Банк • 12 Қазан, 2024

Банктердің аяқ алысы қалай?

375 рет
көрсетілді
9 мин
оқу үшін

Банктерге көп сұрақ қоюға болады. Бізді ең бірінші кезекте ойландырғаны – олардың жартыжылдықтағы таза табысы, өнімдері мен қызметтерін цифрландыру деңгейі және AQR-ге (банк секторы активтерінің сапасын тұрақты бағалау) қатысты көрсеткіштері. Сауалдарды бірнеше екінші деңгейлі банкке жолдадық, бәрі бірдей жауап қата қоймайтыны тағы түсінікті.

Банктердің аяқ алысы қалай?

Коллажды жасаған – Зәуреш Смағұл, «ЕQ»

«Еуразиялық банк»

«Еуразиялық банк» баспасөз қызметінің ха­бар­лауынша, банк 2023 жылы бөлшек сек­тор­­да да, корпоративті секторда да несие порт­­­фелі жөнінен оң динамиканы сақтап қалған.

«Бір жылда несие портфелі 36%-ға (кор­поративті секторда – 55%-ға, бөлшек секторда 30%-ға) өсті. Депозит мөлшерлемесінің жоғары болуы жеке тұлғалар қаражатының былтыр 22%-ға артуына әсер етті», дейді.

Бұл қаржы институты жеке маркетплейс құруды емес, BaaS (Software as a Service) моделі негізінде серіктестік орнатуды жөн деп тапқан. Яғни сауда желісі, ірі электроника дүкені, автосалондармен серіктестік орнатады. 

ап

«Банктегі цифрландыру деңгейі жоғары. Барлық өнім онлайн режімде қолжетімді. FOREX-те экс­клюзивті бағаммен валюталық операциялар жасау мүмкіндігін ойластырып жатырмыз. Сонымен қатар қолжетімді банк қызметтері әрдайым жаңа шешім­дермен толығады. Мәселен, «Қазақстан тұрғын үй компаниясымен» жасанды интеллектіні пайдалана отырып жаңа бақылау тетігін енгіздік, соның негізінде үлескер өзі алғысы келетін үйдің құры­лысын бақылайды. Қаржының мақсатты жұмсалуын, кез келген жоспар­­­дан тыс әрекетті, қаржылық модель мен сметаны қадағалауға болады», делінеді бізге ұсынған жауапта.

Банк – AQR-дің де тұрақты қатысу­шысы. Айтуларынша, 2023 жылдың қорытындысы негізінде жария­­ланған нәтижеде банк көрсеткіші нарықтың жалпы көрсеткішінен асып түскен.

«Банкте капиталдың айтар­­­лық­тай қоры бар, ол қор былтыр бір жарым есе өсті. Банк климаттық стресс-тестілеу өткізуге де дайын. Банктің несие портфелі сапасының да жоғары болуын жыл сайынғы AQR қорытындысы растап береді. 2023 жыл қоры­тындысында NPL90+ үлесі 4,19%-ға төмендеді», дейді.

 

«Nurbank»

«Nurbank» баспасөз қыз­ме­тінің мәлімдеуінше, былтырғы таза пайда 7,7 млрд теңгеден асып түсті (2022 жылмен салыстырғанда 36,9%-ға артық). 2023 жылдың соңында кредит қоржыны 300,9 млрд теңгеге (брутто) дейін өскен.

«Банкте жеткілікті капитал мен өтімділік резервтері бар. 2024 жыл­дың басында банктің меншікті капиталының жеткіліктілік деңгейі 10%-дық нормативпен 24,8%-ды, 30%-дық нормативпен ағымдағы өтімділік мөлшері 234%-ды құрады. Бұл қаржылық көрсеткіштер банк­тің тұрақтылығын растайды. Жоға­ры базалық мөлшерлеме әлі де қар­жы­ландыру құнына қатты әсер етеді», деп жауап береді банк баспасөз қызметі.

