Зерде • 25 Шілде, 2024
Ертіс-Баян өңірінен шыққан тарихи тұлғалардың қатарында Алпыс балуан да бар. Оның есімі мен аңызға бергісіз жеңістері жергілікті өлкетанушылар мен тарихшыларға, қазыналы қарттар мен көкірегі ояу, көзі ашық жандарға мәлім болғанымен, қазіргі жастар атақты балуан жайында білмеуі мүмкін. Сондықтан оқырман қауым үшін даңқты балуанның өмір жолы туралы қолда бар деректерді тағы бір мәрте жаңғыртып қойғанды жөн көрдік.
Зерде • 25 Шілде, 2024
Ақмола астана болғалы бері Алашты танытуға қатысты біршама жұмыс атқарылды. Бірақ әлі де тындыратын іс аз емес. Атқарылған жұмыстар дегенде, алғаш Әлихан Бөкейхан, Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатұлы бастаған Алаштың 30-40 тұлғасының атына көше берілгені еске түседі. Бұл шара 2000 жылдардың басынан қолға алынды. Алайда ол кезде бірізді әрі жүйелі жоспар болмай, зиялылардың есімі көбінесе Сарыарқа ауданының шеткі және күтімсіз көшелеріне берілді. Мәселен, А.Байтұрсынұлы есімі басында айтылған жақтағы шағын көшеге қойылды. Әйтеуір кейін намысты азаматтардың арқасында Алматы ауданындағы жаңа да көрікті көшеге ауыстырылды. Ә.Бөкейхан есімі әу баста бұрынғы қысқа «Сакко және Ванцетти көшесіне» беріліп, кейін сол жағалаудағы Еңбекшілдер көшесімен ауыстырылды. Осындай түсініксіздеу жағдай біздің атамыз – Алаш тұлғасы, қайраткер, қаламгер Хайретдин Болғанбайдың атын ұлықтауға байланысты да байқалды.
Мәдениет • 25 Шілде, 2024
Анам Бижамал жиі айтушы еді: «Қайғысызға қара су да ас», деп. Балалық шақта бұл сөздің ұлағатын түсінетін шама қайдан болсын. «Неге анам осы сөзді қайталай береді» деп жаратпаған сыңай танытатынмын.
Қоғам • 25 Шілде, 2024
Сонымен жеке ел болып, өшкеніміз жанып, өлгеніміз тіріліп, ана тілімізді құтты орнына қондырғанымызға да отыз жылдан асты. Мемлекет тіл мәселесінде терең ғылыми, күрделі пәлсапалық терминдерді айтпай-ақ қоялық, жай тұрмыстық сөздердің өзін орнымен қолданбайтынымыз қалай?
Инвестиция • 24 Шілде, 2024
Инвестиция тартудың тәуекелі мен талқысы
Еліміз 2029 жылға таман 150 млрд доллар тікелей шетелдік инвестиция (ТШИ) тартуды мақсат тұтып отырғаны белгілі. Президент тапсырмасымен осы маңызды мақсатқа жету үшін жаңа инвестициялық цикл іске қосылды. Алда аса маңызды бес жыл тұр. Осы орайда сырттан инвестор тарту ісін белсенді атқару, инвестициялық климатты жақсарту, сәйкесінше ол үшін заң мен тәртіпті жүйелеу, Мемлекет басшысы айтқан инвесторды қолдауға тиісті «Бір терезе» қағидатын әділ жүргізу аса маңызды. Бұл орайда бізде біршама табыс та бар, олқылық та жоқ емес. Осы ретте шетелдік инвестиция тарту мәселесіне тікелей қатысы бар мемлекеттік органдар мен жеке сектор өкілдерін бір үстел басына жинап, салаға қатысты өзекті сауалдардың жауабын іздеп көрдік.
Құрылтай • 24 Шілде, 2024
Келеңсіз іс-әрекетке тосқауыл болатын заң
Биыл Атыраудағы Ұлттық құрылтайда сөз етілген 5 заң қабылданды. Бұлардың ішінде әйел құқығы мен бала қауіпсіздігі, есірткі мен вейп саудасы және ономастика мен геральдика жөніндегі заңдар бар. Міне, таяуда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Ойын бизнесі, лотерея қызметі, денсаулық сақтау, мемлекеттік еңбек инспекциясы, мемлекеттік бақылау және артық заңнамалық регламенттеуді болғызбау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңына қол қойды.
Әдебиет • 24 Шілде, 2024
«Түркі дүниесінің рухани мекенінде» туған тұғырлы туынды
Башқұрт тілінде «төрк» деген қастерлі сөз бар. Қазақшасы – түрік. Орысша сөз қолданыста «турок», «тюрк» болып кете береді. Түрік тілдерінде 160 миллионнан астам адам сөйлейтінін еске алсаң, көңіліңді қуаныш кернейді. Қазіргі заманда ғалымдар түріктердің бүкіл адамзаттық өркениеттің басы болғанын айтып жүр. Өкініші – Түріктердің бүгінгі ұрпағы тамырдан алыстап кетті. Көбісі түрік сөзінің ішкі мағынасын түсіне бермейді. Алыс-жақын түрік халқына өздерінің бағзы бір түріктің ұрпағы екенін ұғындырсам, Түркістан түбірге сайсаң Түрікстан екенін жетесіне жеткізсем деп жүрген бір азамат – біздің қазақ досымыз Құлбек Ергөбек.
Әлем • 24 Шілде, 2024
Қазір әлемдегі халық саны 8 миллиардтан асты. Тез өсіп-өну азық-түлік пен әлеуметтік мәселелердің уақтылы әрі орнықты шешілуін қажет етеді. Осы мақсатта БҰҰ әлемдегі халық санының есебін тұрақты түрде жүргізіп келеді. Біз БҰҰ-ның Дүниежүзілік халық санының болашағы есебі туралы айтуды жөн көрдік. 28-басылым тарихи демографиялық үрдістерді сараптау негізінде 237 ел немесе аймақ бойынша 1950 жылдан қазіргі уақытқа дейінгі халық санының бағалауын ұсынады. Сондай-ақ зерттеуде 2100 жылға арналған халық санының болжамы берілген.
Қоғам • 24 Шілде, 2024
Ауыл қартының институт бітіргені шамалы, бірақ кеудесі көмбе, айтары ғибрат пен «қарағым», «шырағым». Кейбір қала қартының профессорлық атағы бар, жақсы қызмет атқарған, екі тілге бірдей жорға, бірақ кісәпір, міншіл, кісіліктен, үлкендіктен алыс. Ауыл келінінің оқығаны аз, алайда қабағы жылы, жүрегі жұмсақ, қызметі әзір. Қала келінінің дипломы көп, бірақ түсі сынық, сөзі суық. Бұ л неткен парадокс? Сонда кім оқыған, кім оқымаған?
Қоғам • 24 Шілде, 2024
Көбіміз Қазанға барғанбыз. Әсіресе жаңарған Татарстан кезеңінде. «Не есте қалды?» дейсіз ғой. Қазан Кремлі, Құл-Шәріп мешіті, Сүйімбике мұнарасы, Маржани мешіт-медресесі, Бұлғар қалашығы, т.б.
