жаңа үлгідегі тәртіп сақшыларын қалыптастырудың басты өлшемі
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев бес институттық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадамды атап көрсетті. Бұл бастама экономика, білім беру, денсаулық сақтау, мемлекеттік қызмет, сот жүйесі сияқты қоғамдық өмірдің барлық салаларын қамтитын болады. Оның барысында Президент кәсіби мемлекеттік аппарат құруға ерекше көңіл бөлді. Өйткені, сыбайлас жемқорлыққа жол бермей, сапалы мемлекеттік қызмет көрсету арқылы ғана еліміз ілгері дамып, құқықтық сипатқа ие бола алады.
Құқықтық мемлекет ұзақ уақыт тарихи даму үрдісінде құрылады. Заң үстемдігі құқықтық мемлекеттің алғашқы көрсеткіші болып табылады, қоғамдық өмірде оның үстемдігі заң арқылы реттеледі. Бес институттық реформаны іске асыруда заң үстемдігін қамтамасыз ету маңызды бағыт болып есептеледі. Қазақстан Республикасының Президенті қазақстандық мемлекеттілікті нығайтудағы осы бағытты кезең-кезеңмен іске асырудың нақты міндетін қойды. Құқық қорғау органдарының алдында барлық мемлекеттік органдармен қатар дамыған 30 мемлекеттің қатарына ену бойынша Ұлт жоспарын қамтамасыз ету талабы тұр. Заң үстемдігін іске асыру кезінде біз полиция қызметкерлерін іріктеу жүйесін жақсартуға міндеттіміз. Жеке қасиеттері мен кәсіби дағдылары – жаңа үлгідегі полицейді қалыптастырудың басты өлшемі.
Мемлекеттік қызметтің арнайы түріндегі полиция қызметінің идеалы ретінде біз жастарды мектеп табалдырығынан бастап дайындауымыз керек. Бұл ретте Солтүстік Қазақстан облысының ішкі істер департаменті бірқатар шаралар қабылдауда. Департамент мұражайында «ашық есік күндерін» өткізіп, полиция бөліністеріне мектеп оқушыларына экскурсия жасату арқылы олардың қызығушылығын оятамыз. Мектеп оқушылары біздің жұмысымызды өз көздерімен көре алады. Саналы түрде біздің мамандығымызды таңдаған жоғары сынып оқушыларына назар аударылады. Полиция офицерінің мансабы мен өмірі өзін іштей бағыттауы, қиыншылықтарға дайындығына байланысты. ІІМ мамандандырылған оқу мекемелеріне түсіп, сонда тұру әлсіз балаларға қиын болады. Сондықтан, біз ҚР ІІМ тәртіптемесінің талаптарын қатаң сақтап, аттестаттары жақсы және спортта көрсеткіштері бар түлектерді жіберуге тырысамыз. Биыл 70-тен астам жас маманды жұмысқа қабылдадық, көпшілігі ҚР ІІМ оқу мекемелерінің түлектері. Олардың бейімделуі біздің бақылауымызда. Әрқайсысына алғашқы бұйрықтан бастап тәжірибелі тәлімгерлерді бекітеміз. Алғашқы қызмет жылдары қиын болары анық. Теориядан өмір тәжірибесіне ауысу үрдісі, төзімділік, психологиялық тұрақтылық, өз бетінше жеке шешім қабылдау сияқты сынақтарға талмай үйретеміз. Бұған тиімді тұрмыстық жағдайларды қоссақ, бұл өз кезегінде жас офицердің қалыптасуына оң әсерін тигізері сөзсіз.
