Қоғам • 01 Наурыз, 2025

Үндемей жүріп үлкен іс тындырғандар

31 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Елдің елдігі, халықтың ауызбіршілігі мен қайырымдылығы табиғи апат кезінде бір сынға түсті. Бірнеше өңірді шарпыған былтырғы су тасқынында жүздеген мың адамның баспанасы, мал-мүлкі суға кетсе де, ел-жұрттың тастүйін бірлігінің арқасында күз басталғанға дейін шығынның орны қалпына келді. Төтенше оқиғаның салдарын жоюға ақтөбеліктер де бір үйдің баласындай жұмылды.

Үндемей жүріп үлкен іс тындырғандар

Ақтөбе облысында су тасқы­ны зардаптарын жою жөніндегі комиссия 761 тұрғын үй, 10 әлеу­меттік нысан, 187 аула, 99 сая­жай үйлері зақымданғанын жария­лады. Мемлекеттік орган­дар, кәсіпкерлер, қоғамдық ұйым­дар мен ел тағдырына бейжай қарамайтын азаматтардың арқа­сында өңірде 500-ден аса үй салынып, дайын баспаналар сатып алынды. Материалдық залал шығындары төленіп, өлген мал басы үшін өтемақылар да табыс­талды.

Ерікті жастар тасыған өзен­дерге өте жақын орналасқан тұрғындардың үй мүліктерін, тұрмыстық техникаларын жинас­тыруға қолғабыс етіп, балалар мен қарттарды шығаруға көмектесті. Эвакуациялық пункттерге азық-түлік пен киім-кешек, басқа да қажетті заттарды жеткізумен айналысты. Облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанынан құрылған «Ассамблея жастары» то­бының 70 мүшесі қаланың №26, №36, №40 мек­тептерінде ашылған эвакуациялық пункттердегі тұр­ғындарға көмектесті. Мұнымен бір кезде Ақтөбедегі Достық үйінде ашылған гуманитарлық көмек қабылдайтын орталыққа этномәдени бірлестіктер мүше­лері киім-кешек, азық-түлік, тұрмыстық заттар жинап, эвакуа­циялық нүктелерге тасымалдады. Ассамблея­ның аналар, ақсақалдар, медиация кеңестері, кәсіп­керлік қауымдастық мүше­лері және этномәдени бірлес­тік өкілдері табиғи апат орнын­да қалған тұрғындар мен тәулік бойы кезекшілікте жүрген төтенше жағдай қызметкерлері, құтқарушылар мен коммуналдық қызмет мамандарына бірнеше күн кезек-кезек түскі ас апарды. Мәселен, армян қауымдастығы мен чешендердің «Вайнах» этномәдени бірлестігі мүшелері дайындаған түскі асты волонтерлер жеткізіп беріп отырды. ҚХА және облыстық іскер әйелдер қауымдастығының мүшесі, «Глобал-Спецодежда» ЖШС ди­рек­торы Надежда Шабаева құт­қарушыларға су өткізбейтін 1 057 дана арнайы киім жеткізіп, 100 адамды ыстық аспен қамтамасыз етіп, эвакуациялық орталықтағы тұрғындарға төсектік орын, киім-кешек, азық-түлік жеткізді.

Су тасқыны зардаптарын жоюға облыстық ассамблея құ­рамындағы барлық этномәдени орталық атсалысса да, олар жұрт алдында өздерін жарнамалауды ұнатпай, ортақ іс, елдік іс деп бағалады. 2 мыңға жуық отба­сының әп-сәтте дүние-мүлкі, малы­нан айырылып қалуы оңай бол­мады. Мұндай кезде жылы сөз, қол көмегі жабырқаулы жанға демеу болады. Тасқын басталған алғашқы күннен бастап, судың беті қайтқанға дейін белсеніп жүрген ақтөбеліктер қатарында кәсіпкер-меценат Сергей Вишняк, «Ақтөбе облысы кәрістер қауымдастығы» қоғамдық бірлестігінің жетекшісі Юрий Шек болды. Олар үйлерін су басқан тұрғындарға тұр­мыс­тық техникалар мен шаруа­шылық бұйымдарын табыстады. Осындай көмектен армян этномәдени бірлестігі жетекшісі Арутюн Микаелян, «Вайнах» чешен этномәдени бірлестігінің жетекшісі Насрудин Саламов та қалыс қалмады. Әзербайжан этномәдени орталығының басшысы Рахид Азизов туған жері Қобда елді мекенінде бөгет­терді нығай­ту мен құм тасу жұмыс­тарына «Shacman» ауыр жүк көлігін жі­берді. Мемлекеттік күзет қыз­ме­тінің қызметкері Е.Салуев, қала тұрғындары С.Видиашев пен Ю.Лов­лыненко қаржылай көмектесті.

Назар аударатын жайт, Ақ­төбе облысы – қай кезде де этнос­­аралық кикілжіңдерден ада, түрлі ұлттар мен диаспоралар тату өмір сүріп келе жатқан өлке. Мұның себебі – тереңде. Өн­дірістік кәсіпорындары, зауыт­тар мен білікті инженер мамандары көп өңірде сан ұлттың өкілдері бірге тамыр жайды. Олардың ата-бабасының мұнда көшіп келу тарихы столыпиндік реформалардан басталып, ста­линдік қуғын-сүргін кезіндегі жазықсыз жер аудару мен Екінші дүниежүзілік соғыс басталғанда қазақ жеріне көшірілген өндіріс орындарына жұмысқа келген инженер, жұ­мысшы, дәрігер, ауыл шаруашылығы мамандарының жолдарымен жалғасқан. 1991 жылдардан бастап олардың көп­­шілігі тарихи отандарына көшіп кетті, кейбірі жерсіне алмай қайтып оралды.

Бірнеше жыл бұрын Ақтө­бедегі ҚХА жанынан ақса­қал­дар, аналар кеңесі құрылды. Бүгінде олар тәжірибелі этномедиация мамандарына айналды. Кеңес мүшелеріне өмірлік қиын жағдайда қалған әйелдер, ата-анасымен келіспей жүрген жасөспірімдер көп келеді. Бастапқыда этносаралық бірлік пен келісімді насихаттау үшін ашылған кеңестердің қазіргі кезде бағдары өзгеріп барады. Өйткені Ақтөбеде олардың алдына көбіне этносаралық кикіл­жіңмен емес, әлеуметтік мәсе­лелерін шешуге ақыл-кеңес сұрап келеді екен. Кеңес мүшелері қатарындағы көпбалалы аналар мен үлгілі шаңырақты басқарып отырған әкелер ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынас, жас отбасылардың жарасымдылығын сақтауға байланысты жақсы кеңес­тер береді.

 

Ақтөбе облысы