Ортақ мақсат жолында

Кеше “Нұр Отан” ХДП Орталық аппараты ғимаратында Партияаралық кеңестің отырысы болып, онда мемлекеттік органдардың көші-қон саясатын жүргізуіне, мемлекет мүддесі мен оралмандар құқықтарының сақталуына талдау жасауға ерекше ден қойылды. Еліміз егемендік алған жылдан бастап 730 мыңнан астам этностық қазақтар тарихи Отанына оралғаны белгілі. Қазіргі таңда оралмандардың құқықтары мен мәртебесін белгілей­тін бірқатар заңдық құжаттар бар. Атап айтқанда, 1997 жылғы 13 жел­тоқ­сандағы “Халық көші-қоны ту­ралы” Заң, 2003 жылғы 10 шілдедегі “Ауыл аумақтарын дамытудың 2004-2008 жылдарға арналған мемле­кеттік бағдарламасы туралы”, 2006 жылғы 28 тамыздағы “Қазақстан Рес­пуб­ли­касын аумақтық дамыту­дың 2015 жылға дейінгі стратегиясы туралы”, 2007 жылғы 28 тамыздағы “Қазақ­стан Республикасының көші-қон сая­саты туралы 2007-2015 жылдарға ар­налған тұжырымда­ма­сы туралы” Президент Жарлық­тары күшіне енген. Алайда оралмандар мәселесі әлі де өткір күйінде қалып отыр. “Нұр Отан” ХДП хатшысы Ерлан Қарин елге оралған 800 мыңға тарта эт­нос­тық қазақтардың 400 мыңы ең­бекке қабілетті болса, соның тек 49 пайызы ғана жұмысқа орналасты­рыл­ғандығын жеткізді. Мысалы, Ақмола облысының “Қызылжар” ауылында “Нұрлы көш” бағдар­ла­ма­сы бойынша 200-ге тарта отба­сына баспана тұрғызылып, жұмыс­пен қамту қолға алынуы керек болса, жақын маңдағы Васильков кен-байыту комбинатынан тек 53 оралман ғана екі қолға бір жұмыс тапқаны белгілі болып отыр. Тексеріс көрсеткендей, бой көтер­ген баспаналар сапасыз немесе тіпті тұруға қолайсыз екені анықталыпты. Елге оралған қандас­тарымыздың басым көпшілігі Оң­түстік Қазақстан, Маңғыстау және Алматы облыстарында өмір сүруді қолайлы көреді екен. Ерлан Ты­ным­байұлының пікірінше, бұл жағдай онсыз да қиындық кешіп отырған бәсекелі еңбек рыногын шиеленістіріп отыр. Айлап азамат­тық алу, тіркелу сияқты ресімдеу­лерден өту және де қайтара өту оралмандарға үлкен қиындықтар туғызуда. Шетелдердегі қазақтарды та­рихи отанына оралту мәселесі әлі түбегейлі шешімін таппай отырса, Руханият Жасылдар партиясының төрағасы Серікжан Мәмбеталин әсіресе, ол Қазақстан мен Қытай арасында кездесетінін алға тартты. Оның пайымынша, бұл мәселенің шешімін екі ел арасындағы халық­ара­лық келісім арқылы тапқызуға болады. Сондай-ақ, Үрімші қала­сын­да Қазақстанның мәдени орта­лы­ғын ашу сол жердегі отан­дас­та­рымызбен байланыс жасауға ерек­ше серпін беруге тиіс. Ал отырысқа қатысқан “Әділет” партия­сының төрағасы Мақсұт Нәрікбаев оралмандар мәселесін Оңтүстік Қазақстан облысындағы сияқты жер телімдерін, өздеріне баспана са­луға несие беру арқылы шешуге болады деп санайды. Бұл тәжіри­бені барлық өңірлерге ұсынуға болар еді, дейді Мақсұт Сұлтанұлы. Осылайша отырыс барысында көптеген ұсыныс, пікірлер және пайымдар ортаға салынды. Енді сол айтылған ұсынымдар Парламентте жатқан көші-қон туралы заң жоба­сын жан-жақты дамытуға пайда­ла­нылады. Отырыстың мақсаты да сол партиялардың ұсыныстары мен пікірлерін бір арнаға түсіру болған. Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.