бүгінгіден де биік болады деген үміт зор, – деді еліміздің Сыртқы істер министрі.
Былтыр Қазақстан мен Еуроодақ елдері арасындағы екіжақты сауда айналымы 41 млрд доллардан асқан.
– Еуропалық одақ – Қазақстанның ең ірі сауда және инвестициялық серіктестерінің бірі. Биыл 5 айдың ішінде өзара сауда 20,2 млрд долларға жетті. Бұл көрсеткіш еліміздің жалпы сауда айналымының 37%-ын құрайды. 2023 жылға келсек, алыс-берісіміз 41 млрд доллардан асып түсті. Былтыр Еуроодақ елдерінен Қазақстан экономикасына 10,4 млрд доллар инвестиция тартылса, жалпы 2005 жылдан бері құйылған инвестиция көлемі 180 млрд доллардан асты, – деді М.Нұртілеу Еуропалық одақтың Сыртқы істер және қауіпсіздік саясаты жөніндегі Жоғарғы өкілімен кездесуден кейін БАҚ өкілдерінің қатысуымен өткен брифингте.
Министрдің айтуынша, бүгінде елімізде 3 мыңнан астам еуропалық компания экономиканың түрлі секторында белсенді жұмыс істеп жатыр. Олардың ішінде «Eni», «Total», «Amazonen-Werke», «Air Liquide», «Alstom», «Carlsberg» сияқты аты әлемге танымал компаниялар бар.
– Жалпы, біздің дәстүрлі басымдықтарымыз энергетика, көлік пен логистика, ауыл шаруашылығы, машина жасау мен өндіріс, ақпараттық технологиялар болған. Бұл жолы біз CRM, яғни аса маңызды шикізат материалдары бойынша ынтымақтастықты дамыту мәселесіне көңіл бөлдік. Еуроодақ санкцияларының Қазақстан экономикасына теріс әсерін тигізбеуіне де ерекше назар аудардық. Осы ретте Қазақстан Үкіметі еуропалық компаниялар мен іскерлік топтардың елімізге келуін құптайды. Бұған қоса, трансконтиненталды теміржол, әуе және автомобильдік көлік дәліздерін дамыту маңызды, – деді ол.
Сондай-ақ М.Нұртілеу Еуропалық одақ Транскаспий халықаралық көлік бағытын бірге дамытуға деген қызығушылығын растап отырғанын жеткізді.
Еуропалық одақтың Сыртқы істер және қауіпсіздік саясаты жөніндегі Жоғарғы өкілі, Еурокомиссияның вице-президенті Жозеп Боррелльдің Астанаға ресми сапары барысындағы келіссөз аясында қазақстандықтар үшін Еуроодақ елдеріне визалық режімді жеңілдету мәселесі де талқыланды.
– Кездесудің маңызды бағыттарының бірі – Қазақстан азаматтары үшін Еуроодақтың визалық режімін жеңілдету. Доктор Жозеп Боррелльмен осы түйінді шаруаның оң шешімін жуық арада табу мақсатында күш-жігер жұмылдыруға уағдаластық, – деді М.Нұртілеу.
Кездесу күн тәртібіндегі өзекті өңірлік және халықаралық мәселелер де назардан тыс қалған жоқ. Нақтылай түссек, Орталық Азиядағы сын-қатерлер, оның ішінде аймақтағы климаттың өзгеруі, Ауғанстан мен Таяу Шығыстағы жағдай талқыға салынды.
– Әріптесіммен бірге әлемде орын алып жатқан қақтығыстарды тек қана Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысындағы егемендік, тәуелсіздік және территориялық тұтастық қағидаттарына сай шешу қажеттігін мәлімдедік, – деді еліміздің Сыртқы істер министрі.
Сөзінің соңында М.Нұртілеу бүгінгі келіссөздер Қазақстан мен Еуропалық одақ арасындағы саяси диалогтің, сауда-экономикалық және мәдени-гуманитарлық ынтымақтастықтың өрісін кеңейтуге лайықты үлес қосады деген үмітін жеткізді.
Ал журналистер алдында сөйлеген Еуроодақ өкілі Жозеп Боррель бұл өзінің Қазақстанға қадам басқан екінші сапары екенін айтып өтті.
– Еуропалық одақ өкілі ретіндегі мандатым үш айдан кейін аяқталатындықтан, Еуропалық одақтың жалпы Орталық Азиямен және әсіресе аймақтағы ең қуатты ел Қазақстанмен ынтымақтастықты нығайтуға зор мүдделілігі мен бейілділігін растау үшін Астанаға келу – мен үшін өте маңызды қадам, – деді Ж.Боррель.
Оның айтуынша, бес жыл ішінде Еуропалық одақ пен Қазақстан арасындағы қарым-қатынастың қарқыны арта түскен.
– Еуропалық одақ Қазақстанның БҰҰ Жарғысы мен халықаралық тәртіп ережелеріне адалдығын жоғары бағалайды және елдеріңізді жаһандағы қақтығыстарды тоқтатуға атсалысып, өз әлеуетін пайдалануға шақырады. Мен қызметке кіріскен кезде Еуропалық одақ пен Қазақстан арасындағы Кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісім әлі толық күшіне енген жоқ еді. Енді міне, арада 5 жылға жуық уақыт өтсе де оны жүзеге асыру қарқынды жүріп жатыр, – деді Еуропалық одақтың Сыртқы істер және қауіпсіздік саясаты жөніндегі Жоғарғы өкілі.
Ол бұл келісімнің екі жақтың бизнесі мен азаматтары үшін тиімді санайтынын айта кетті.
Қысқасы, бүгінде Еуропалық одақ – Қазақстанның барлық экспортының үштен бірінен астамын құрайтын Қазақстанның бірінші сауда серіктесі және Қазақстандағы ең ірі шетелдік инвестор. Жозеп Боррельдің айтуынша, ЕО мен Қазақстан компаниялар экономикалық ынтымақтастықтың жаңа мүмкіндіктерін толық пайдалана алатындай бизнес-климатты жақсартуымыз қажет.
