Герольд Карлович БЕЛЬГЕР

Қазақ мәдениеті мен әдебиеті орны толмас ауыр қазаға ұшырады. Танымал жазушы, прозашы, публицист, әдебиет зерттеушісі, сыншы, аудармашы, қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі және Қазақ елінің патриоты Герольд Карлович Бельгер 81 жасқа қараған шағында ұзаққа созылған науқастан соң дүние салды. Г.Бельгер 1934 жылғы 28 қазанда Саратов облысындағы Энгельс қаласында туған. 1941 жылы ол ата-анасымен бірге неміс ұлтының өкілі ретінде Қазақстанға жер аударылған. Ол осыдан бастап Солтүстік Қазақстан облысындағы қазақ ауылында өсті. Осында қазақ тілін жетік меңгеріп шықты. Ол Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының филология факультетін бітіріп, еңбек жолын Жам­был облысында орта мектепте орыс тілі мен әдебиетінен сабақ беруден бастады. Г.Бельгер 1971 жылдан бері Қазақ­стан Жазушылар одағының мүшесі. 1992 жылдан неміс тіліндегі «Феникс» альманағы бас редакторының орынбасары. 1994-1995 жылдары Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты, неміс мәдени қоғамы Алматы қаласындағы бөлімшесінің төрағасы, Қазақстан немістері кеңесінің мүшесі және Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Мемлекеттік саясат жөніндегі ұлттық кеңестің мүшесі болды. Өзге ұлт өкілі болса да, қазақтың әдебиетін, мәдениетін, тарихын жетік білген Герольд Карлович «Қазақтың қуанышы – менің қуанышым, қазақтың тойы – менің тойым...» деп бар саналы ғұмырын әдебиетке арнап алпысқа тарта кітап жазды. Әдебиет жолында Абай мұраларын зерттеп «Гете және Абай», «Асылға абай болайық» және тағы басқа  қазақ, орыс, неміс тілдерінде мақалалар мен көркем әңгімелер және екі мыңға жуық еңбектер жазды. Ел алдындағы адал еңбегі мен азаматтық ұстанымы мемлекет тарапынан әділ бағаланып, ол Б.Майлин атындағы әдеби сыйлықтың, Прези­денттің Бейбітшілік пен рухани татулық сыйлығының лауреаты және «Парасат», «Достық» ордендерінің иегері атанды. Г.Бельгер сұңғыла аудармашы еді. Оның Ғабит Мүсірепов, Әбдіжәміл Нұрпейісов, Әбіш Кекілбаев, Дүкенбай Досжан және тағы басқа қазақ әдебиеті өкілдерінің шығармаларын орыс тіліне аударғанын көзіқарақты оқырман жақсы біледі. Г.Бельгер қазақ тілінде де еркін сөйлей де, жаза да алды. «Қазақ тілі үшін барымды беруге дайынмын. Менің рухани тірегім Абай Құнанбайұлы, Жүсіпбек Аймауытұлы, Мұхтар Әуезов. Қазақ тіліне үңілген сайын тереңдей түстім», деп ағынан жарылатын қаны неміс, жүрегі қазақ Герольд Бельгердің қазақ тілі, ұлттық бірлік пен татулық туралы айтқан ойлары халқымыздың көңілінен шығып, ұлттық рухымызды көтеруге ықпал етті. Ол шығармашылық өмірінен бөлек қоғамымыздың дамуына көп үлес қосып, елінің лайықты азаматы атанды. Оның білімі ұшан-теңіз еді. Көргені мен түйгені мол, қазақ әдебиетінің шын жанашыры, жанкүйері болды. Герольд сөзі көне герман тілінен аударғанда «ақиқаттың жаршысы» деген мағынаны береді. Расында да, ол ақиқаттың жаршысына айналған жан еді. Артында қалған еңбектері келер жас ұрпаққа асыл мұра. Герольд Карлович Бельгердің асыл бейнесі жадымызда әрдайым сақталады. Қазақстан Республикасының Үкіметі

Қош бол, Герольд!

