Ата Заңымызды ардақтау, оны өскелең буынға насихаттау шаралары Конституция қабылдануының 15 жылдығы қарсаңында қай кездегіден де белсендірек қолға алынуда. Соның бірі – Алматыда 24 тамызда өткен “Конституция – мемлекеттің демократиялық дамуының негізі” атты қалалық ғылыми-тәжірибелік конференция.
Конституция күнінің қоғамдық маңызын арттыруды және Ата Заңды дәріптеу дәстүрін нығайтуды көздеген конференцияны Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ашса, өскелең ұпақты конституциялық құрылымды құрметтеу рухында тәрбиелеуді, жұртшылықтың назарын Негізгі Заңға мемлекеттің жоғары заңдық күшке ие қолданыстағы құқықтық қайнар көзі ретінде аударуды мақсат тұтқан жиынға қаладағы ірі мекемелердің жетекшілері, ЖОО ректорлары, әлеуметтік сала қызметкерлері, бизнес-құрылымдардың, саяси партиялар мен үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері қатысты.
Қала әкімі өз сөзінде тәуелсіздіктің өн бойындағы Қазақстан таңдаған татулық пен ауызбіршілік жолы, саяси ұстанымы, стратегиялық дамудың басым бағыттарын айқын ұғыну үрдісі – барлық ілкімді істерге, толайым табыстарға жетектегенін тиек етті.
Ахметжан Есімов Конституцияға 2007 жылы енгізілген өзгертулерде де бірталай жаңалықтар болғанын атап өтті. Қоғамдық-саяси өмірдің тамырына қан жүгірткен жаңа толықтырулар Парламенттің беделін көтеріп, саяси партиялар мен азаматтық қоғам институттарының рөлін арттырғанын атады.
Ата Заңды жасауға атсалысқандардың бірі, ҰҒА академигі Сұлтан Сартаев мемлекеттің басты құжаты экономиканың ең қиын кезеңдерінде қабылданғанын еске салды. Ғалым еліміз тәуелсіздікке қол жеткізген тұстан бері біздің бүгінгі өмір талаптарына сай келетін заңнамалар жасалынып, ол заңдар қоғам өмірінің барлық тетіктерін тиімді үйлестіріп келе жатқанына ерекше тоқталды.
Академик Салық Зиманов мемлекет дамуындағы құқық қорғау органдары мен сот жүйесінің атқаратын рөліне назар аударып, құқық қорғау жүйесін реформалаудың факторлары туралы әңгімеледі және сот жүйесі құқық қорғау саласының өзегі мен діңгегі деген дәйектерін тарқатып өтті.
Тамырын тарихтан, Жеті Жарғыдан алатын Ата Заңның, мемлекеттің тұғырлы құжатының халық өмірінде келісім тауып жатқаны басқа да тиісті тұлғалар тарапынан сөз болды.
Міне, осының арқасында Қазақстанды бүгінде әлемдік қоғамдастық ұлтаралық және дінаралық келісім орныққан, тұрақты дамып келе жатқан, болашағы айқын мемлекет ретінде танып отыр.
Айнаш ЕСАЛИ.
* * *
Негізгі заңның маңызына мән берілді
Кеше “Атамекен” Қазақстан картасы” этнокешенінде “Конституция – егемен Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің кепілі” тақырыбында on-lіne жүйесінде конференция өткізілді. Конференцияға еліміз заңнамасының көкейкесті тұстары мен жетістіктеріне кәсіби тұрғыдан талдау жасау, Қазақстан Конституциясының мүмкіндігін әрі қарай пайдаланудың жолдарын талқылау, қазақстандық қоғам мен мемлекеттің саяси кезеңдерін сүзгіден өткізу, ұлтжандылыққа тәрбиелеу, ұлттық сананы ояту, рухани құндылықтарды насихаттау сынды мәселелер өзек болды. Астана қаласы мәдениет басқармасының тікелей қолдауымен ұйымдастырылған оn-lіne жүйесіндегі бұл конференцияға еліміз Конституциялық Кеңесінің мүшелері, Астана қаласының әкімдігі, елшіліктер, Астана қаласының ішкі саясат басқармасы мен білім басқармасы, этномәдени орталықтар мен қоғамдық бірлестіктер өкілдері, қала мектептерінің мұғалімдері мен оқушылары қатысты. Жиын барысында сөз алған Конституциялық Кеңестің мүшесі Анар Жайылғанова жиналғандарға жеке Конституция түсінігі, оның мақсаты мен міндеттері, тұлғаның құқығы мен еркіндігінің қамтамасыз етілуі, Қазақстан Республикасы Конституция заңнамаларының мән-мағынасы жөнінде жан-жақты әңгімелеп берді. Ал “Еуропалық құқық және адам құқықтары” институтының директоры Марат Бәшімов Конституцияның азаматтық қоғам дамуындағы орны мен адам құқықтарының қорғалуы жөніндегі өз ой-пайымымен бөлісті. Сондай-ақ ол Ата Заңда азаматтық қоғам дамуының негізгі нормаларының сақталғандығын атап өтті. “Азаматтық қоғам дамуының негізі адам құқықтарының қорғалуынан бастау алады. Бұл ретте Конституцияның маңызы айрықша”, деді М.Бәшімов. Конференция кезінде өз ойын тарқатқан Мемлекеттік тарих институтының директоры Бүркіт Аяған Ата Заңның тарихына шолу жасап, Конституцияға кезінде аздаған өзгертулердің енгізілгендігіне, алайда оның негізгі өзегінің сақталғандығына айрықша мән берді. Шараға қатысушылар сондай-ақ әлемдік конституциялық даму кеңістігіндегі Қазақстан Ата Заңының бейнесі мен орны жөнінде өз ойларын ортаға салды. Ләйла ЕДІЛҚЫЗЫ.
