Онкологиялық аурулардың өсуі тоқтады

Бұл жөнінде “Алматы-Тауэрс” бизнес орталығында қарашаның 11-13 күндері өткен “Заманауи онкология мен ра­дио­логияның жетістіктері мен даму болашағы” атты Қа­зақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу инсти­ту­тының (ҚазОРҒИИ) 50 жылдығына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияда атап өтілді. Конференцияда Мәжіліс депу­таты, “Нұр-Отан” ХДП фракциясы жанындағы Әлеуметтік кеңестің төрайымы Айткүл Самақова меди­цинаның ең күрделі онкология саласын таңдаған ғалымдар мен дә­рігерлерге Мәжіліс скипері О.Мұ­ха­­меджановтың құттықтауын жет­кізді. Онда Мемлекет басшысы Н.На­зарбаевтың денсаулық сақтау са­ласына үлкен көңіл бөліп отыр­ғанын, ҚазОРҒИИ Қазақстан­да­ғы онкология қызметіндегі бас ме­ке­ме екендігін, ондағы ғылыми әле­­уеттің, жоғары кәсіби дәрігерлер мен қазіргі медициналық менед­жмент­тің арқасында отандық онко­лог­тар бүгінде ТМД елдері ара­сын­да лайықты орын алып отырғанын, сондықтан да Қазақстан Еуропа онкология мектебінің алдағы бес жылда ТМД аумағындағы бірден-бір стратегиялық серіктесі ретінде таңдалғанын, ол дегеніңіз қазақ­стандық онокологтардың жоғары кәсібилігі халықаралық дәрежеде мойындалуы деп атап көрсетті. Сон­дай-ақ, Мәжіліс депутаты әл­емдік дағдарысқа қарамай соңғы бес жылда елімізде денсаулық сақ­тау саласына бөлінетін қаржының төрт есеге ұлғайғанын, Қазақстан әзірге ТМД елдері арасында ал­ғаш­қы және жалғыз әйелдерді скри­нинг бағдарламасымен маммогра­фиялық тексеруден өткізген ел еке­нін, соның нәтижесінде жыл сайын 1 млн. әйел алдын-ала тексеру нәтижесінде науқасы анықталып, 90 пайызға дейін құлан-таза айығу мүмкіндігіне қол жеткізгенін атап өтті. Бұл іске заң шығарушы орган­дар­дың да өз үлестерін қосып от­ыр­ғанын, оның айғағы былтыр қабылдаған “Халық денсаулығы туралы” кодексте тұтас бір бөлімнің онкологиялық ауруға арналғанын, Мәжіліс депутаттары қашанда Үкіметке халықтың денсаулығын жақсартуға қатысты нақты ұсыныстар қоятынын мәлімдеді. Денсаулық сақтау министр­лі­гі­нің жауапты хатшысы Болат Са­ды­қов та Елбасы мен Үкіметтің әлеу­мет­тік салаға жіті көңіл бөліп отыр­ғ­а­нын, сондай-ақ еліміздің әр ай­ма­ғынан 300-ге жуық маман жер ша­­рының кез келген нүктесіндегі мық­ты деген клиникаларға барып, ма­мандықтарын жетілдіріп, тә­жі­рибе алмасып қайтатынын, әлемдік дәрежедегі онкологтардың да бізге келіп шеберлік кластарын өткі­зе­тінінен хабардар етті. Сонымен қа­тар жаңа жылдан бастап енгізілетін 2011-2015 жылдарға арналған “Са­ла­­мат­ты Қазақстан” мемлекеттік бағ­­­дарламасының маңызына тоқталды. ДДҰ-ның мәліметі бойынша жыл сайын жаңадан 12 млн. адам қатерлі ісікпен тіркелетінін, бұл қор­қынышты жағдай біздің елімізге де таныс екенін жеткізген ҚР тұң­ғыш Президент қорының же­тек­шісі Дариға Назарбаева бұл қатерлі дертпен тек мемлекет пен меди­цина жалғыз күресе алмай­ты­нын айта келе, былтыр “Асар-Бе­реке” қоғамдық қайырымдылық қо­рын құрып, шалғай елді ме­кен­дегі ағайындарға арнайы жыл­жы­ма­лы медициналық диагности­ка­лық кешен жасақтағанын жеткізді. Былтыр қыркүйек айынан аталмыш қордың қолдауымен Қазақстан-Ресей медициналық университеті мен аймақтық денсаулық сақтау департаменттерімен тығыз әріп­тес­тік жағдайда диагностикалық ор­талық алдымен балалар, мүгедектер үйін, пансионаттарда тұратын ең­бек және соғыс ардагерлерін тек­се­руді бастап, кейіннен облыстар­д­а­ғы ең алыс ауылдарды тексеруге кіріскен. Олар бір жылда 40 мың шақырым жүріп, 15 мың адамды те­гін тексеруден өткізіп, емдеген, сон­дай-ақ кеңес берген. Солардың ішінде 15 адамнан онкологиялық ауру тапқан. “Біз бұл жеткен жетістігімізді әрі қарай жалғастырып, биыл одан да жетілдірілген әрі мүм­кіндігі зор тағы бір