Нақты іс керек, дейді Көкшетау университеті философия кафедрасының меңгерушісі Раушан КӨШЕНОВА

– Раушан Нұрханқызы, дәс­түрлі сұрақ қояйын. Патриотизм дегеніміз не? – Патриотизмді сөз емес, нақты іс деп түсінемін. Еге­мен­діктің, Тәуелсіз­дігіміздің өзін көп айтқанмен, көбіне айқайға салып айтамыз. Ал балаларға оның түпкі мақсат, ішкі мәнін жете түсіндіруіміз керек. Отан­сүйгіштігіңді де, патриот екен­дігіңді де нақты іспен көрсет. Құр мен патриотпын дегенді айта салуға болады. – Сіздің ойыңызша, форум қалай өтті? – Жақсы өтті. Дегенмен, жас­тардың өзара араласуын ой­лас­тырған жөн еді. Қандай іс бол­сын алдымен адами қа­лыпқа, адамгершілікке негізделуі керек. Қазақ елі деген ұғымның өзі осы­дан беки түседі. Мейлі, Қазақ­стан­да кім тұрсын, ол біртұтас Қазақ елі бо­луы керек деп білемін. Астанада «Қа­зақ елі» монументі тұр. Қазақ елі­нің баламасы Отан, атамекен ұғымына саяды. Ұлыстардың, ұлттардың сезімін сыйлау керек, бірақ еліміз туралы түсі­нікті қазақстандық емес, Қазақ елі деп қалыптастырған дұрыс. Өйткені дамыған елдерде солай. Мемлекеттік тілдің барын­ша қанат жаюы ол мүм­кіндікті жақындата түседі. Осындай фо­рум сияқты шаралар жастар­дың отан­сүйгіштік сезімін тәр­биелеуге қызмет етеді. – Сіз патриотизм – нақты іс деген едіңіз жаңа. Осы сұрақты өзіңізге қаратып қойсақ? – Әбден болады. Патриот еке­ніңді дәлелде демексіз ғой (кү­ле­ді). Патриот адам өзінің елі, хал­қы­ның, ұлтының мүддесі үшін жасаған ісін міндетсінбейді. Ахмет Байтұрсыновтар қалай ең­бек етті ұлты үшін? Мен Көкшетау уни­верси­тетіндегі негізгі қызме­тім­нің сыртында Қазақ радио­сын­да «Алқа» деген хабар жүр­гіземін. Хабар орыс тілінде беріледі. Онда қазақ әдебиетінің, қа­зақ ақын-жазушыларының шы­ғар­ма­ла­рын орыс тілінде тың­дай­тын тыңдар­ман­дарға таныс­ты­­ра­мын, маман ретінде талдаймын. Екі жыл тегін жүргіздім. Себебі, радионың жағдайы қиын болды да, қаржы жетпеді. Өйткені, мен – өз халқымның патриотымын. «Танымасын сыйламас» дейді қа­зақ. Біздің талантты ақын­дары­мызды, жазушыларымызды орыс тілді жұрт білсін, танысын, сол арқылы қазақтың тілінің, әде­биетінің қандай бай екенін білсін деген ой болды менде. «Шоқан жолдары» деген бірлестік құрғанмын. Ондағы мақ­сатым – жас­тар­ды ғылым жолына тарту. Бір уақыт­та ақша, бизнес бірінші орынға шығып кетіп, ғы­лымның төмендеп, назарсыз қа­лып қойғанын жұрт біледі. Мен жас­тарға нағыз ғылымның не екенін түсіндірсем деймін. Біз Ресейдің Омбы облысымен қа­рым-қатынастамыз. Онда бір орыс­тың жас қызы өз қаржысына қа­зақ тілі орталығын ашыпты. Соны ести сала Омбыға бардым. Сондағы жас­тарды Көкшетауға алып келіп, Сы­рым­бетті, табиғи, тарихи орындарды көр­сет­тім. Қа­зақ тіліне одан бетер қызығу­шылығы оянсын дедім. – Жастарды патриоттық, отан­шылдық сезімге тәрбие­леу­де өзге жұрттан үйренетін тұстар бар ма? – Бар. Өзге жұрт біреудің ақы­лын, жоғарыдан нұсқауын күтіп отыр­май­ды. Мысал ай­тай­ын, Омбы­ның театры он­шақты жылдан бері театр мау­сымын Ресей халық әртісі Владимир Котовтың Шоқан ту­ралы «Любина роща» спектаклімен аша­ды. Шоқан генерал-губернатордың әйеліне ға­шық болады ғой. Ол өзінің махаб­баты Любамен кездесетін то­ғайды «Любина роща» деп ата­ған. Қазір тоғай жоқ, оның орнына орыстар көше салып, «Люба даңғылы» деп атайды. Сол көшеде Любаға ескерткіш қойған. Шоқан атындағы көше мен Люба даңғылы қиылы­сады. Сол қиылыста Шоқан ескерткіші тұр. Орыс жұрты Шо­қандай ұлы ғалымға ғашық болған орыс қызының махаб­батын қалай қадірлейді десең­ші. Өзін бағалау да патриотизм. Біздер, көкшетаулықтар Омбыға барып, спектакльде Шоқан рөлін ойнаған әртіске ша­пан жап­тық, Любаны ойна­ған актрисаға қам­зол кигіздік. Ал келесі барғанда «Любаға» кимешек кигізіп: «Сен біздің келінсің», деп сәлем салдыр­дық. Орыс зиялылары Шоқан­ға осын­дай құрмет көрсетіп, баға­лап жат­қан­да, қазақтар жолы­мыздан жығылып қалмайық деп барып, сондай ізет көрсетіп қайтуды ұйымдастырдым. – Сөзіңізге ісіңіз сай екен. Рахмет. Әңгімелескен Нәзира ЖӘРІМБЕТОВА. Қостанай.