Экспорт • 04 Қыркүйек, 2024
Отандық тауарларды сатып алатын негізгі елдер
Қазір Орталық Азия елдерінің өзара экономикалық интеграциясы жаңаша қарқын алды. 2024 жылдың алғашқы жеті айында Өзбекстан импорттаушы елдер арасында көш бастады. Осы уақыт аралығында көрші елге экспортталатын өнім көлемі үш есе артып, 50 млрд теңгеге жетті. Өзбекстандық тұтынушылардың негізгі сұранысы – күнбағыс майы, ұн, құрылысқа қажет қоспалар мен металл бұйымдары.
Сұхбат • 30 Тамыз, 2024
Су саласына шетелдік инвесторлар тартылады
Елімізде су тапшылығы, су пайдалану мәселесі өткір тұр. Әрі бұл су дегеніңіз тек өзіміз шешетін сегмент емес. Орталық Азиядағы ағайындармен ақылдасу, көршілермен кеңесудің маңызы аса жоғары. Осы орайда Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітовке бірнеше сауал қоюдың орайы келді.
Инвестиция • 29 Тамыз, 2024
Инвестиция бөлінісіне жаңаша саясат қажет
2023 жылдың қорытындысы бойынша инвестицияның жалпы көлемі жылдық мәнде 11,2 пайызға артқан. Бірақ ішкі жалпы өнімдегі (ІЖӨ) инвестиция үлесі 15 пайыз ғана болыпты. Бұл Үкімет таргеттеген 21 пайыздық мақсаттан қалыс қалып тұрғанымызды білдіреді. Кейінгі он жылда осы 15 пайыз деңгейінен аса алмай тұрмыз. Мамандардың айтуынша, инвестиция бөлінісінің теңсіздігі осы қиындыққа алып келді. Капиталдың басым бөлігі тау-кен секторына құйылады. Ең аз үлесті өңдеуші өнеркәсіп алады. Жалпы алғанда, инвестиция шикізаттық және сауда-саттық емес салаға бағытталады. Шикізаттық емес өнімдер бүкіл көлемнің (инвестиция) 2 пайызын әрең еншілеп отыр.
Несие • 09 Тамыз, 2024
Кәсіпкерге несие беру талабы жеңілдеді
Мемлекет басшысы Жолдауда нақты секторға кредит берудің жыл сайынғы өсімін 20% және одан жоғары деңгейде қамтамасыз ету, сондай-ақ бәсекелестікті арттыру үшін 3 шетелдік банкті тарту жөнінде маңызды міндетті белгілеген еді. Осы орайда Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының бірінші орынбасары Нұрлан Әбдірахманов 2024 жылғы бірінші жартыжылдықтың қорытындысы бойынша несие беру нарығындағы жағдай және бизнеске кредит ұсынуды кеңейту жөнінде мәлімет берді.
Сараптама • 07 Тамыз, 2024
Демография мен цифрлық қаржыны не байланыстырады?
«RISE Research» Ұлттық төлем корпорациясымен, «Mastercard» және «Tarlan Payments»-пен бірлесіп отандық финтех-нарыққа ауқымды талдау жүргізген. Зерттеу барысында кең көлемді сұрау жасалған. Оған қаржы және төлем технологиялары саласындағы 100-ден астам компания қатысыпты. Дерекке қарасақ, ТМД мен Еуропа елдері арасында цифрлы қаржы жүйесін дамыту бойынша еліміз алдыңғы қатарда. Биыл мамыр айында қолма-қолсыз төлем үлесі рекордты 89 пайызға жеткен. Сонымен қатар 2019-2023 жылдар аралығында онлайн-банкингті белсенді пайдаланушылар саны 4,6 есе (5 млн-нан 23,1 млн-ға дейін) өскен.
Сұхбат • 27 Маусым, 2024
Нұрболат Айдапкелов: Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін қолдау – маңызды міндет
Егіс науқаны кезінде шаруаларға көмек қолын созудың маңызы зор. Экономиканы алға сүйреуші әлеуетке ие ауыл шаруашылығы саласы жыл санап тәуір көрсеткіштерге қолжеткізіп келе жатыр. Бірақ биылғы су тасқыны жоспарды өзгертіп, көп іске көлеңкесін түсіріп кетті. Оның салдарын жойып, науқанды ойдағыдай өткізу – мемлекетке сын. Осы орайда «Бәйтерек ҰБХ» АҚ Басқарма төрағасының бірінші орынбасары Нұрболат Айдапкеловпен аз-кем сұхбат құрған едік.
Экономика • 27 Маусым, 2024
Қаржы нарығы қандай өзгеріске мұқтаж?