Батыс бетте – өңкей теңкиген-теңкиген тасбақа жон тарғыл тас­тар. Шығыс бетте – құлдырама құз. Шың жиегінде сымша тар­тылған тау жолымен әзер жылжып келеміз. Кенет ошарыла тоқтадық. Алдыңғы көліктен түскен екеу ентелеп ернекке қарай беттеді. Не болды екен? Жалма-жан солай қарай ұмтылдым. Жете бере, кілт кідірдім. Ақар-шақар шыңдардың арасында аппақ құз бөліне шығыпты. Айналадағы асқар шыңдардың бәрінен қол үзіп, қақ ортада жалғыз өзі айбаттана маңқиып тұр. Соны көрсетуге тоқтапты. Талдырмаш жас жігіт қолын сермелеп, әлденені айтып бағады. Қасындағы жасамыс жампоз аузын ашып, аңтарыла тыңдап қалған. Қолындағы таяғына күше­не салмақ салып, оқтын-оқтын тауларға қарап, басын шайқап қоя­ды. Әлгі жерге бәріміз де аял­­дап, таңғажайып табиғатты тама­шаладық. Сол сурет көкірегімде әлі күн­­ге сақталып қалыпты. Бұл 1992 жылдың жазы еді. Бір топ ғалымдар, жазушылар, сәу­лет­шілер, суретшілер Маңғыстауға бардық. Сол ұзақ сапарда Герольд Бельгердің қасында қолды-аяққа тұрмай зыр жүгіріп үлкен ұлым Әулет жүрді. Досымның көрер көзге жасарып, ұлымның көзапара есейгенін сонда байқадым. Герольд күні-түні үйден шық­пайтын еді. Құмалақ салып, кітап ашқандай, айналасын қазақша, орысша сөздіктерге толтырып, қай сөздің қай сөзбен жарасып, қай сөзбен таласып қалатынын ойлап, басы қататын. Аудармашының өзінен басқа жәрдемшісі жоқ ауыр еңбегі кеше де солай еді. Бүгін де солай. «Бір сілкініп қайт­саңызшы!» – деп, әлгі сапарға әзер көндіріп едім. Онысына кейін өкінген жоқ. Кездескен сайын сол сапарды са­ғына еске алып отыратын. Әулет­жан дүниеден өткен кезде жолдаған жеделхатында да сол бір күндері жете біліп, жете табысқан бала досын ажалға қимай, аһ ұра өксіген еді. Енді, міне, орны толмас ауыр қазасына мені де тұншыға булықтырып, өмірден өзі де өтіп барады. Екеуміздің қалай танысып, қалай табысқанымыз анық есімде жоқ. «Жұлдызға» қазақтан өте сайрап тұрған бір неміс келіпті деген хабар бәрімізді дүр сілкінтті. Бардық. Көрдік. Қайран қалдық. Майлы қасықтай араласып кет­кенімізді де сезбей қалдық. Ол кезде біреу бірдеңе бітірсе, бәріміз қуанатынбыз. Әбдіжәміл сиясы кеппеген «Күй» деген хикаямды ерінбей-жалықпай госпланда отырған Ілияс Омаровқа апарыпты. Ол ұнатқан. Асқар мен Зейнолла Герольдқа көрсетіпті. Ол жасап жатқан жұмысын кідір­тіп, орысшаға аударыпты. Сөйтіп жүргенде, Мәскеуден Лев Аннинский келеді. Қазақ проза­сының соңғы туындыларын көреді. Соның арасында «Күй» де жүреді. Ақыры «Дружба народов» журналына шығады. Дүңк-дүңк