Өткен аптада еліміздің әр өңірінде сыбайлас жемқорлықпен байланысты бірқатар ірі қылмыстық оқиға орын алып, тіпті арасында білдей бір саланың тізгінін ұстап отырған шенеуніктер құрықталды. Мәселен, Ақмола гарнизоны Әскери сотының үкімімен Төтенше жағдайлар министрлігі Өртке қарсы қызмет комитетінің төрағасы Н.Дербісов пен Шымкент қаласы Төтенше жағдайлар департаментінің бастығы М.Жақсыбаевтың 5 жылға, Жетісу облысы Төтенше жағдайлар департаментінің бастығы Б.Ізбасаровтың 9 жылға бас бостандығынан айырылғанын айтуға болады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің мәліметінше, олар бизнес өкілінен оның кәсібіне қамқорлық жасағаны үшін 39,7 млн теңге пара алған. Сондай-ақ Б.Ізбасаров 1,7 млн теңге көлеміндегі қаражатты өзіне қосымша заңсыз есептеп, билігін асыра пайдаланғаны үшін сотталды.
Сот үкімі заңды күшіне енбесе де, олар мемлекеттік қызметте және квазимемлекеттік сектор субъектілерінде лауазымдарды иелену құқығынан айырылды.
Оңтүстік астанамызда Медеу ауданының соты «Алматы Бас жоспары» ЖШС бас директорының орынбасары С.Өмірәліұлына қатысты үкім шығарды. Ол алаяқтық жасағаны және жергілікті кәсіпкерді жер учаскесінің нысаналы мақсатын өзгерткені үшін қалалық жер қатынастары басқармасының лауазымды адамына 9,6 млн теңге сомасында пара беруге итермелегені үшін кінәлі деп танылған.
Сот үкімімен оған 3 жыл 6 ай мерзімге бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалып, мемлекеттік қызметте және квазимемлекеттік сектор субъектілерінде қызмет атқару құқығынан өмір бойы айырылды.
Ішкі істер министрлігінің құрылымында қылмыстық атқару жүйесі деп аталатын сала бар. Ол – еліміздегі түрмелердің қызметіне және пробация саласына жауап беретін үлкен жүйе. Өкінішке қарай, қылмыс жасап сотталған адамдарды қадағалайтын саланың қызметкерлері арасынан да қылмысқа бет бұрып, заңды белшесінен басатындар табылып жатыр. Мәселен, бұған Өскемен қалалық сотының облыстық Қылмыстық атқару жүйесі департаменті қызметкерлеріне қатысты шығарған үкімі дәлел.
№17 мекеме бастығының бұрынғы орынбасары мен аға инспектор жылжымайтын мүліктің жоқтығы туралы тұрғын үй комиссиясына әдейі жалған мәліметтер беру арқылы 5,8 млн теңге көлеміндегі қаражатты ұрлағаны үшін кінәлі деп танылған. Оларға да 3 жыл 6 ай мерзімге бас бостандығын шектеу және мемлекеттік қызмет пен квазимемлекеттік секторда лауазым атқару құқығынан өмір бойына айыру жазасы тағайындалды. Сонымен қатар олардың сәйкесінше «әділет майоры» және «әділет лейтенанты» атты погондары иығынан сыпырылды.
Мемлекет басшысының заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету жөніндегі тапсырмасын іске асыру үшін Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі жемқорлықтың, оның ішінде жоғары лауазымды адамдар арасындағы парақорлықтың жолын кесу бойынша жүйелі жұмыс жүргізіп келеді. Мәселен, таяу күндері агенттік Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитетінің төрағасына қатысты сотқа дейінгі тергеуді аяқтады.
Ол кәсіпкерлік субъектісінен 4,4 млн теңге көлемінде пара алды деп айыпталып жатыр. Атап айтқанда, шегірткеге қарсы пестицидтерді жеткізу жөніндегі қызметтерді мемлекеттік сатып алу кезінде заңсыздықтарға жол берген. Соттың санкциясымен лауазымды тұлға мен кәсіпкер үй қамағына алынды.
«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы волонтерлік» жобасы елімізде қоғамдық бақылауды күшейтудің маңызды және тиімді құралына айналып отыр. Антикор еріктілері сала қызметкерлеріне көмектесіп, мемлекеттік сатып алу кезіндегі түрлі қитұрқылықты ашып жатыр. Мәселен, олардың көмегімен биыл 15,2 млрд теңгенің заңсыз жұмсалуының жолы кесілді. Еріктілер жол құрылысының мониторингіне, өзекті әлеуметтік мәселелерді шешуге және бюджет қаражатының тиімсіз жұмсалуын болдырмауға белсенді араласып келеді. Жалпы саны шамамен 2,5 мың адамды құрайды.
Мысалы, Алматы қаласы еріктісінің ұсынымымен Энергетика және сумен жабдықтау басқармасы жылжымалы электротехникалық зертхананың сатып алу бағасын 45 млн теңгеге төмендетті. Ал Түркістан облысында еріктілер балалар үйінің тәрбиеленушілерін медициналық ұйымдарға электрондық үкімет порталы арқылы бекітудің тиісті функционалы жоқ екенін анықтады. Бұл медициналық мекемелерге ақылы негізде жүгіну қажеттілігіне әкеп соқтырған еді.
Сондай-ақ еріктілер автожолдар құрылысын мониторингілеуге белсенді қатысып келеді. Абай облысында олар облыстық жолды жөндеу кезінде жол белгілері болмауына және жұмыс толық орындалмағанына назар аударды. Уақтылы әрекет ету нәтижесінде заң бұзушылықтар жойылды.
