Іс-шараға тарихшылар, ғалымдар, зиялы қауым өкілдері, жоғары лауазымды тұлғалар, сондай-ақ Түркі академиясының құрылуы мен қалыптасуына үлес қосқан қоғам қайраткерлері мен басшылары қатысты. Мерекелік жиын академияның 15 жыл ішінде жүріп өткен жолын бейнелейтін деректі фильмнің көрсетілімімен ашылып, одан кейін ресми құттықтауға жалғасты.
Алдымен сөз алған Халықаралық Түркі академиясының президенті Шаин Мұстафаев академияның құрылу тарихына, оның түркі елдері үшін маңызы мен алдағы міндетіне тоқталды.
«Түркі академиясы – түркі мемлекеттері арасындағы ғылым мен білім саласындағы интеграцияны жүйелі түрде жүзеге асырып отырған халықаралық ұйым. Академияның Қазақстанда орналасуы – рәміздік қана емес, стратегиялық мәнге ие шешім. Қазақстан бүгінде түркі әлемін біріктіретін ғылыми және зияткерлік орталыққа айналып келеді. Осы жылдар ішінде академия тарих, археология, этнография, тіл білімі, әдебиет және түркология бағыттарында іргелі жобаларды жүзеге асырды. Ортақ әліпбидің қабылдануы, бірлескен археологиялық экспедициялар мен академиялық еңбектер – осы жүйелі жұмыстың нақты нәтижесі», деді ол.
Салтанатты жиында Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек құттықтау сөз сөйледі. Министр Түркі академиясының тек ғылыми-зерттеу орталығы ғана емес, түркі елдерін біріктіретін стратегиялық зияткерлік платформаға айналғанын атап өтіп, ортақ тіл, тарих пен мәдениет негізінде қалыптасқан интеграциялық үдерістердің маңызын жеткізді.
«Мәдениетіміз бен құндылықтарымыз – бір тамырдан тараған ортақ байлық. Біз осы тарихи негіздің арқасында бүгін бір алаңда, бір мақсатта тоғысып отырмыз. Түркі академиясы – қазіргі таңда ғылыми, тарихи немесе археологиялық зерттеулермен ғана шектелетін орталық емес. Ол – түркі елдерін біріктіретін көпқырлы, жанды әрі дамушы, платформа. Биыл ЮНЕСКО аясында жарияланған Дүниежүзілік Түркі тілдері тобы күні мен Түркі академиясының 15 жылдық мерейтойы – тарихи тұрғыдан мәні зор оқиғалар. Алдағы 20, 30, 50, тіпті 100 жылдықтарға бет алған Түркі академиясы одан әрі тереңдеп, халықаралық деңгейдегі зияткерлік хабқа айналады деген сенім бар», деді С.Нұрбек.
Түркі академиясының қалыптасуына тікелей үлес қосқан Әділ Ахметов академияның қысқа мерзім ішінде халықаралық деңгейдегі беделді ғылыми институтқа айналғанын атап өтіп, түркі әлемінің ортақ тарихы мен зияткерлік бірлігіне негізделген ынтымақтастықтың маңызын ерекше атап айтты.
«Біздің ұялатын тарихымыз жоқ. Батыс Түрік қағанаты да, Шығыс Түрік қағанаты да – барлығы ортақ тарихымыз. Бұл бүгін көрсетілген бейнематериалдар мен көрмеде айқын көрінді. Көп дүниені ұмыт қалдырғанымызды, қайта тануға мұқтаж екенімізді тағы бір мәрте сезіндік. Бүгінде түркі мемлекеттері бейбіт өмір сүріп отыр. Бұл – ең үлкен жетістік. Бірлік болса – даму болады. Ал осы бірліктің зияткерлік тірегіне айналған негізгі институттың бірі – Халықаралық Түркі академиясы», деді белгілі ғалым.
Ал Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің ректоры Жансейіт Түймебаев Түркі академиясының университеттер арасындағы академиялық ықпалдастықты нығайтудағы рөліне тоқталды.
«Сол кезеңде бұл идея көпшілікке түсініксіздеу көрінді. Халықаралық ғылыми ұйымды дәл Қазақстанда құрудың маңызын бәрі бірдей бірден сезіне қойған жоқ. Алайда уақыт өте келе бұл шешімнің стратегиялық тұрғыдан дұрыс болғаны анықталды», деді Ж.Түймебаев.
