Несиені ешкім еріккеннен алмайды. Ойдағы орындалып, жоспар жүзеге аспаған соң белортада қалып, банк алдында басы салбырап, сотқа сабылып жүргендер көп. Тапқан нәпақаң несиеден артылмағасын жүйкең жұқармай көрсін. Ал мақсатсыз қарыз алып, жоспарсыз жұмсасаңыз кімді кінәлайсыз?
Жалпыхалықтық бағдарламаға айналған «Қарызсыз қоғам» жобасы жұртшылықты осындай келеңсіздіктерден сақтандыруға шақырады. Тұрғындардың қаржылық сауатын арттыруға бағытталған жоба аясында 1 200-ден аса алматылық тегін білім алған.
Қала әкімдігі мен Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің қолдауымен «Amanat» партиясы жүзеге асырған жоба жыл басында іске қосылып, 12 563 азамат өз біліктілігін шыңдаған. Өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында өткен жоба қорытындысында Алматы қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Бауыржан Жаубасов қатысушылардың 22,9%-ы көпбалалы отбасылар екенін, 74,3%-ының несиесі барын, оның ішінде 13,8%-ы төлемдерін 90 күннен аса уақыт кешіктіргендер екенін атап өтті.
«Жобаның мақсаты – халықтың қаржылық сауатын арттыру, оған жеке қаржыны ұтымды басқару, шығындарды оңтайландыру және несиелер, қарыздар және жұмысқа орналасу бойынша жеке кеңес беру. Оқыту міндетті бағдарламалар мен сарапшылар кеңесін ұсына отырып, Алматының 8 ауданында өтті. Оқудан кейін 5 708 қатысушы жеке бюджет құру, банкроттық бойынша құқықтық кеңес, жеңілдетілген несиелендіруге және гранттарға құжаттар жинау секілді қызметтер бойынша көмек алды. Азаматтарға мемлекеттік бағдарламаларға қатысуға қосымша 180 бизнес-жоспар дайындауға мүмкіндік беріліп отыр. Жобаны іске асыру халықтың барлық санаты арасында жеке қаржыны басқару дағдыларын тұрақты жақсартуды қамтамасыз ете отырып, 2026 жылға дейін жалғасады», дейді Б.Жаубасов.
Басқосуда «Amanat» партиясы Алматы қалалық филиалы төрағасының орынбасары Қуаныш Төлепов қанатқақты кезең барысында ел аумағында 65 мыңнан аса адам оқудан өткенін атап өтті.
«Қазір әр адамнан жеке қаржыны басқару негіздерін білу талап етіледі. Бұл бюджетті тиімді жоспарлау үшін ғана емес, сонымен қатар отбасының, қоғамның және жалпы елдің әл-ауқатын арттыру үшін маңызды», дейді ол.
Көпшіліктің сұранысына ие болған бағдарлама келер жылы да ауқымын кеңейтпек. Аталған жобада несие бойынша берешегі бар және борышкерлер тізімінде тұрған ауыл тұрғындары, қарызы бар және оның мерзімін өткізіп алған азаматтар, мемлекеттен жеңілдікпен несие алуға үміткер кәсіпкерлер оқудан өте алады. Қатысушыларға қарыздан құтылуға көмектесуге тәжірибелік білім мен кәсіптік жаттығулар ұсынудың оңтайлы тетіктері іске аспақ.
«Адамның қарызсыз немесе қарызға батып өмір сүруі – психологиялық әрі эмоцианалдық фактор әсері. Мейлі автокөлік алуға, мейлі кәсіп ашуға болсын, банк қызметіне жүгініп, өсімақымен несие алмағандар аз. Қоғам «қарызға» өмір сүруге әбден бой алдырды. Сауатты мақсатпен немесе қатты мұқтаждықтан алынған қарыз болса, құба-құп. Біркүндік мақтан мен бір жайылатын дастарқан үшін, «жұрттан ұят болмас үшін» қомақты қарыз алып, соның салдарынан ажырасып жатқандар қаншама? Қазір тіпті көрпемізге қарай көсілмей, шетелдерге барып демалу үшін де қарыз алатын болдық. Жөн-жосықсыз қарыз адамды рухани тәуелділікке алып келеді. Бір сөзбен айтқанда, қарыз – тығырыққа тірелудің басы. Азаматтар осыны тереңнен зерделесе игі», дейді қаржы сарапшысы Манап Тоқтышақов.
Алматы
