Бар мүмкіндікті пайдаланғанымыз жөн

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын модернизациялау бағдарламасы жүзеге асырылуда Елімізде тұрғын үй қорын жақ­сар­­тудың таптырмас мүм­­кін­дігі жа­­салып отыр. Енді, тұр­ғын­дар үй-жайларын жөн­деп, ескірген ком­муника­ция­лық желілерін қалпына келтіре алады. Бұл ел Үкіметінің бекіткен 2020 жылға дейінгі тұр­ғын үй-коммуналдық ша­руа­­шы­лы­ғын мо­дерниза­ция­лау бағдарла­масы ая­сында мүм­­кін болуда. Оған сәй­кес, көп қа­батты үйлердің тұр­ғын­дары мемлекет тарапынан қо­мақты қар­жылай көмек ала алады. Кейін атал­мыш қара­жатты комму­нал­дық қыз­­­мет төлемі ретінде, біртіндеп қай­таруы тиіс. Қара­пайым тілмен айтқанда, пайызсыз несие түрінде жүзеге аспақ. Тек ол үшін тұрғын үйді мекен еткен бар­лық тұр­ғын­дардың келісімі керек. Атап өтер­лігі, бүгінде Павлодар қаласы бой­ын­ша қырыққа жуық үйдің тұр­ғын­дары аталған бағ­­дар­ла­маға қаты­су­ға ниет білдірген. Бірқатар мекен-­жай­­лар бой­­ынша жөндеу жұ­мыс­та­ры бас­талып та кетті. Бірақ, қол­бай­лау болып отырған мәселе де бар. Қазақстанның қазіргі әлеумет­тік-эко­но­ми­ка­лық дамуы кезеңін­де ұлттық эко­номиканың бар­лық са­ла­ларын модернизациялау ма­ңыз­ды страте­гия­лық бағыт бо­лып та­бы­лады. Тұрғын үй шаруа­шы­лығы қо­ғамдық қатынастарға тікелей әсер ететіндіктен, ұлттық эко­но­ми­каның маңызды әрі күр­делі саласы болып саналады. Бұл қызметтің са­пасы – тұрғын­дар­дың өмір сүру дең­гейін анық­таушы негізгі фактор. Нарықтық қатынастар бастал­ғанда тұр­ғын үй-коммуналдық ша­руашылығы са­ласында жүргі­зіл­­ген реформалар мен жаппай жекешелендіру үде­рісі барысын­да жаңа қатынастар пайда болды. Сонымен бірге, тұрғын үй ша­руа­шылығы са­ласын дамы­туда белгілі қиындық­тар қалыптасты. Көп пәтерлі үй­лерді тиімді бас­қа­рудың жағ­дайы, меншік иеле­рі­нің құқықтық сауат­тылық­та­ры­ның тө­мендігі, тұрғын үй қорын қалыпты жағдайда ұс­тап тұру және ғимарат ішіндегі инженерлік жүйе­лерді күрделі жөндеу те­тіктерінің анықталмауы, тұрғын үй қорына мемлекеттік бақы­лау­дың бол­мауы, тағы басқа да мәселелер туындады. Жалпы, мемлекетіміз тұрғын үй-ком­муналдық секторды жаң­ғыр­тып, дамыту үшін көп жұмыс істеп жатыр. Дегенмен, мұндағы кешенді пробле­ма­ларды шешуге бір ғана бюджеттің қаржысы аздық етеді. Әлемдік тәжірибеде әлеу­меттік маңызы зор бұл сек­тордағы түйткілдерді мемлекет пен жеке меншіктің әріптестігі негізінде ең­се­ру ең тиімді әдіс саналады. Ол үшін екі та­рап­тың бір-біріне деген өзара сенімін қалып­тас­тыратын жү­йелі бағ­дар­лама қа­жет. Ел­басы өз Жол­дау­ын­да Үкіметке ор­тақ мү­лік­ті жөн­деу мен қалпына келтіруге қар­­жы жи­нақтауды ынталандыру мен қо­сымша