арнайы көлік жабдықтап шығардық. Жаңа көлік ең соңғы сандық қондырғылармен жабдық­та­лып, бір мезетте он адам­ды тек­се­ріп, алғашқы мед­и­ци­налық кө­мек көрсетеді, қажет деп тапса, опе­рация да жасайды. Ал­дағы уа­қыт­та мемлекетіміз осын­дай 50 жыл­жымалы медициналық орта­лық­ты шығаруды жоспарлап от­ырған көрінеді. Ал мен ой­лай­мын, мұндай орталық әр ауылдық аудандарда болуы тиіс. Қазір ме­шіт салып жатқан ағайындар, мецен­ат­­тар саны баршылық, олар да ос­ын­дай көлікті ұйымдастыруға ат­са­лыс­­са”, – деді Дариға Нұрсұл­танқызы. Әлемнің ең белгілі маман­да­ры­мен өткен баспасөз мәслихатында “Қатерлі ісікті қашан жеңеміз?” деген сауалымызға, Халықаралық ракпен күрес одағының президенті (UІCC) Франко Кавалли: “Бұ­ры­н­­ғы буын өкілдеріне қарағанда соң­ғы 20 жыл көлемінде медициналық ғылым мен практикада онколо­гия­лық аурулар хақында біраз жайт­тар­ды білуге мүмкіндік туды. Де­генмен, бүгінде қатерлі ісік туралы жалпы айтуға болмайды. Өйткені, оның жүзден астам түрі бар. Мә­се­лен, қатерлі ісіктің кейбірінде біз­де үдеріс байқалады. Егер осы­дан отыз жыл бұрын сүт безі кесе­лі­нен тек 30 пайыз әйел жазылса, бүгінде 75 пайызы құлан-таза айыға алады. Қатерлі ісіктің кейбір тү­рінен жүз пайыздық ем жөнінде айтуға болады. Мәселен, лимфа­ның кейбір түрі, ұйқы безі. Ал рак­тың басқа түрлері, соны ішінде өк­пе рагында соңғы 20 жылда ай­тар­лықтай жетістік жоқ. Рас, ілгерілеу бол­ғанмен, бірақ ол өте баяу ж­ү­­руде. Белгілі болғанындай, бүгінгі күнге айтарымыз, рактың бірқатар түрі үшін тиімді жағдай – ол кеселдің алдын алу мен ауруды ерте анықтау әдістері болып табылып отыр. Сондықтан бұл үлкен проб­ле­маның толығынан шешілетіні жөнінде әзірге ешкім ештеңе айта алмайды” деп жауап берді. ҚазОРҒИИ директоры, РМҒА академигі Жеткерген Ар­зы­құлов Қазақстанда соңғы бес жыл­да ауру санының тұрақтанып келе жатқан­дығы байқалғанымен, сыр­қат­тану өкпе рагінде – 12,3, сүт безі – 11,3, тері – 10,6, асқазан – 9,2, жатыр мойын қатерлі ісігі – 4,65 пайызға жетіп, алдыңғы қатарға шыққаны жөнінде мәлімет бере кетті. Директордың айтуынша, Қа­зақстан жаңа жылдан бастап ТМД елдері арасында алғашқы болып тоқ ішек пен қуық асты безінің қа­тер­лі ісігін анықтау жөнінде скри­­нингтік бағдарлама енгізбек. Он­дағы мақсат – қатерлі ісік ауруын клиникалық көрініс бермей тұрып анықтау. Сондай-ақ, ҚазОРҒИИ-дің алдағы міндеті – акушер-ги­не­кологтар мен цитологтарды үздіксіз оқыту және жаңа технологияларды енгізу есебінен скрининг, яғни, жа­сырын кеселді анықтау сапасын арт­тыру болып табылады. Осы мақ­саттарға қол жеткізу үшін еліміздің барлық облыстарында арнайы скри­нинг орталықтарын құру жос­пар­ланып отыр. Ол орталық ҚазОРҒИИ-дің негізінде құры­лып, олардың жұмысын үйлестіріп, басшылық жасайды. Мерекелік конференцияда “Әл­емдік ғылым мен практиканың көш­басшылары” номинациясы бой­ынша академиктер Т.Шарма­нов, С.Балмұханов, Халықаралық ракпен күрес одағының президенті (UІCC) Франко Кавалли (Швейца­рия), онкогемотологияның нөмір бірінші маманы, профессор Дитер Хельцер (Германия), белгілі онко­лог, профессор Маргарет Россели (Италия) марапатталса, денсаулық күзетінде тұрған бірқатар дәрігер­лердің еңбегі Денсаулық сақтау ісінің үздігі белгісімен атап өтілді. Сонымен, Алматыда әлемдік он­кологияның білгірлері бас қо­сып, үш күн бойы бүгінде адам­зат­тың өміріне қатер әкеліп отырған қатерлі ісіктің бүгінгі ахуалы мен емдеуде, диагностикадағы жаңа әдіс-тәсілдер, Қазақстандағы онко­ло­гиялық қызметтің жетістіктері мен проблемасы кеңінен сөз бо­лып, шетелдік әріптестермен тә­жі­рибе алмасып, бірнеше мастер-клас­тар өткізді. Жиын соңында қа­тысу­шы­лар жұмыстарын қорытын­ды­лап, қарар қабылдады. Гүлзейнеп СӘДІРҚЫЗЫ.