Орақ – 2011
Егін орағы басталар алдында диқан қауымының әзірлікті бір пысықтап алатын әдеті бар. Облыс орталығында өткен келелі жиынға автокөлік мекемелері мен астық қабылдау кәсіпорындарының басшылары қоса шақырылып, облыс әкімі Серік Біләлов оларға да үлкен міндеттер жүктеді. Көктемде ылғалдың мол болуы, жаздың жаңбырлы келуі егіннің пісуін едәуір кешеуілдетті. Жергілікті синоптиктердің болжамына қарағанда, орақтың нағыз қарқын алар тұсы – күз де қабақ бермейтін тәрізді. Талай сын сәттерде ұйымшылдықтың үлгісін көрсетіп жүрген солтүстікқазақстандықтар үшін 3,9 миллион гектар алқаптың бітік егінін ысырапсыз жинап, кемі 6-6,5 миллион тонна өнімді қамбалап алу міндеті тұр. Мұндай берекелі өнім 1992 жылы болғанға ұқсайды. Олай болса, астық тасымалдау мен сақтау дайындығына баса назар аударылуы тегін болмаса керек.
Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы бастығының міндетін атқарушы Жанар Мұсақұлованың айтуынша, облыс егін орағына жоғары дайындықпен келіп, жаңа егінді жинауға кірісіп кеткен. Қолдағы 6 мыңнан астам автокөлікпен қоса жекелеген кәсіпорындар мен фирмаларды тасымалдау ісіне жұмылдыру көзделген. Астық қабылдауға жалпы сыйымдылығы 3,3 миллион тоннаны құрайтын 50 элеватор атсалысады. Олар тәулігіне 150 мың тонна астық қабылдап, 120-140 мың тоннаға жуығын кептіріп, тазалай алады. Былтыр «Еңбек-Нан» ЖШС 60 мың тонналық элеваторды пайдалануға берсе, биыл «KID Trade» ЖШС 52 мың тонналық астық қабылдау кәсіпорнын іске қосты. «Зенченко және К» серіктестігі салып жатқан 30 мың тонналық элеватор таяу арада бой көтереді. Бұдан тысқары агроқұрылымдардағы қоймалардың сыйымдылығы 2,4 миллион тоннаны құрайды. Ірі шаруашылықтардың астықты полиэтилен қоймаларда сақтау технологиясын меңгеріп алғаны құптарлық. Бұл әдіс шығынды 20-25 пайыз азайтуға мүмкіндік береді. Жергілікті элеваторларда жарты миллион тоннадан астам былтырғы астықтың сақтаулы жатқанын ескерсек, еліміздің өзге аймақтарына орналастыруды барынша жеделдетпей болмайды. Әйтпесе, ертең іске қолбайлау туғызуы әбден мүмкін. Астықты сақтау және кептіру қызметі бағаларын негізсіз өсірмеу жайы да ойластырылған. Жауапты науқанға қажетті 75 мың тонна дизель отынын тасып-жеткізу тиісті операторларға жүктелген. Егін оруға жаппай кіріскен аудандардың бірі – Ақжар. Мұнда аймақ басшысы С. Біләлов болып «Богби» компаниясына қарасты «Ақниет Ақжар», «Жаңа ауыл», «Киевское Север» ЖШС-ы мен «Бұланбай шаруа қожалықтарының жұмысымен танысты. Компания директорының орынбасары Мұхтар Арынғазин жанар-жағармайдың жеткіліктілігін, астық дестелеп, бастыруға «Джон Дир», «Класс» тәрізді 130-ға тарта шетелдік комбайн тартылғанын жеткізді. – Былтыр қуаңшылық жылы гектар берекелілігін 13 центнерден айналдырсақ, биылғы межеміз – 20 центнер. Бұл Тәуелсіздігіміздің 20 жылдығына арналған тартуымыз болмақ. Биылғыдай мол астыққа 15 жылдан кейін кенеліп отырмыз, – дейді аудан әкімі Ағзам Тастеміров. Серік Сұлтанғазыұлы одан кейін Аққайың, М.Жұмабаев аудандарына келді. «Базе-Север» серіктестігінде орақтың қызып сала бергені байқалады. «Қыр кемелері» белуардан келетін, масағы кереқарыс егінге шалғы түсіріп, адам құшағына сыймайтын атжалдар артта қалып барады. Шаруашылық жетекшісі Фрунзик Акопян күлім қағады. Әзірге түсім 25-27 центнерден айналуда. Берекелі гектарлар әлі алда. Күн райын берсе, жоғары өнімді техникалармен жинап алу қазір-ақ, дейді ол қолын сермей сөйлеп. Александр Штах иелігіндегі шаруашылық диқандарының да қимылы ширақ. 17 мың гектар алқаптың астығын жинауға бәрі бір кісідей кіріскен. «Майбалық» ЖШС 24 мың гектар жердің астығын дестелеп, бастыруға 4 «Джон Дир», 5 «Класс» және бір-бірден «»Дон-1500», «Вектор» комбайндарын қосқан. Қай шаруашылықта болмасын комбайншылар мен механизаторлардың қалыпты жұмыс істеуіне жағдайдың жасалғаны бірден байқалады. Егіс басында асханалар ұйымдастырылған. Еңбекке ынталандырудың шаралары белгіленіп, материалдық жағына баса көңіл бөлінген. Облыс әкімі жауапты науқанды ұйымшылдықпен өткізуге билік орындары тарапынан барлық жағдайдың жасалатынын, егіншілер үшін әр күнді тиімді пайдалану қажеттігін тағы бір еске салды. Өмір ЕСҚАЛИ, Солтүстік Қазақстан облысы.