Коллажды жасаған – Алмас МАНАП, «EQ»
Ол жаратылысынан жайдары, жұмсақ, адам баласына қатты сөз айтып, көңілін қалдырмайтын мінезге бай жан еді. Адамгершілік қасиеті, ар тазалығын биік ұстауы арқылы төңірегіндегі халқының ризашылығы мен алғысына бөленді. Жан-жағына шуақ шашып жүретін, пейілі кең, кісілік пен кішілігі бірдей жарасқан тұлғалы азамат еді.
Сүйкең – адамды басшылық жұмысқа халыққа қызмет атқару үшін тағайындайды деп білетін және қанша жыл жұмыс істесе де, не сөзімен, не ісімен сол пиғылынан ешқашан айнымаған жан. Ол кісі жұмыс баспалдағында жоғарылауды еш уақытта мақсат тұтпады, қызметті ел игілігіне пайдаланып, жастық күш-қайратын халыққа қызмет етуге жұмсап, көптің алғысына бөлену жолында тер төкті. Ұжымдағы партия, кеңес, кәсіподақ, комсомол ұйымдарымен бірлесіп жұмыс істеп, кеңшар экономикасын көтеріп, халықтың әлеуметтік, мәдени жағдайларын жақсартуға, малдың тұқымдық сапасын көтеріп, одан алынатын өнімді молайтып, сапасын арттыруға көп еңбек сіңірді.
Сүйіндік Байкенұлы іскер, ауыл шаруашылығы өндірісін ұйымдастыруды жетік білетін өндіріс жетекшісі болды. Сүйкең басқарған жылдары шаруашылықта зоотехникалық, мал дәрігерлік жұмыстар тиімді ұйымдастырылып, шопандарға, еңбеккерлерге материалдық, моральдық көмек көрсетіліп, еңбектегі табыстарын бағалау жүйелі түрде жүргізілді. Нәтижесінде мал басы өсіп, өнімділігі артты. Мемлекетке жыл сайын сапалы ет, жүн өткізіп, ақшалай мол табыс алынып, бұл қаражат еңбекшілердің әлеуметтік, мәдени, тұрмыстық жағдайларын жақсартуға жұмсалып отырды. Осы жылдар ішінде жүздеген тұрғын үй, бөлімше орталықтарында бастауыш мектеп, 8 жылдық мектеп, кеңшар орталығында 25 төсектік аурухана, 300 орындық Мәдениет үйі, кеңшар орталығындағы мектепке қосымша құрылыс, тағы да басқа нысандар салынды. «Шалғия» радонды су курортынан шипажай ашылып, шопандар мен механизаторларды емдеу ісі ұйымдастырылды.
Сүйіндік Байкенұлы білікті, тұрақты кадрлар болған жерде табысты еңбек боларын болжаған азамат еді. Ауыл балалары жоғары оқу орнына, техникум, училищелерге кеңшар стипендианты есебінен оқытылып, туған ауылына еңбек етуге тартылып, тұрақты мал мамандарымен, механизаторлармен қамтамасыз етіліп отыратын.
Сүйкең «Жеңіс» кеңшарына 20 жыл басшы болғанда, кеңшардың мамандарымен де, жұмыскерлерімен де үнемі тіл табысып, ешқайсысымен бірауыз қатты сөзге келмепті. Кеңшардың бас мамандарының қызметі жоғарылап кеткендері болмаса, ауыспады десе де болады. Басқа жаққа кеткен жігіттер жұмысынан босап жатса, оларға жұмыс беріп, туған жеріне оралуына мүмкүндік беретін. «Бұл азаматтар – осы елдің балалары, ерте ме, кеш пе, олар ата-анасының, туған-туысының маңайына келгені дұрыс, сондықтан оларға жұмыс тауып беру, жағдай жасау – менің азаматтық борышым» деп отыратын.
Сүйіндік Байкенұлы облыстық Тұтынушылар одағынан қойшыларға керек-жарақты түгендеп, автодүкендермен жеткізілуін қадағалап тұратын. Жеке басының жоқ-жітігін көбірек түгендейтіндер сияқты өз отбасына «мынадай зат керек еді» деп Сүйкеңнің келгенін естімеппіз дейтін еді сол мекеме қызметкерлері. Өзі басқарған шаруашылықта да ысырапқа жол берген жоқ.
Ол әр шаруаны әріден болжап, алдын ала дайындалатын. Соның бір мысалы «Жеңіс» кеңшарын асыл тұқымды мал зауытына айналдыру болса, тағы бір мысалы – дәулескер күйші Ықылас Дүкенұлының мерейтойын өткізуге үш жыл бұрын арнайы қор ашып, дайындық жасауы.
1975 жылдан Алматы зоотехникалық мал дәрігерлік институтының ғалымдарымен келісімшарт жасасып, ғылыми зерттеу селекциялық жұмыстарын жүргізуі үшін жағдай жасады. Өзі бас болып, шаруашылықтағы қой тұқымын асылдандыру бағытында 15 жылдай жұмыс жүргізді. Нәтижесінде, «Сарыарқа» асыл тұқымды ақ жүнді қой өнімі пайда болды. Республика көлеміндегі шаруашылық жетістіктерінің көрмесінде шаруашылықтың
120 кг тартатын аппақ жүнді қошқар тұқымы жоғары көрсеткіш көрсетуінің негізінде «Жеңіс» кеңшары асыл тұқымды мал шаруашылығы мәртебесіне ие болды.
1993 жылдары мемлекет мүлкін жаппай жекешелендіру кезінде «Жеңіс» кеңшары «асыл тұқымды мал шаруашылықтарын жекешелендіруге ерекше жағдаймен қарау керек» деген үкімет қаулысына сүйеніп, бұрынғы құрылымын сақтап қалды. Ел азаматтарының ауызбірлігі және зейнеткерлер мен ауылдастарға күнкөріс қиын болатынын ойлап, жиырма жыл еңбек өтілі бар директорларға берілетін 20% акция үлесінен саналы түрде бас тартқан, жекешеленуге жол бермеген Сүйіндік Байкенұлының азаматтығының арқасы деп білемін. Сөйтіп, Сүйкең өзі айтқандай, «өз еңбек Отанының бірлігін сақтап, акционерлік қоғамға үлесімді қосайын» деп шешті.
Оның бойында менмендік, мансапқорлық әдеттер жоқ еді. Керісінше, қарапайымдылығы, имандылығы басым, кішіпейіл, кек сақтамайтын кешірімшіл болды. Өзінен жоғары қызметкерлерге жағымпаздануды, қызметін пайдаланып қалуды, мемлекет мүлкін бас пайдасына жаратуды ойламайтын, тек өзінің еңбегі мен табысына сенетін адал, иманжүзді жан еді. Ол парасат-пайымы биік, ұстамды мінезімен қарамағындағы мамандармен, еңбек адамдарымен тіл табысып, сыйласып еңбек еткен, қызметте тазалықты, әділет пен шындық жолын берік ұстанған, ел ағасы атанған азамат еді.
Алла берген жасты жасап, ізгілікті іс тындырып, артына жарқыраған із қалдырған Сүйіндік Байкенұлын жастарға үлгі етуді көзкөрген замандастарының, біздің азаматтық борышымыз деп білемін.
Құрман Сәдуақасов,
еңбек ардагері