Реформаларды жиі қажет ететін сала – қаржы нарығын тағы да тосын өзгерістер күтіп тұрған сияқты. Арнайы брифингте Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мәдина Әбілқасымова жаңашылдықтарды рет-ретімен түсіндірді. Соның бірі – стрестік активтерді саудалайтын цифрлық платформаның жыл соңына дейін пайдалануға берілетіндігі.
Экономика • 11 Маусым, 2024
Көлік саласын дамыту қай бағытта өрбиді?
Еліміз таяу арада тасымал жолдарын әртараптандырып, оңтүстік пен солтүстік, шығыс пен батыс арасын жалғап жататын ауқымды транзиттік хаб құрғысы келеді. Оған себеп те, негіз де көп. Сарапшылар да жақын жылдарда Еуразиядағы тасымал ағыны күрт көбейеді деп болжап отыр. Алда тұрған міндеттің ауқымдылығы сол – қазір қабылданатын тиімді логистикалық шешім келешектегі табыс пен қауіпсіздік кепілі болмақ.
Қаржы • 08 Маусым, 2024
Банктерге бұйыратын 500 млрд: Қай қаржы институты қатысады?
Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының (БЖЗҚ) 500 млрд теңге көлеміндегі қаражаты банк облигацияларын сатып алуға жұмсалады. Өз кезегінде қаржы институттары ол ақшаны бизнеске несие ретінде ұсынуға тиіс. Банктерге үш негізгі талап қойылады: «В» деңгейінен төмен емес несие рейтингінің болуы, меншік капиталының 60 млрд теңгеден кем болмауы және өтеу мерзімі 7 жылдан аспайтын нарықтық табыстылықпен облигация шығару арқылы бизнеске несие беру.
Экономика • 04 Маусым, 2024
Мүдделер мүйісі. Ұлы Жібек жолының жалғасы – Транскаспий
Осыдан қаншама мың жыл бұрын, анығырақ айтсақ, біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырда Батыс пен Шығыстың арасын жалғайтын Ұлы Жібек жолының дәуірі басталды. Қытайдағы Хуанхэ өзенінің аңғарынан бастауын алған ұлы жол Тарым ойпатын көктей өтіп, Памир үстіртінен асып, Орталық Азияны, Батыс Азияны кесіп өтіп, Жерорта теңізінің шығыс жағалауына дейін жетті. Ғалымдар есебінше, жалпы ұзындығы 12 мың шақырым болған деседі. VI-VII ғасырларда Жетісу мен еліміздің оңтүстігі арқылы өтетін бағыттың тиімділігі арта түскен. Біздің заманның ұлы жолы – Транскаспий халықаралық көлік маршруты (ТХКМ) болатын сыңайлы. Мұны кей кезде Орта дәліз деп те жүрміз. Бұл бағыт та бастауын Қытайдан алады. Ляньюньган портынан басталған маршрут Қорғас құрғақ портына, Достық бекетіне таяп келеді, одан әрі тауар тиелген вагондар Ақтау мен Құрық порттарына жеткізіледі. Тізбек әрі қарай Әзербайжан, Грузия және Түркия топырағында жалғасып, Қара теңіз арқылы Еуропаға шығады. Транскаспийдің де ұзындығы 12 мың шақырымға шамалас. Ұлы Жібек жолы арқылы бір кездері сан алуан тауар, әсіресе жасмин суы мен амбра, кілем мен мата, гауһар мен піл сүйегі, алтын құйма мен қауын-қарбыз толассыз тасымалданыпты. Әрине, ең басты тауар – жібек еді. Қазір де Транскаспий арқылы тауардың түр-түрі тасылады. Солардың ішіндегі ең асылы да бағалысы – қазіргі жібегіміз – мұнай. Ұлы Жібек жолының бойында Құлан, Аспара, Алматы, Талхир, Сауран, Сығанақ, Испиджаб сияқты көркем шаһарлар бой көтерді. Қазіргі Транскаспий желісі түсіп жатқан өлкелердің де өн бойына қан жүгіріп, инфрақұрылым жақсарды. Жаңа теміржол өткелдері, жаңа порттар мен бекеттер тұрғызылып, сауда орталықтары көпфункционалды қатынасты күшейтті. Ең маңыздысы – VI ғасырдағы Түрік қағанаты, XIII ғасырдағы Шыңғыс хан империясы, ал XIV ғасырдағы Teмip империясы Ұлы Жібек жолының бойында тарамдалып жатқан бүкіл жолды бақылауына алса, бүгінде Транскаспийді де, байырғы алып империялардың заңды мұрагері Қазақстан тарапы бас болып дамытып, маршрутқа қатысты барлық іс-шараны елорда төрінен реттеуге атсалысып отыр.
