Әлемге даңқы асқан Сальвадор Далидің 61 еңбегі Астанадағы «Хас Санат» көрме галереясына жеткізілуі елеулі оқиға. Экспозиция құрамына «Кармен», «Алиса ғажайыптар елінде», «Далиниан жылқылары», «Махаббат трилогиясы» серияларынан бірнеше көркем сурет енген. Дали қазақ үшін аса қадірлі, мәні биік жылқы атаулыны ерекше ұнатса керек, суреттерінде көбірек бейнелеген екен. Сонымен бірге кестелі туындылар табиғат сазына толы. Сірә, кез келген талантты өнерпаз жұмбағының кілті табиғатпен тұтаса білуінде жатса керек.
Әралуан суреттерге қарап, терең ойға шомасыз. Бір қарағанда, көзге тосын, көңілге оғаш көрінгенмен, түйіні терең, адам ойына орала бермейтін бейнелер мол. Таңғажайып өнер туындыларын түпнұсқадан өз көзімізбен тамашалап, толағай әсерге бөлендік.
– Биыл сюрреалимз жанрының пайда болғанына 100 жыл толады. Оған қоса, әлем Сальвадор Далидің 120 жылдық мерейтойын тойлап жатыр. Осы қос айтулы датаға үлесімізді қосқымыз келді. Бұл көрмені өткізуге бір жыл дайындалдық. Мұнда 61 литография қойылған. Олардың барлығы түпнұсқа. Әлемнің әр еліндегі коллекционерлердің жеке қорынан алынды.
Атақты ағылшын жазушысы Льюис Кэрролдің «Таңғажайыптар әлемдіндегі Алиса» шығармасы көпшілікке таныс. Сол ертегіні Сальвадор Дали қылқаламына арқау еткен. 1969 жылы өте шектеулі сериямен 12 көрнекті сурет салып шыққан. Солардың бірқатары осы көрмеде ұсынылды, – дейді өнертанушы Сергей Трощенков.
Әйгілі майталман мыңға тарта суретті дүниеге әкелгені айтылады. Ал кейбір өнертанушылар атпал ердің еңбегі 2 мыңнан асатынын баян етеді. Не десек те, өнерпаздың бар өмірін бір мақсатқа сарп етіп, адамзат игілігі үшін еңбек еткені айқын.
– Сальвадордың ерекшелігі – ол өзі үшін жаңалық ашқан адам. Әлемде ең үлкен жаңалық ашқан адамның бірі. Логотип дейміз ғой, Сальвадор сол логотипті жасаудың шебері болған. Ол фотоны да меңгерген, оның актерлік те шеберлігі бар, сегіз қырлы бір сырлы деп айтуымызға болады, – дейді Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, суретші Жанұзақ Мүсәпір.
Біз тамашалаған көрме ерекшелікке толы. Әр сурет өзіне жеке қарауға, ой көзімен үңілуге мәжбүрлейді. Мәселен, «Махаббат трилогиясы» суреті әйелі Галаға арналған. Талай таланттың шабытын шақырған Гала сұлу алғаш көргеннен-ақ суретшінің жүрегін баурайды. Астрология, мистиканы ұнатқан ерекше әйелдің сұлбасы таро карталарының бейнесі арқылы салынған. Суретте екі ғашықтың арман-тілегі, құпия сырлары әртүрлі бояулар арқылы шебер берілген.
Сальвадор Дали – қоғамдық ойға түрен салған бірден-бір өнер иесі. Ол қалыптасқан түсініктерді бұзып, болмыс-бітімімен жаңа баспалдаққа шықты, жаңа құрлық ашты. Қайда жүрсе де сенсациялық әрекет жасап, ерекшелігін айқын таңбалап жүрді. Иә, ел арасында тентек талант атанған алыптың мұрасы – өміршең. Бұған заман мен бұқара куәгер. Елордамызда ай соңына дейін үздіксіз жалғасатын өнер мерекесіне келушілердің қарасы арта берері даусыз.