хабарын естіп жатсам да, басы-қасында жүр­ген жоқпын. Ол кезде мені әскерге шақыртқан. Одан 1970 жылы босадым. «Күй» немістерге де ұнапты. Кеңес жазушыларының таңдамалы туындылары жеке кітап болып шыққан. Соған кірген. Сол-ақ екен, хаттар жауды. «Тағы неңіз бар?» – дейді. Қысылғаннан, әскерге кетпей тұрғанда жарияланған «Хан­шадария хикаясын» құшақтап, қаланың шет жағында тұратын Герольд Бельгерге барайын. Ол жаймашуақ жайдары қарсы алды. «Бұныңды оқығанмын. Әсем дүние ғой!» – деді. Екі езуім құла­ғыма жеткенше қуанып, үйге қайттым. Көп ұзамай, Вологдадан хат келді. «Дружба народов» жур­налындағылар ұнатып, сол кезде аты әйгілене бастаған Василий Беловтан әдеби аудармасын жасауды өтініпті. Ол Бельгердің аудармасын оқып шығып, екеуміз бірге аударайық деп ұсыныс жасапты. Бұған Гера да, мен де қуана келістік. Содан маған шетел оқыр­мандарына жол Бель­гер та­балдырығынан баста­латындай көрінді. Талай рет не­міс, венгер, чех, поляк, болгар баспагерлері қолқа салғанда: «Бәрін де Бель­гер шешеді. Соған жолығып көріңіздер», – дедім. Кейін олар менің не жазып, не қойып жат­қанымды Герадан сұрап, біліп отырыпты. Сөйтіп, әдебиет табалды­ры­ғынан қатар аттап, құлын-тайдай тебісіп, бірге өскен аяулы досымнан нағыз қаламгерлік қайратына мінген шабытты ша­ғында айырылып қалу маған да оңай тиіп отырған жоқ. «Бірге тумақ болса да, бірге жүрмек жоқ екенін» сезінгелі де талай уақыт болды. Күнде-күнде қолтықтасып бірге жүрмесек те, екеуміз бір-бірімізбен араласпай, екі қалада тұрсақ та, оның сезімтал жүрегінің не ойлап, не түйсінгенін іштей аңғарып отыратынмын. Герольд Бельгердей ірі талант, іргелі суреткер қайда да, қай заманда да ешкімнің қолтығына сыймайды ғой. Дараланбай, сараланбай тұра алмайды. Бала жасынан бір ғана өзін емес, туған халқын ойлап өскен қамырықты суреткер ерте ме, кеш пе бұйдасын үзіп шығып, өмір кеңістігінде, өнер жазирасында өз сүрлеуін салып, өз соқпағын омбылайды. Басынан кешкендерімен, өмірден түйгендерімен бөліседі. Қазақ әдебиетіндегі Бельгер соқпағы да уақыт өте келе, күні-түні жүрісі тоқтамайтын нағыз күре жолға айналғанын көріп отырмыз. Халықтар, қоғамдар, мәдениеттер арасындағы жылдан-жылға жиілей түскен үнқатысуларға үзбей атсалысып келе жатқан, қайсарлана алға ұмтылып, қайраттана ой тол­ғаған айтулы азаматтың, кемел тұл­ғаның асқақ дауысы барған сайын саңқылдай түсері анық. Ендеше, ол өлмейді. Өзі болмаса, сөзі мәңгі өшпес өмірмен бірге жасай бермек-ті. Қош бол, Герольд! Әбіш КЕКІЛБАЙҰЛЫ.