Бұл банктің де жеке маркет­плей­сі жоқ. Екінші жарты­жылдық­тағы ­басым мақсатының бірі – өнім­дер­ді беру ретін автоматтандыруды ­арттыру.

«Қағазбастылықты барынша азайтып, банк бөлімше­лерімен клиенттің өзара әрекетін қысқартқымыз келеді. Банк басшылығы «цифрлық қыз­меттерді, сондай-ақ қолданыстағы тетік­терді жаңғыртуға мүмкіндік беретін бірқатар шешім қабыл­дады. Өзгерістер ШОБ-қа, бөл­шек­ бизнеске, транзакциялық биз­неске әсер етеді. Сондай-ақ қазір АХҚО, цифрлық активтер биржаларымен және блокчейн индустриясының өкілдерімен өзара ынтымақтас­ып­ жатырмыз. 2023 жылы электрон­ды ақша шығардық. Бұл «Nurbank»-ке технологиялық банк­тік сервистерді енгізу нары­ғын­дағы көшбасшылардың қатарына қосылуға мүмкіндік берді. Жақын­да «Nurbank» пен «Ataix Eurasia» криптовалюта биржасы отандық нарықта алғаш рет заңды тұлғалар­ға (цифрлық майнерлер, брокерлер, инвестициялық қорлар) фиат ­баланстарынан қаражат алу сервисін бірлесіп іске қосты. Бұл сервис бізге банк ретінде криптобиржадан өті­­­нім­дерді автоматтандырылған қа­былдау мен банкішілік үдерістер­ді автоматтандыру есебінен криптобиржа мен заңды тұлға арасындағы есеп айырысуды мүмкіндігінше тезі­рек жүзеге асыруға жағдай жасайды», дейді.

2019 жылы жүргізілген AQR нәти­жесінде «Nurbank» қаржы­лық тұрақ­­­тылықты жақсарту бағдар­лама­сына еніп, нәтижесінде 2020 жылдың сәуір айында 46,8 млрд теңге сомасына реттелген облигацияларды орналастыру мүмкіндігі туған. Банк бұл қаражатты экономиканың нақты секторына несие беру бағытында пайдаланыпты.

«2020 жылдың мамыр айында «Nurbank»-тің ірі акционері 20,038 млрд теңге сомасында қосымша капи­талдандыруды аяқтады, бұл қар­жы институтының тұрақтылығын арт­тыруға мүмкіндік берді. Шығару проспектісіне сәйкес субсидияланатын облигацияларды өтеу мерзімі ­15 жыл­ды құрайды. Облигацияларды өтеу проспектінің шарттарына сәй­кес жүзеге асырылады. Қазір банк климаттық стресс-тестілеуді баға­лау үдерісін бастады. Алдын ала мәлі­мет­терге қарасақ, өткен есептілік кезең­де берілген кредиттегі көміртегі шығарылуына байланысты кредиттеу үлесі небәрі 20,9%-ды құрады», дейді.

 

«Freedom Bank»

«Freedom Bank»-тің бізге ұсынған ақпаратына сүйенсек, бірінші жарты­жыл­дықта банк активі 5%-ға немесе 2,3 трлн теңгеге дейін өсті.

«Банктің болжамды таза пай­дасы шамамен 26 млрд тең­ге­ні құрауы мүмкін. 2022 жыл­дан бастап банк несие порт­фе­лінің көлемін серпінді түрде арттырып, 2024 жылдың басында жеткілікті көлемді порт­фельді қалыптастырды. Өткен жылы банк шағын және орта бизнесті дамы­туға, сондай-ақ қысқа мерзімде жеке және заңды тұлғалармен ­се­рік­­­­тестік қатынас құруға мүм­кін­дік беретін ішкі бизнес-үде­ріс­терді жетілдірді. Халыққа ұсы­нылатын түсінікті, ашық әрі алуға ыңғайлы қаржылық қыз­меттерді таны­мал етудің арқасында пайда артып, несие порт­фелі 2 есе (320 млрд-қа) ұлғайды», дейді.

