Осы арада мемлекет тарапынан көрсетіліп отырған қамқорлық туралы екпін түсіріп айта кетсек, артық болмас. Қамқорлықтың арқасында ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер мол мүмкіндікке ие болып отыр. Ел еңсесін көтеруге тиісті іске небәрі 2,5%-бен 10 жылға несие беріледі. Жаңадан іске қосылатын тауарлы сүт фермаларына бөлінген 15 млрд теңге қаражат игерілген. Өткен жылы 4,9 мың басқа лайықталған бес ірі тауарлы сүт фермасы іске қосылды. Жіліктеп айтатын болсақ, «Родина Агрофирмасы» серіктестігінде 1,1 мың басқа шақталған тауарлы сүт фермасы жұмыс істей бастады.Екі мың бас сауын сиырға арналған сүт фермасын Целиноград ауданына қарасты «Ен дала» серіктестігі ұйымдастырды. Аршалы ауданында 600 бас мал ұстайтын ферма іске қосылды.
Ақкөл және Жарқайың аудандарында да жаңадан салынған екі ферма тауарлы сүтті молайтуға өз үлестерін қосып жатыр. Биыл Атбасар ауданындағы «Бастау» серіктестігі 1,2 мың бас сауын сиырға лайықталған ферма салса, Зеренді ауданындағы «Agro Milk Project» серіктестігі де ырыздықты молайтатын шаруаға бел буып отыр. Серіктестік басшысы Юрий Щвецке ауыл шаруашылығының сан салалы шаруасы таңсық емес. Бұған дейін жер емшегін емген ұжымға жетекшілік еткен. 2020 жылдан бастап сүтті бағыттағы малмен айналыса бастады.
Тауарлы сүт фермасы орналасқан Симферополь селосында 325 бас гольштейн-фриз асыл тұқымды мал бағылады. Оның 150-і – сауын сиыр. Осы арада бұрыннан белгілі болса да, асыл тұқымды малдың артықшылығын тағы бір айта кеткенді жөн көріп отырмыз. Қақаған қыста да әр сауын сиыр 25 литрден сүт береді екен. Жазды күндері 28 литрге жетпек. Тұқымы азған жергілікті сиыр 8–10 литр ғана береді. Ауылдағы малсақ қауым бесбатпан бейнетін арқалағанымен, аузының жарымай келе жатқаны да сол. Қолдағы түліктің сапасын жақсартуға қанша ұмтылғанымызбен, сіңіре будандастыру арқылы толайым асылдандыра алмай отырмыз.
Ендігі бір мәселе – мал азығы. Өңірдегі шабындық жерлердің шұрайы кеміген сайын мал азығы қасқалдақтың қанындай болып кетті. Малсақ қауымның көкейінде жүрген бір сауал бар. Қазір өңірде майлы дақылдарды өңдеп, ұқсата бастады. Сол цехтарда қалатын дақыл қалдығы шетелге асырылып жатыр. Өзіміз зәру болып отырғандықтан, мал азығына әбден жарайтын қалдықты ел ішінде пайдалануға болмай ма?
Екінші тауарлы сүт фермасының Еленовка селосының іргесінен қоныс тебуі тегін емес. Осы жерде шаруашылықтың 3 000 гектар егіс алқабы бар. Мал шаруашылығы мал азығының өндірісіне тәуелді. Ұжым алдағы уақытта көпжылдық екпе шөп алқабын кеңейтіп, мал азығына қажетті дақылдарды молайтпақ.
– Тауарлы сүт фермасы – ауыл шаруашылығындағы шығыны көп іс, – дейді серіктестік басшысы Юрий Анатольевич. – Әйтсе де, жеңілдетілген несие бағдарламасы үміт отын тұтатып тұр. Үстеме бағасы да көп емес. Әрине, кепілдік зат қойып отырмыз. Бұған дейін дәл осындай «жеңіл» несие болған емес. Мемлекеттің қолдауынсыз ісімізді алға жылжыта алмас едік.
Қазір жалпы аумағы 4 гектарды қамтитын жаңа тауарлы сүт фермасының құрылысы қолға алынған. Өткен жылдың тамыз айында бөлінген 755 млн теңгеге құрылыс жұмыстары жүргізіліп жатыр. Мал қорасы, төл тұратын жылы орын салынбақ. 324 бас асыл тұқымды қара мал бағылады. Тауарлы сүт фермасының сүт сауатын құрылғылары Ресейден жеткізілген. Шаруашылық басшысының айтуынша, мал көктемде төлдей бастамақ. Ферма іске қосылған кезде 30 жаңа жұмыс орны ашылады. Қыс айларында механизаторларға тұрақты жұмыс бар, ал сауыншы жетіспесе, көрші ауылдардан, тіпті Көкшетау қаласынан шақыртылады.
Тағы бір түйткілді мәселе – ветеринарлық қызметті дұрыс жолға қою. Қазір екі тәжірибелі мал дәрігерімен келіссөз жүргізіліп жатыр екен. Асыл тұқымды малдың денсаулығын назардан тыс қалдырмаған жөн. Осылайша, бар шаруа ретімен жүзеге асырылып келеді. Мал сүмесімен күн көрген өңірде барды ұқсата білгенге не жетсін, шіркін!
Ақмола облысы