Ел қадірлеген Гераға

Көрнекті жазушы, аудармашы, қоғам қайраткері, жерлесіміз Герольд Бельгер өмірден озды деген суық хабар барша сол­түс­­тікқазақстандықтардың кө­ңіл­де­ріне қаяу салып, қайғы-мұңға батырды. Герольд Бельгер былтыр 80 жасқа толғанда құттықтағанымда біраз жайларды ортаға салған еді. Әңгіме барысында әлі баспа бетін көр­меген еңбектері бар екенін тілге тиек етті. Алай­да, сұм тағдыр жер­лесіміздің осы ойларын іске асы­руға мүмкіндік бермеді... Бүкіл ел қадірлеп, Гераға деп кеткен жазушы ағамыздың бала­лық, жастық шағы өзі шығар­маларында сан мәрте жазғандай, ерке Есілдің жағасында орналасқан бұрынғы Ленин, қазіргі Ыбыраев ауылында өтті. Бұл өңірді өз заманында атақ­ты Шал ақын, аспандағы аққуға үнін қосқан Үкілі Ыбырай сынды саңлақтар ән мен жырға бөлеген. Мүмкін, бала Бельгердің қаламгерлік жолды таңдауына олардың да әсері болған шығар. Ол 1994 жылы Қазақстан Респуб­ликасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды. Герольд Карлович сол кезде де, кейін де еліміздің қоғамдық өміріне белсене араласты. Еңбекқорлығы мен қарапайымдылығынан танбаған жазушы өмірінің соңғы күндеріне дейін қолынан қаламын тастамады. Оның әрбір шығармасын жұртшылық қызыға оқитын. «Ауыл шетіндегі үй», «Даладағы шағалалар», «Тас өткел», «Гете мен Абай» секіл­ді көптеген кітаптары оқырмандар мен әдеби ортадан өз бағасын алғаны біз үшін зор сүйініш. Герольд Карлович сый-құр­меттен де кенде болған жоқ. Пре­зиденттің Бейбітшілік пен рухани келісім сыйлығының лауреаты, «Парасат», ІІ дәрежелі «Достық» ордендерінің иегері, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мәдениет қызметкері атанды, көптеген әдеби сыйлықтарды иеленді. Жерлесіміз «Солтүстік Қазақстан облысының құрметті азаматы» атағын алған болатын. Жазушының шығармалары қаншалықты ізгілікке толы болса, өзі де жаны нұрлы, жайсаң мінезді азамат еді. Герольд Карлович Бельгердің өмірден озуы – бүкіл қазақ әдебиеті өкілдері үшін ғана емес, Қазақ елі үшін орны толмас ауыр қаза. Оның ғұмыры үзілгенмен, жарқын бейнесі халық жадында ұзақ сақталады. Артында өшпейтін із, мол шығармашылық мұра қалдырды. Марқұмның отбасына, ағай­ын-туғандарына, Герольд Кар­ловичті қадірлеген барша жұртқа қайғыларына ортақтасып, көңіл айтамыз. Ерік СҰЛТАНОВ, Солтүстік Қазақстан облысының әкімі.

Жаны ғарышта, бізден алыста...