Бұл қаржы институты нарықта өзін цифрлық өнімдер мен қызметтерді ұсынуға мамандандырылған data-driven банкі ретінде көрсетіп жүр. 2021 жылы банк ипотекалық несие алуды цифрландырды және әлемдегі алғашқы цифрлық ипотеканы іске қосты.

«Біраз уақыт өте Қазақстандағы алғаш­қы инвестор «Invest card» картасын, басқа да бірқатар цифр­лық картаны ‒ «Freedom card» муль­ти­валюталық картасын, «Freepay» кре­дит­тік лимиті бар қарыздарды өтеу картасын шығарды. 2022 жылы «7-20-25» мемлекеттік бағдарламасы негізінде цифрлық ипотеканы, цифр­лық автонесиені және бөліп-бөліп сату мүмкіндігі мен овердрафты бар ЖК-ге арнал­ған «Freedom box» кешенді шеші­мін іске қосты. 2023 жылы өз бағдар­ламасы және «Даму» мемле­кет­тік бағдарламасы аясында биз­нестің банк бөлімшелеріне бар­май-ақ цифрлық несие алу мүм­кіндігін жария етті. Қазір бар­лық заңды тұлғаға қызмет көр­сетуді толы­ғымен цифрландыру мақсатында кейбір ішкі үдерістерді реттеп ­жатыр», дейді.

Биыл сәуір айында іске қо­сылған SuperAPP мобильді қо­сымшасы цифрлық маркет­плейстің аналогі ретінде әрекет етеді, онда барлық негізгі өнім жинақталған. Қосымшада онлайн режімде банк картасын ашуға, депозит ашуға, аударымды (ішкі ­аударым, банкаралық аударым) жүзеге асыруға, несиені ресімдеуге (жылжымайтын мүлік сатып алуға, автокөлік сатып алуға), несиеден кейінгі қызмет көрсетуге қатысты іс-шаралар өткі­зуге (анықтамалар қалып­тастыруға, ішінара өтеуге, қайта құры­лымдауға өтінім беруге), түрлі қызметке (коммунал­дық төлем, салық, айыппұл, ұялы ­телефон тө­лем­дері) ақы төлеуге мүмкіндік бар. Бұл банк те AQR периметріне кіреді.

 

«Bank RBK»

«Bank RBK»-ның несие портфелі жыл басынан бері 8%-ға өскен. Биыл бірінші тоқ­с­ан­дағы таза табысы – 12 224 млн теңге.

«Таза пайда өткен жылдың ұқсас ке­зеңі­мен салыстырғанда 1 708 млн тең­ге­ге немесе 16,2%-ға өсті. Актив құны 1 956 млрд теңгеге жетті (2024 жылдың 1 сәуі­ріндегі жағдай). Өсім – 13,3%. Жеке тұл­ға­лар мен заңды тұлғалардың салымы 1 277 млрд теңге болды. Қарыз портфелі 2023 жылдың 1 сәуірімен салыстырғанда 350 млрд теңгеге ұлғайды. Есепке сәйкес, банк былтыр 49,5 млрд теңге кіріс алды. Бұл – 2022 жылғыдан 34%-ға жоғары көр­сеткіш.

Бұл банк өзінің «My RBK» мобиль­ді қосымшасын ұдайы жетіл­діріп отыруға көңіл бөледі.

«Қазіргі уақытта мобильді қосым­шада 2 мыңнан астам әртүрлі қызмет қолжетімді. Қосымшада депозит ашу, несие алу, аударым жасау ­(шетелге де), әуе билетін, концерт пен спорттық іс-шараларға билет сатып алу, мемлекеттік қызметті тұтыну, пәтерақыны төлеу сияқты қызметтер бар. Сонымен бірге қазір әртүрлі серіктеспен 5 жобаны­ жүзеге асырып жатырмыз. Олар өз қосымшаларында банк сервис­терін қолданып отыр. Бұл – аталған бағыттағы екінші деңгей­лі банктер арасындағы абсолютті ­рекорд», деп жауап берді.