Әдебиет • 15 Қараша, 2024
Кез келген көркем шығарма адам жанының тереңін жырлайды. Қат-қабат ойлар мен мінездердің тоғысын шынайы бедерлейді. Кейіпкердің қол созған үмітін, жоғалған арманын, сағымға айналған мақсат-мұратын, сағынышы мен өкінішін суреттейді. Классикалық туындының өн бойынан нәзік бір иірім еседі, шығармадағы уақыт пен оқиға сондай бір трагедияға, замана запыранына толы болса да әлдебір мұңды әуен бір үзілмейді.
Жансарай • 15 Қараша, 2024
Абыл Кекілбаев: Бір түнде үйдің еркесінен үлкен адамға айналдым
Ұлт руханиятына өлшеусіз үлес қосқан тау-тұлғалардың ұрпақтары да жақсының көзіндей көңілге ыстық көрінеді. Әсіресе ата мұрасына адалдық танытып, шығармашылығының шамын жағып жүрген шырақшы ұлдарға құрмет бөлек. Солардың бірі – Халық жазушысы, мемлекет және қоғам қайраткері Әбіш Кекілбайұлының тұңғыш немересі Абыл. Абыз жазушының биылғы 85 жылдық мерейтойы қарсаңында атадан қалған мол мұраны бүтіндеп, кейінгі ұрпаққа шашауын шығармай жеткізу жолында шапқылап жүрген Абыл Кекілбаевпен сұхбаттасудың сәті түсті.
Таным • 06 Қараша, 2024
Әдеби сауалнамамыздың кезекті қонағы – сыншы-әдебиетші Амангелді Кеңшілікұлы. Дәстүрлі сұрақ: не оқып жүрсіз?
Жансарай • 18 Қазан, 2024
Мақсат ТӘЖ-МҰРАТ: «Ой кіргелі тимеді ерік өзіме»
Әдеби ортада жұрт көзінен жырақ, думанды жиындарда сирек көрінетін, десек те жазуы жүйрік қаламгерлер бар. Әсіресе қалыптасқан өзіндік тақырыбы, тосын жанры, қалам машығы, жазу стилі, тың пайымы автордың бөлек болмысын баян етеді. Мұндай бөлек болмысты шығармашыл жандардың ойы да, сөзі де, өмір сүру ережесі де бөтен болады екен. Бүгін танымдық тақырыпта толғамды еңбек жазып жүрген қаламгер-эссеист, ғалым, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Мақсат ТӘЖ-МҰРАТПЕН әңгімелесудің сәті түсті. Әрине, алғашқы сөзімізді тарихи туындыларынан бастадық.
Пікір • 27 Қыркүйек, 2024
Қоғам ауысқан сайын құндылықтар да өзгеретіні мәлім. Әр замандағы жаңалықтар мен игіліктер де адамға әртүрлі әсер етеді. Қазіргі уақытта өмір сүру жеңіл дейміз. Жаһанданған әлем. Бейбітшілік заман. Смартфонды қоғам. Қолжетімді ақпарат. Көптеген мүмкіндік. Айға ұшамын десеңіз де – қалауыңыз. Бұрынғыдай хат танымайтын қараңғы қазақ жоқтың қасы. Сөйте тұра бүгінде, салыстырмалы түрде алсақ, газет-журнал, кітап оқитын адам аз. Театрға баратын көрермен көп емес. Заманның қиын кезінде әр үйге газет келетін, жастар кітап оқып жарысатын деседі. Қыз бен жігіт қол ұстасып, театрға асығатын деп жатады. Ал бүгінгідей тәуелсіз әрі бәрі қолжетімді уақытта рухани құлдырау белең алғаны – үлкен парадокс.