Келте тірлікте талмай еңбек еткен бір адамды атаңдар десе, Қазақстан Герольд Бельгерді ұсынатыны хақ. Герағамыз еңбекпен біте туған жаратылысы бар жалғыздар тобынан еді. Ертеректе жиі кездесіп әңгіме-сұхбат құратынбыз. Кейінгі кезде телефонмен ғана хабарласатын болдық. Маған бірде телефон соққан Гераға: – Роллан, аманбысың? Менмін ғой, – деп күрсінгендей болды. – Ауырып тұрсыз-ау, – дедім. – Серуенге шығып жүрмісіз? – Таздан тарақ қалғалы қашан!.. Төрт қабырғаға қамалып қалдым. Жүрек, шіркін сыр беріп жатыр. Бес инфарктты көтерген бұған рахметтен басқа не айтамыз?! Бірақ, әлі де күніне үш сағат жазу жазамын. Мен қанына тәртіп сіңген неміспін ғой. Солай, Роллан. «Аманат» журналына келін екеуің ат қойған «Избранная чепуханың» соңғы бөлімдерін салып жібердім. Өзіңнің сұрауың бойынша. – Рахмет, Гераға! Оны бірінші нөмірге дайындап жатырмыз... – Оны өзің біл. Менікі уәдеге беріктік. Бұл қасиетімді жақсы білесің, қоңырау соғып тұр. Қазіргілер қоңырау шалып, дейді. Қазақ та, қазақтың теркомы да қазақ тілін былықтырып бітті. Қазаққа Абайдың тілінен басқа не керек? Соны ұстанбаймыз ба, а?!. Жә, оны қояйық. Сенің де жүрегіңді жаралай бермейін. Әйтпесе, бұл таусылмайтын тажал әңгіме. Сау тұр, Роллан. Адам бойындағы ар-ұят өлген ХХІ ғасырда ақыл-парасаты мен намысын ұлы қазақ халқы жоғалтып алмасын деп Дешті-Қыпшақ даласында жанталасқан ерен тұлға едіңіз. Қазақтың кемшілігін, жетіспей жатқан жерін сынағанда сіз сырт көзбен емес, бөтен адамдай емес, қазақтың төл баласындай, көп қазақтың бірі болып, жаныңыз жылай отырып сынадыңыз. Соны ұққан қазақтың сізге деген өкпесі бол­ған жоқ. Қазақтың да сізді бөтенсінбегенін өзіңіз де ұқтыңыз. Жаныңызбен жақсы көрген қазақ­тарға сіз талмай телефон соқтыңыз. Біз телефонды кейде көтердік, кейде көтермедік. Сөзіңізді кейде ұқтық, кейде ұқпадық. Бірақ, қанына тәртіптілік туа бітпеген қазақтар сізді жанындай жақсы көрді, сыйлады. Тілеуіңізді тіледі. Сізді ұлағат тұтты. Сіз қазақ даласының ар-ожданына айналдыңыз. Алдымызға салған ақылды, қамқор ағамыз болдыңыз. Неміс болып та сөйлеген, орыс болып та сөйлеген, қазақ болып та сөйлеген қайран Герағам-ай! Есті қазақтың қабырғасы қайысқан ауыр қаза үстіндеміз. Суына шомылған Есіліңіз де мұз құрсауында тұншыға дем алады бүгін. Жаны ғарышқа ұмтыла ұшып кеткен Герағам деп, біздің тіршілігіміздің тағы бір парағы жабылғандай, қазақ мәдениеті мен әдебиетінің тағы бір дәуіріне қош дегендей болған асылым деп қоштасу айтқан – Роллан Сейсенбаев.

Соңғы жүздесу

Қазақстан Республикасының Ұлт­тық кітапханасы Герольд Бель­гердің  80 жылдық мерейтойына алдын ала дайындалған болатын. Содан, 2014 жылдың қазан айының аяғында  іс-шара өткізбек болып жобалап қой­ғанбыз. Алайда, жазушының дәл сол мезгілде ауруханаға түсіп қа­луына байланысты, іс-шара кейінге қал­дырылған-ды. Сәті түсіп, желтоқсанның ортасына қарай Герағаңды  Ұлттық кітапханаға өзіміз алып келіп,  оқыр­мандарымен жүздестірдік, естен кетпес әдемі кеш өткіздік. Оған көптеген әдебиетшілер, ақын-жазушылар, ғалымдар мен қоғам қайраткерлері, белгілі тұлғалар жиналды. Олар қаламгерге деген жылы лебіздерін білдіріп, кешіміз көңіл шалқытқан шынайы бір басқосуға айналып еді. Жазушының азаматтық позициясы, қазақ халқына деген риясыз көңілі төңірегінде шабытты сөздер сөйленіп, шығармашылығы жайында талдаулар жасалды, жаңадан жарық көрген  «Избранное»  бір томдығының тұсаукесері өткізілді. Осы жиынға келе жатып Герағаң: «Менің қазіргі атым Герольд Бельгер емес, Герольд ибн Карл әл-Дивани», деп әзілдеген болатын. Онысын  денсаулығына байланысты соңғы кезде тұрғанынан жатқаны көбейіп кеткенін, диванда жатып елмен сөйлесетінін, диванда жатып жазу жазатынын айтып ақталғандай болған. «Сондықтан кездесуді бір сағаттан асырмай, мені үйге қайтарғандарың жөн», деп еді. Біз «мақұл» деп оған да келіскенбіз. Сол кездесуде Герағаң ерекше шабыттанып, достарының, қаламгерлер мен оқырмандардың өзіне деген құрметін, ыстық ықыласын көргенде әлгі «бір сағат қана» дегенін де ұмы­тып кетті. Бір сағаттың орны­на екі жарым сағаттан астам уақыт бойы халқының махаббатына бө­леніп, жиналған көпшілікті қимай, кітапханадан әзер шыққан еді. Байқап отырсақ, Герольд Бельгер өзінің 80 жылдық мерейтойын тек Ұлттық кітапханада ғана атап өтуге үлгеріпті. Кейінірек Жазушылар ода­ғында, ел жақта  атап өтуге аға­мыз­дың денсаулығы мүмкіндік бермеді. «Менің дінім – лютеран», деп әзіл­дейтін еді ол кісі, яғни лютеран мен мұсылман діндерінің қосындысымын дегені. «Мен қаншалықты неміс болсам, соншалықты қазақпын да», дей­тін тағы. Бақұл бол, барша қазақтың Герағасы! Жатқан жеріңіз жайлы, нұрыңыз пейіште шалқысын! Сіздің жарқын жүзіңіз әрдайым біздің жүрегімізде. Әлібек АСҚАРОВ.

