Жәдігер • 13 Қараша, 2024

Римдіктердің әйнек ыдысы

Еуразия аумағында ғұн дәуіріне тиесілі 14 кешен бар. Осылардың 10-ы Моңғолия жерінде. Атап айтар болсақ, «Ноин Ула», «Гол мод», «Гол мод – 2», «Дуурлиг нарс», «Бор бұлақ», «Бэлх сайы», «Тақылтты шұңқыры», «Оба қара», «Қиялғынты», «Ямаан уса» деп аталады.

Жәдігер • 09 Қараша, 2024

Тотан байдың қара қазаны

Көп жыл бұрын Шалқар ауданының Софы есімді тұрғыны елсізде, құм ішінен төңкерулі жатқан үлкен қазан тауып алады. Бұл әрбір қазақ үйінен табылатын қара қазан емес, ерекше құйылған, бір жылқының еті тұтас сыятын дәулетті жанның тұтынған дүниесі. Құм суырғанда ашылып қалған бұйымның осы өңірді жайлаған Тотанның балаларынан қалғанын ел ақсақалдары біліп үйде сақтайды.

Жәдігер • 09 Қараша, 2024

Ең құнды жәдігер

Қызылордада Түркістан облыстық тарихи-өлкетану музейі қорындағы құнды жәдігерлерден «Тарихы терең Түркістан» атты көшпелі көрме ұйымдастырылды. Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінің 85 жылдығына орай ұйымдастырылған көрменің ашылуына өңірдегі зиялы қауым өкілдері, жастар келді.

Жәдігер • 02 Қараша, 2024

Мақының сандығы

Мақы (Әбілмақы) Уәлиханов – қазақтың алғашқы кәсіби суретшілерінің бірі. Ол Шоқан Уәлихановтан он жас кіші. Ағасы оның сурет салуға, қағаз шимайлауға, ағаштан ойыншық, мүлік жасауға икемі барын ерте аңғарған. Кейбіреулердің айтуына қара­ғанда, Мақы жасында сүзекпен ауырып, есту, сөйлеу қабілетінен айырылып, мылқау болып қалады.

Жәдігер • 31 Қазан, 2024

Томиристің тұмары

Тарихтағы Сақ патшасы Томиристі қазақ Тұмарқыз деп те, Темір қыз деп те атайды. Ол – сақтарға соғыс ашқан парсының Кир патшасын жеңіп, елін қорғап қалған батырлығымен әйгілі билеуші қыз.

Жәдігер • 30 Қазан, 2024

Арасан тастағы түрік таңбасы

Өтукен даласының шығыс жақ шетінде, нақтырақ айтар болсақ, Моңғол елінің Кентей аймағы Батшірет сұмын орта­лы­ғынан 40 шақырым қашықтағы Биндір тауының бөктерінде ерте заманнан қалған 300-ге жуық мөр-таңба бар. Бұл жәді­гер Құрғы өзен алқабындағы Арасан бұлағының ­басында орна­лас­қан­дықтан «Арасан тас таңбасы» деп аталады.

Жәдігер • 29 Қазан, 2024

Бір ғасыр бұрынғы жәдігер

Аталған суреттің түсініктемесінде: «Моңғолия Республикасының 14-жылы (жаңаша 1924 жыл) қараша айының 26-ы күні түстен кейін сағат 16:17-де алғашқы Мемлекеттік құрылтай елдің тұңғыш Конститутциясын қабылдап бекіткен сәт және тарих жиынды басқарған адамдар» деп жазылған.

Жәдігер • 23 Қазан, 2024

Жылқы тісті ер

Суреттегі «Жылқы тісті ер», сөз жоқ көш­пелілер мұрасы екені анық. Ердің өлшеміне назар аударсақ, жалпы ұзындығы – 48 см, ені – 33 см. Бұл жәдігерлік талай ғасырдың куәгері екені байқалады.

Жәдігер • 17 Қазан, 2024

Берннен жеткен жәдігерлер

Қазақ тарихына қатысты құнды-құнды жәдігерлердің көшірмесі көзінен тізіліп, том-том еңбек елге таныстырылды. Бұл игіліктерді Р.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты мамандары шетел архивтерінен жеткізген. Мамандар бұларды «Орталық Азияның тарихи-мәдени мұрасы шетелдің архив қорлары жинақтарында» ғылыми ­жобасы шеңберінде жүзеге асырған. Институт ғалымдары Мемлекеттік орталық музеймен бірлесіп өткізген «Шетелдің архивтік қорларындағы Еуразия тарихы» көрмесіне қазақ мемлекеттілігінің тарихына қатысты құнды мәліметтер шығарылды.