Коллажды жасаған – Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Энергетика вице-министрі Ерлан Ақкенженов газ құбыры құрылысына еліміздің де мүдделі екенін айтты.
«Қазір бұл мәселе бойынша түрікмен тарапымен келіссөз жүргізіп жатырмыз. Егер отандық компания осы жобаға сәтті кіріссе, бұл ынтымақтастықтың жаңа перспективаларын ашады», деді ол.
Қазір Түрікменстан қаржыландырған Ауғанстандағы Герат провинциясына дейінгі 150 шақырымдық учаскенің құрылысы басталған. Ауғанстан аумағындағы құбыр ұзындығы – 821 шақырым. Жобаның сметалық құны – 6–7 млрд доллар.
Ғасыр басынан бері іске асырылуын күтіп отырған жобаның құрылыс жұмысы бұған дейін саяси жағдайларға байланысты кейінге шегеріле берген еді. 2018 жылдың ақпан айында «Түрікменстан – Ауғанстан – Пәкістан – Үндістан» газ құбырының ауған жеріндегі құрылысы басталды. Ең ірі Галкыныш газ кенішінен жеткізілетін құбырдың түрікмен-ауған шекарасына дейінгі 244 шақырымдық бөлігі тартылып, құрылыс алаңы Ауғанстанға ойысқан болатын.
«Төрт елдің аумағы арқылы өтетін жоба маңызды рөлге ие. Бұл біздің өзара іс-қимылымызды жаңа деңгейге көтеру үшін маңызды қадам болатынына сенімдімін», дейді Пәкістан энергетика министрлігінің бас қаржы директоры Мұхаммад Әмір Хан.
Көрші Түрікменстанда 2013 жылдан бастап игеріле бастаған Галкыныш ірі газ кенішін кейбір сарапшылар біздің елдің Қашаған кенішімен салыстырады. 14 трлн текше метр газ қорына ие деп болжанған бұл алып кеніштен табиғи газ тасымалдайтын Түрікменстан – Қытай құбыр желісі (Өзбекстан, Қазақстан арқылы өтеді) әуелден жұмыс істеп тұр. Енді Ауғанстан, Пәкістан, Үндістанға газ жеткізе алса, Түрікменстанның ұпайы түгенделе түседі.
Құбыр желісі аймақтағы энергия шикізаты тапшылығын азайтып, Оңтүстік Азиядағы шиеленісті бәсеңсітеді деген үміт бар. Дегенмен жоба «Иран – Пәкістан – Үндістан» газ құбырына бәсекелес құрылыс. Иран санкцияға ұшыраған жылдары одан бас тартуға мәжбүр болғанымен, кейінгі кезде оны қолға алу жайы қайтадан айтыла бастаған. Ираннан Үндістанға тартылатын газ құбырының ұзындығы – 2 775 шақырым. Оның бастапқы құны 7 млрд доллар деп шамаланған.
«Жобаны жүзеге асыруға Түрікменстан ғана емес, Орталық Азиядағы тағы бір ел – Өзбекстан да мүдделі. 2018 жылы газ құбыры жобасына Ташкент те қосылатын болып келісілген. Құбыр желісі Ауғанстанның Герат, Фарах, Нимруз, Гильменд, Қандағар уәлаяттары аумағынан өтеді. Әуелде жоба аясында тек газ құбыры ғана емес, коммуникация үшін оптикалық талшықты кәбіл желісі және жоғары кернеулі электр желісі қоса жүргізіледі деп жоспарланған. Жобадан ауған еліне 400–500 млн доллар жылдық кіріс түседі деп есептелген», дейді экономист Алпамыс Сегізбайұлы.