Аманат

Қайран Гереке! Герольд Бельгер! Өзің­мен әзіл-шыны араласа менен көп сырла­сатын ешкім жоқ шығар деуші едім. Сен таласпайтынсың. Себебі екеумізге де белгілі-тін. Соңғы жиырма жылдан бері күнделіктеріңді аударып және олар «Парасат» журналында үзбей жарияланып, бір парасы белгілі сәулетші Әбдісағит Тәті­ғұловтың демеуімен кітап болып шыққан болса, солай болмай қайтуші еді?! Сені жасы үлкендер мен қатарластарың «Гера, Геражан» десе, жасы кішілер «Гер­аға», «Гераата», мен таза қазақ­­шалап «Гер­еке» дейтінмін. Енді арамыз­да жоқсың. Өкініш! Қасірет! Гереке! Өткен жыл аяқталуға екі апта қал­ғанда таң атар-атпас­тан жүрегің жарыла қуанып, тосын жаңалық айттың: «Өзім туралы арғы-бергіде жазылған дүниелерді жеке кітап етіп шы­ғаруға мүмкіндік туып тұр, жаңа жылға дейін түгендеп, қолыңа бе­ремін. Құрастырушы өзің боласың. Егер шығатын болса, бұл кітап бір төбе де, қал­ғандары бір тө­бе болады», – деп. Де­меу­шінің де аты-жөнін айттың: «Кәдімгі екеу­міздің ортақ досымыз, өзіміздің Әбдісағит Тәтіғұлов», – деп. Жаңа жыл өтісімен қолжазба қолға тиіп, іні досың Талғат Айт­байұлы екеуміз шұғыл іске кірістік. Өзің ерекше үміт күт­кен көлемі 25 баспа табақ сол кітап таяуда баспадан шығады. Аманатың орындалады, Гереке! Тек қолыңа ұстап көре ал­майтының жанға батады. Рухың шат болсын! Зәкір АСАБАЕВ.

