Аймақтар • Бүгін, 08:13

Ұлы дала ғұламалары және Түркістан

15 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

«Түркістан екі дүние есігі ғой» деп Мағжан жырлағандай, шежірелі қаланың тарихы әріде жатыр. Түркі мәдениетіне орасан зор үлес қосқан ғұлама Ясауидан бастап, киелі топырақтан қаншама ғалымдар түлеп ұшты. Рухани астананың көркі бүгінде жаңаша сипат алып, қарқынды дамып келеді.

Ұлы дала ғұламалары және Түркістан

Түркістан қаласында Қазақ­стан Жазушылар одағы мен Түркіс­тан облысы әкімдігінің бір­лескен ­жобасы аясында «Әділет­­ті Қазақстан: Ғасырлар ғұлама­­ла­ры және Түркістан» тақыры­­бын­да ерекше маңызға ие көшпелі ­пленум өтті. Келелі жиынға ақын-жазушылар, зиялы қауым өкіл­дері мен қоғам қайраткерлері қаты­сып, рухани-мәдени мәселелерді талқылады. Пленум барысын­да Қазақстан Жазушылар одағы бас­қармасының төрағасы, жазушы, Қазақстанның еңбек сіңір­ген қайраткері Мереке Құлке­нов ұйымның атқарған қызмет­тері, алдағы жоспарлары мен көш­пелі жиынның мақсаттары туралы ­баяндап өтті.

– Бүгін біз «Әділетті Қазақ­стан» идеясын талқылай отырып, ұлы ғұламалардың дана­лы­ғы мен Түркістанның рухани маңызын жаңа заманға бейім­деуге жиналдық. Түркістан – тарих пен мәдениеттің куәсі ғана емес, бүкіл түркі әлемінің рухани орталығы. Қожа Ахмет Ясауи: «Кісі өз кемшілігін тү­зеп, рухани кемелденеді» деген. Бұл әділетті қоғам құру жо­лындағы басты қағида болуға тиіс. Әл-Фараби: «Әділеттілік – бар­лық нәрсенің негізі» деп, заң үстемдігі мен теңдіктің қо­ғамдағы маңызын көрсеткен. Ал Ибн Сина: «Әділетті қоғамда әр адам өз қадіріне сай орнына ие» десе, Әл-Ғазали әділеттілік ар­қылы ішкі үйлесімділікке жетуге болатынын айтқан. Абай Құнанбайұлының: «Адам болам десең, арлы бол» деген өсиеті де әділдік пен адамгершілікке негізделген қоғамның маңызын көрсетеді. Біздің міндетіміз – әдебиет пен мәдениет арқылы ұрпақ санасына әділеттіліктің биік үлгісін сіңіру. Ұлы ғұламалардың даналығын негізге ала отырып, «Әділетті Қазақстан» идеясын алға жылжытып, рухани жаңғыру мен теңдікті қоғамға енгізу жолында күш салуымыз қажет, – деді ол. Одақ төрағасының айтуынша, бұл пленум ұлттық әдебиет пен рухани құндылықтарды дәріптеуді, сондай-ақ Түркістанның тарихи-мәдени рөлін тереңірек танытуды көздейді.

Жиында Мәдениет және ақ­парат министрінің кеңесшісі Шерхан Талап министр Аида Ба­лаеваның арнайы құттықтау ха­тын оқып, жиынға қатысушы­лар­ға шығармашылық табыс тіле­ді. Сонымен қатар Түркістан об­лысы әкімінің орынбасары Ертай Алтаев пен көрнекті жазушы,  Мемлекеттік сыйлықтың ­лауреаты Қойшығара Салғара­ұлы жиынның маңыздылығы ­мен оның рухани жаңғыруға тигі­зер ықпалы туралы сүбелі ойла­рын ортаға салды.

Пленумда баяндамашылар рухани, тарихи және әдеби та­қырыптарды қамтитын өзекті мә­селелерді қозғап, өткеннен сыр тартты. Жазушылар ода­ғы­ның хатшысы, «Алаш» әде­би сыйлығының лауреаты, жазушы Жүсіпбек Қорғасбек «Қазақ әдебиетін әлемге танытудың алтын қақпасы» тақырыбында әде­биет арқылы Қазақстанды әлем­ге танытудың маңызына тоқта­лып, ұлттық әдеби мұрамыз­ды жаһандық деңгейде насихаттау мәселесін көтерді. Ал Жазушылар одағы басқарма төрағасының орынбасары, ақын Қасымхан Бегманов «Ғұламалар, заманалар, жылдар» тақырыбында түр­кі дүниесінің ұлы ғұламалары­­ның мұрасы мен олардың зама­на көшіндегі орны туралы ауқым­ды шолу жасады. Филоло­гия ғы­лымдарының кандидаты Серік Елікбай «Әділетті Қазақстан: Әулие Мәшһүр феномені» тақы­рыбында ұлттық тарих пен әде­биеттегі әділеттілік концепция­сын әулие Мәшһүр Жүсіптің шы­ғармалары арқылы көрсетті. Сонымен қатар дінтанушы ға­лым, тарих ғылымдарының кан­­­дидаты Зікірия Жандарбек «Қа­зақ халқының рухани-мәде­ни бол­мысының қалыптасуына Қожа Ахмет Ясауи ілімінің ықпа­лы» тақырыбы арқылы Түркістан­ның рухани орталық ретіндегі маңызын Ясауи ілімі негізінде тү­сіндіріп, ұлттық болмысқа ғұла­маның қосқан үлесін атап өтті.

Пленумның ресми бөлімі­нен кейін қатысушылар Түркістан­ның мәдени-рухани атмосферасын сезінуге мүмкіндік алды. Ат арытып келген қадірлі қонақ­тар­ға жергілікті өнерпаздардың қатысуымен «Алқоңыр» және «Самғау» би ансамбльдері кон­церттік бағдарламасын ұсынды. Ән мен жырдан шашу шашқан кеш көпшіліктің көңілінен шы­ғып, қонақтардың көңілінде айтулы әсер қалдырды.

Айта кетейік, «Ғасырлар ғұ­ла­малары және Түркістан» тақы­рыбындағы пленум қазақ әде­­бие­ті мен руханиятына жаңа сер­­­пін беріп, ұлттық құндылықтар­­ды дәріптеудің маңызын артты­­­рып келеді. Түркістанның тарихы мен мәдениетін жаңаша қыры­нан танытуға бағытталған елеулі жиын жазушылар мен зиялы қа­уымның бірлескен күш-жігерін көр­сетіп, әдебиет пен рухани да­мудың алтын көпіріне айналып
отыр. 

Соңғы жаңалықтар

Оқырман ойы: Игі істің дәнекері

Егемен Қазақстан • Бүгін, 09:40

«Egemen Qazaqstan» қалашығы

Егемен Қазақстан • Бүгін, 09:35

«Етжеңді» жобасы қалай өмірге келді?

Егемен Қазақстан • Бүгін, 09:30

Халық аңсаған хаттар

Егемен Қазақстан • Бүгін, 09:25

Қара шаңырақтың қасиеті

Егемен Қазақстан • Бүгін, 09:20