Дәл осы кезде тәлімгердің, тәжірибелі әріптестің сапалы да салмақты көмегі қажет. Жедел қызметтік тапсырмаларды бірлесе атқару, қызмет өзгешеліктерін түсіндіру, қылмыскермен бетпе-бет келуге дайындау, қоғамдық іс-шараларды өткізуге жас қызметкерлерді тарту – бұл тәлімгерлермен жүргізілетін кешенді іс-шаралардың бір бөлігі ғана. Өткізілетін жас қызметкерлер слетінде жыл сайын жас буын үздіктерін ғана марапаттап қоймай, қызметін адал атқарған тәлімгерлерді де атап өтеміз. Ішкі істер департаменті басшылығы жас қызметкерлердің дайындық деңгейін арттыру үшін қоғамдық маңызды, патриоттық, ғылыми-практикалық іс-шаралар өткізуді басты бағдар еткен. Жаңа қылмыстық заңнамаға көшуге байланысты өткен жылы желтоқсанда және ағымдағы жылы сәуірде жаңа заңнаманы әзірлеген беделді ғалым-заңгерлердің, Қазақстанның белгілі заңгерлері Исидора Борчашвили, Марат Қоғамов, Айдархан Сқақов, Марат Бәшімовтердің және Бас прокуратура өкілдерінің қатысуымен екі рет семинар өткізілді.
Бұл ғылыми-практикалық іс-шаралар полиция қызметкерлерінің кәсібиліктерін арттыруға септігін тигізді. Жыл сайын департаментте жас қызметкерлер слеті өткізіліп тұрады. Осы жолғы слетте қала әкімі Марат Тасмағамбетов ішкі істер қызметкерлеріне пәтер кілттерін табыстады. Сондай-ақ, грамоталармен, алғыс хаттармен марапатталды. Жас қызметкерлерді тәрбиелеу үдерісі жан-жақты болуы қажет: басшылық тарапынан да, ата-аналары тарапынан да. Бала кезінде санасына сіңірген қадір-қасиет, ар-намыс сияқты түсініктер біздің қызметте ауадай қажет. Кәсіби біліктілік пен тәжірибе жинап, өсудің сатысынан өтулеріне барлық жағдай қарастырылған.
Солтүстікқазақстандық полицейлермен дайындалған қайырымдылық концерттері ішкі істер органдары қызметкерлерінің патриоттық және адамгершілік тәрбиесіне зор үлес қосып келеді. Жеңістің 70 жылдығына арналған негізгі іс-шараның бірі – Кеңес Одағының Батыры, ішкі істер органдарының ардагері Филипп Чижиковке арналып, оның туған жері Қызылжар ауданы Березовка селосында ескерткіш ашылды. Майдангердің өмірі, ерлігі мен ержүректігі офицерлер құрамына үлгі етілді.
Елбасының «100 нақты қадам» бағдарламасында мемлекеттік органдар жанында қоғамдық кеңестер құрып, мемлекеттік қызметтің ашықтығын, қоғам өкілдерін мемлекеттік органдардың жұмысына араластыру мақсаты қойылды. Яғни, заң қабылдау арқылы қоғамдық кеңестердің жұмысын кеңейту көзделген. Осы орайда, ішкі істер департаменті жанынан құрылған қоғамдық кеңес жұмысының ауқымын кеңейте түспек. Оны қалалық мәслихаттың депутаты Жасұлан Ахметов басқарады. Олардың қатысуымен азаматтарды қабылдаудан бастап аппараттық және жедел жиналыстарға дейін ашықтық қамтамасыз етіледі. Тәртіптік кеңестің отырыстары да бейнеселектор режімінде өтеді. Мұның өзі басшылық буынға дейін тәртіпті қатайтуға мүмкіндік береді.
Полицияның халық алдында ашықтығын қамтамасыз ететін тағы бір шара – азаматтармен жеке қабылдаулар ұйымдастыру, жергілікті жерлерде есеп беру жиындарын өткізу болып табылады. Толғақты мәселелерді бірлесіп талқылау арқылы елді мекендер тұрғындарының мұң-мұқтаждарын шешу жолдарын да тынбай қарастырып келеміз. Учаскелік инспекторлардан да осы жұмыс әдісі қатаң талап етіледі.
Заңның мүлтіксіз орындалуын қамтамасыз ету мемлекетіміздің құқық қорғау жүйесіндегі реформалау барысында жүзеге асырылатын басты міндет болып қала береді.
Берік БІЛӘЛОВ,
Солтүстік Қазақстан облыстық ішкі істер департаментінің басшысы, полиция генерал-майоры.
ПЕТРОПАВЛ.