Герольд БЕЛЬГЕР

Көпұлтты Қазақстан әдебиеті орны толмас ауыр қазаға душар болды. 81 жасқа қараған шағында аса көр­некті жазушы, аудармашы, Қазақстан Республикасы Президентінің Бейбітшілік пен рухани татулық сыйлығының лауреаты Герольд Карлович Бельгер дүниеден өтті. Еліміздің қадірлі қариясы, әдебие­тіміз бен мәдениетіміздің, тіліміздің тегеурінді жанашыры, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мәдениет қыз­мет­кері, сондай-ақ, «Парасат», II дәре­желі «Достық» ордендерінің иеге­рі, Б.Майлин атындағы, «Алтын Самұ­рық», Қазақстандағы «ПЕН Клуб» сыйлық­тарының лауреаты Герольд Бельгер 1934 жылы 28 қазанда Саратов облысы, Энгельс қаласында туған. Өткен ғасырдың отызыншы жылда­рындағы қиын-қыстау кезеңдерде депор­тацияланған халықтар көшімен Бельгер әулеті қазақ топырағына табан тіреді. Алғаш әліппені осы елде таныды, мектеп табалдырығын аттады. Абай атындағы Қазақ педагогика институтын және аспирантурасын бітірді. Герольд Бельгердің қаламгерлік қарымы да осы кездерде қалыптаса бастады. Еңбек жолын Жамбыл облысының Байқадам кеңшарындағы орта мектепте мұғалімдіктен бастаған болашақ жазушы кейін «Жұлдыз» журналында қызмет ете жүріп, әдебиетпен кәсіби түрде айналысты. 1964 жылдан бірыңғай шығармашылық жұмысқа бет бұрды. 1992 жылдан неміс тілінде шығатын «Феникс» альманағы бас редакторының орынбасары қызметін атқарды. 1994-1995 жылдары Қазақстан Респуб­ликасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты, содан кейін Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Мемлекеттік саясат жөніндегі ұлттық кеңестің мүшесі болды. Герольд Бельгер қайраткерлік бітім-болмысы қаламгерлігімен қатар өріл­ген тұлға. Қазақстан өз Тәуелсіздігін жариялаған тұста саяси-әлеуметтік, эконо­микалық реформалардың жүзеге асуын қызу қолдап, ұдайы үн қатып отырды. Мемлекеттік тіл мен діни ахуалдарға өз алаң­даушылығын білдіріп, ұлттық мұрат­тар жолында аянбай еңбек етті. Г.Бельгер қаламынан әр жылдары «Ауыл шетіндегі үй», «Даладағы шағалалар», «Алты асу», «Тас өткел», «Бауырластықтың жанды бейнесі», «Созвучие», «Уақытпен бетпе-бет», «Мотивы трех струн», «Гете и Абай», «Родство», «Земные избранники» атты көркем және деректі шығармалар, тарихи туындылар жарық көрді. Сонымен қатар, ол аударма саласында да қажырлы еңбек етті. Б.Майлин, Х.Есенжанов, Ә.Нұрпейісов, Ә.Кекілбаев, Д.Досжанов сынды көрнекті қазақ жазу­шыларының шығармаларын орыс тіліне сәтті тәржімалауы осының дәлелі. Бұл еңбектерін әдебиет сыншылары да жоғары бағалады. Өзі жетекшілік еткен неміс секциясын басқара жүріп, А.Раймген, Э.Кончак, Н.Ваккер секілді бірқатар жазушылардың жекелеген туындыларын неміс тілінен орысшаға аударды. Жиырмадай жинақтың құрастырушысы және жекелеген әңгіме, мақалалары енген 25-тей жинақтары жарық көрген. «Лики слова», «Помни имя свое», «Тихие беседы на шумных перекрестках», «Этюды о переводах И.Жансугурова», «След слова», «Дом скитальца», «Гармония духа», «Автобиографические эскизы», «Туюксу», «Эль», «Плетенье чепухи», «Мұнартау», «Властитель-слово», «Разлад», «Казахские слова» сынды еңбектері алдымен республикалық газет-журналдарда жарық көріп, кейін жеке кітап болып оқырман қолына тиді. Жазушының дәуіріміздің көркем бей­несі шынайы көрініс тапқан шығар­малары қазақ топырағын мекендеген түрлі ұлттар әдебиетінің көкжиегін кеңейтіп, мазмұнын байытып қана қоймай, уақыт озған сайын кейінгі жас ұрпақпен бірге жасай беретіні сөзсіз. Ол үш бірдей мәде­ниетті бір бойына тоғыстырған тұғыр­лы тұлға. Саналы ғұмырын әдебиетіміз бен мәдениетімізге арнаған Герольд Бельгердің жарқын бейнесі халқымыздың жүрегінде әрдайым сақталады. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақстан Жазушылар одағының басқармасы.