Нью-Йоркте аса жоғары бағаланды
Бұған дейін хабарланғанындай, АҚШ-қа арнайы сапармен барған Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Нью-Йоркте америкалық діни басшылардың, АҚШ әкімшілігі, сараптамалық және іскер топтар өкілдерінің қатысуымен жыл сайын өтетін кешкі ас шарасына қатысты.
Діни төзімділік, конфессияаралық түсіністік, сонымен бірге, Мемлекет басшысының 2015 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының 70-ші сессиясы барысында және «Әлем. XXI ғасыр» манифесінде көтерген халықаралық бастамалары аясында зорлық терроризмге қарсы тұру мәселелерін ілгерілету кездесудің басты тақырыптарына айналды.
Е.Ыдырысов өзінің сөзінде бүгінгі кездесу дінаралық қатынастарда ғасырлар бойы қалыптасқан таптаурындардан арылу жолдарын талқылап, ХХI ғасырда жаһанды толеранттылық пен өзара түсінушіліктің тиімді формуласын шығаруға мүмкіндік беретінін айтты. Министр зорлық экстремизм бейбітшілік пен қауіпсіздікке зор қауіп төндіретінін көлденең тарта келіп, осы тақырыптағы Мемлекет басшысының бағдарламалық сөздерінде көрсетілген тапсырмаларына сай Қазақстан сыртқы саясатының негізгі басымдықтарына тоқталды және ортақ қауіпке қарсы БҰҰ туы астында «біріккен майдан» құрылуының маңыздылығын ерекше атап өтті.
Осы орайда Қазақстан сыртқы саясат ведомствосының басшысы кешкі асқа қатысушыларды «Әлем. XXI ғасыр» манифесінде Мемлекет басшысы ұсынған соғыс пен шиеленістер вирусын жоюдың жаһандық стратегиясының негізгі қағидаларымен таныстырды.
Е.Ыдырысов 2015 жылы маусымның соңында Астанада зорлық экстремизмге қарсы Орталық және Оңтүстік Азия елдерінің өңірлік конференциясының өткенін айта келіп, зорлық экстремизм мен халықаралық терроризмді жоюға бағытталған ұжымдық талпыныстарға Қазақстанның беріктігін кезекті мәрте растады.
Сонымен бірге, Азия қауымдастығы саясат институтының президенті, Австралияның бұрынғы премьер-министрі Кевин Радд пен АҚШ Демократиялық партиясының салмақты өкілдерінің бірі, Нью-Йорк штатынан конгрессмен Стивен Израэл қатысушылар алдында сөз сөйледі. Ол өзінің сөзінде түрлі діндер мен мәдениеттер арасындағы өзара түсіністік пен сыйластық орнату ісіндегі Қазақстанның рөлін жоғары бағалады. С.Израэл Қазақстан тарапына түрлі конфессиялар мен мәдениеттер арасындағы үнқатысудың жалпыәлемдік үдерісіне қосқан үлесі мен танытқан бастамашылығы үшін Америка халқының атынан алғысын білдірді.
«Ар ұраны» қорының президенті раввин Артур Шнайердің жалынды сөзі іс-шараға қатысушылардың қызығушылығын тудырды. Американың діни басшыларының бірі Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың шақыруымен Қазақстанға сапармен барғанын, Астана мен Алматыдағы синагога, мешіт және католик шіркеулерін көргенін әңгімелеп берді. «Дінаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі – бейбітшіліктің іргетасы. Сол үшін де Қазақстанға тәнтімін», – деп атап өтті өзінің сөзінде еврейдің дін басшысы.
Азия қауымдастығының президенті, АҚШ басшысының бұрынғы орынбасары Джозетт Ширан Қазақстан қоғамының толеранттылық қағидалары жанына аса жақын екендігін атап өтті. «Алматыға сапарым барысында Қазақстан қоғамы мен билігінің барлық деңгейінде антисемитизмге жол жоқтығына толық көзім жетті», – деді Дж. Ширан.
Іс-шараға қатысушылар 2015 жылғы маусымда өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылардың V съезі мәселелері мен шешімдері бойынша пікір алмасып, толеранттылыққа, өзара сыйластық пен ынтымақтастыққа негізделген әлем құруда дінбасылардың рөлі айтарлықтай жоғары екенін атап өтті. Олар түрлі діндер мен өркениеттер уағыздаушыларының арасында үнқатысу қалыптастырғаны үшін Қазақстан мен оның басшысына алғысын білдірді.
Іс-шараға танымал америкалық дінбасылар, атап айтқанда, имам Фейзал Абдул Рауф, «Intersections International» үкіметтік емес ұйымының негізін қалаушы Роберт Чейс, АҚШ-тың халықаралық діни бостандық бойынша бұрынғы елшісі Сьюзен Джонсон Кук, АҚШ Православие шіркеуінің сыртқы істер бойынша директоры Леонид Кишковски, Солтүстік Америка Индуизм ғибадатханасы қоғамының президенті Ума Майсорекар, Солтүстік Америка Зороастризм ассоциациясы федерациясының президенті Хоми Ганди, Обама әкімшілігінің өкілі, АҚШ мемлекеттік хатшысының көмекшісі және қайта құру мен тұрақтылық мәселелері бойынша үйлестіруші Дэвид Робинсон, үкіметтік емес ұйымдардың жетекшілері мен америкалық бизнесмен-филантроптар қатысты. Жалпы, кешкі асқа АҚШ-тың протестантизм, православие, мормонизм, индуизм, ислам, иудаизм және т.б. түрлі діни ағымдарынан 30-дан астам өкіл келді.
Американың дінбасыларымен 2008 жылы негізі қаланған жыл сайынғы кешкі ас АҚШ діни және саяси топтары арасында зор қолдауға ие болып, Қазақстан мен Америка қоғамдары арасындағы өзара қатынастарды одан әрі нығайту бойынша тиімді форумға айналды.
Сәулебек БІРЖАН