Әдебиет • 27 Қыркүйек, 2024
Әдебиеттің басты тақырыбы адам һәм адамның жаны дейміз. Жазуды ардың ісіне балаған әр жазушы, ең алдымен ізгілікті, адамдық игіліктерді көздейді. Яғни нағыз әдебиет – сол уақыт, сол тіршілік, сол өмір. Сол кезеңдегі қоғам келбеті, заман шындығы, халықтың көзқарасы, талғамы, ойы мен сөзі – бәрі-бәрі шығармаға арқау болмақ. Кейде жақсы жазатын қаламгердің аса танымал емес, даңқы да, дақпырты да жоқ шығармасын көресің. Оны жұрттың бәрі жапа-тармағай оқымаса да көркем тілі мен сюжет тынысы, динамикасы бір-бірімен астасып, шебер үйлесім тауып жатады. Көркемдік айшықтар тереңнен өріліп, бір нәзік сезімдер, кішкентай адамдардың кішкентай арманы, кішкентай адамдардың кішкентай қылмысы, көбіміз мойындай қоймайтын өмірдің шындығы кездеседі. Біреу әділет іздеп шарқ ұрса, енді біреу өз әділетімен ғұмыр кешіп бағады. Шексіз қиялдан, жасанды оқиғадан, сұлу сөзден ада автор өмірдің нақ өзін суреттейді. Адам жанының тереңіне үңіледі. Өмірді білетіндігі соншалық, шығарманың шынайылығына таңғаласың. Жазушы Кемел Тоқаевтың «Сарғабанда болған оқиға» повесін оқып отырып, осындай ойға келдік.
Аймақтар • 25 Қыркүйек, 2024
Қала мен даланың айырмасы көп: ауасы мен аспаны да бөлек, Күннің шығуы да, батуы да ерек. Самсаған жұлдыздардың жарығы көз қарықтырады. Байқасақ, қаланың биік үйлері мен қаптаған құрылысы қиялды шектейді. Артық ойға орын бермейді. Ал шексіз дала ми кеңістігін кеңейтеді, шабытыңды тасытып, тынысың ашылады. Шетсіз сары дала ойыңды да шексіз ететіндей. Қас тұлпардай құйғытып шабады. Аттаған әр қадамың – тұнған тарих. Әр тау-тастың айтар аңызы бар. Құстары да осы даланың жырын жырлайды. Анау төбе, мына жазық ұлттың кешегі елесіндей қылаң береді. Ұлытау өңіріне жасаған үш күндік сапарымызда бір сәт осындай күй кештік.
Мирас • 12 Қыркүйек, 2024
Жуықта ғана Әбіш Кекілбайұлының немересі Абыл жазушы мұрағатынан бір бейнежазба жіберіпті. Сары далада жаяу жүрген бір топ зиялы. Ортада – маңдайы жарқырап, қолын сермеген сайын әр тастың тарихын жатқа соғып тұрған абыз Әбіш. Табанының астындағы төбенің киесін сезініп, ата-бабаның рухы қонғандай толғатады келіп. Сонау қатпар-қатпар дүниенің дүбірінде қалған ғасырлардан тебірене сыр шертеді. Не деген толассыз білім десеңізші. Дәл бір қазған сайын бұрқ-сарқ етіп бұлқына атқылайтын бұлақ сынды. Қарымды қаламгер, көрнекті тұлғаның қандай бейнесі болса да оқырманға ыстық емес пе? Сонау ескі жылдардың елесінде түсірілген бейнежазбаны тарихтың моншақ-көзіндей, кешегі күннен қалған бір белгідей қабылдап, өткен уақытқа сапар шектік.
Әдебиет • 09 Қыркүйек, 2024
Жазушылық – өнер дейміз. Әрине, заманына қарай кәсіпке айналдырғандар да бар. Сондықтан жазуды әркім әртүрлі қабылдайды. Иә, жазамын деп ешкім жазушы болып кетпейді. Жазбаймын деп тағы ешкім жазбай кетпейді. Бұл өзі өнер, кәсіп дегеннен бөлек бір ауру сынды.
Мәдениет • 29 Тамыз, 2024
Ыстықкөл сапары немесе Әуезов көшесі, №3
Шолпан ата қаласына (Қырғызстан) іссапармен баратынымызды естіген мезетте-ақ, ең алдымен, Әуезовтің үйіне соғуды ойладық. Сол сәттен бастап Ыстықкөл жағасындағы қазақ-қырғыз руханиятының киелі шаңырағына айналған жазушының үйі ойға орала берді. Мұқаңның Алматыдағы мұражай-үйінде талай болсақ та, қырғыз шәріндегі саяжайына аңсардың ерекше ауғаны рас. Заңғар жазушының қырғыз бәйкелерге деген көңілінің тым бөлек болғанын да ел біледі. Әуезов үйінің ауласында Шыңғыс күтіп отырғандай, ұлы Манастың рухы шақырып тұрғандай біртүрлі асықтық...