қаржыландырудың тетігін жасауды тап­сы­ру­ы да ос­ы­дан туындап отырғаны белгілі. Қазір Павлодар қаласында бар­лығы мыңға жуық көп қабатты тұрғын үй күр­делі жөндеу жұ­мыстарын талап етеді. Бұл – об­лыс орталы­ғын­дағы жалпы тұр­ғын үй қорының шамамен тоқсан пайызға жуығы. Олардың көбі­сі­нің пайда­лануға берілгеніне кем дегенде отыз жылдан асқан. Жоғарыда аталған бағдарлама аймағы­мызда екі бағыт бойынша жүзеге асы­рыл­мақ. Біріншісі, «Пав­­лодар» әлеуметтік кә­сіп­­кер­лік кор­порациясы арқылы болса, екін­шісі «Горкомхоз» мемлекеттік комму­нал­дық кәсіпорнының қатысуымен іске асырылады. Атал­мыш екі ба­ғыт бойынша рес­пуб­ли­ка­лық бюд­жеттен бар­лы­ғы шамамен төрт жүз миллион теңге қаражат бөлінген. Мысалы, бағдарлама аясында Павло­дар­дың Ермак көшесіндегі №19, 21, 23 және Российская кө­шесі бой­ындағы №18, 20, 22 тұрғын үйлердің инженерлік желілері жөндеуден өткізілуде. Бұл мақсатта тұрғындар «Горкомхоз» МКК арқылы жеті жылға бюджеттен 5 миллион 363 мың тең­ге кө­­лемінде ақ­ша­лай қаражат ал­ған. Оған сәй­кес, ал­дағы уа­қыт­та бір пә­тер ие­сінің ай сай­ынғы т­ө­ле­мі­нің орташа құны 450 тең­гені құ­райды. «Бұл аса тиімді. Себебі, біз, тұрғындар, өз кү­ші­мізбен мұн­дай қомақты қар­­жыны жинай алмай­тын едік. Ал үйі­міздің комму­ни­ка­ция­лық желілері әбден тозды. Қыс болса жа­қындап қалды», – дейді қала тұр­ғыны Галина Фрик. Атап өтер­лігі, комму­нал­­дық желілерді жа­ңарту барысында қолданылатын құ­бырлар жергілікті «АрИнвест» ЖШС-да шығарылады. Осылайша, қаладағы бірқатар тұрғын үйлердің коммуналдық инфрақұрылым­да­рын қалпына кел­­­тіру мақсатында ауыз су, кәріз және бірқатар жылу жүйелері жөн­деуден өткізілуде. Алайда, өкі­нішке қарай, жөндеу жұмыс­та­ры жүргізіліп жатқан тұр­ғын үйлердің кейбір тұрғындары мұн­дай жағ­­дай­мен келіспейтіндерін білдіріп отыр. «Күнделікті жа­рық, жылу, су сияқты комму­нал­дық төлемдерге қаражатты әрең тауып отырғанда қосымша шы­ғын­ды төлей алар ма екенбіз?» – дейді олар. Павлодар қаласы әкімінің орынбасары Олег Круг­тың айтуы­на қарағанда, бұл тұр­ғындардың әлі де болсын мән-жайды толық түсіне қоймаға­ны­ның салдары болса керек. «Бағ­дар­лама әзірге тұрғын үй-комму­нал­дық шаруашылығы инфрақұ­ры­лымын жақсар­ту­дың бірден бір тиімді жолы болып табылады. Жұрт­шылықтың мұны түсініп болуы үшін біраз уақыт қажет. Сондық­тан, насихаттық шаралар­ды көптеп жүргізуге тырысу­да­мыз. Негізінде, бұл бағыттарға мемлекет қазына­сы­нан қаржы алу­ үшін көп қабат­ты үйлер тұр­ғындарының басым көп­ші­лігінің келісімі болса бол­ға­ны. Қаражат бөлініп, қайта қалпы­на келтіру жұмыстары жасалады. Ал оған келіспеген тұрғындар бә­рі­бір де тиісті төлемді бірге өтей­тін бола­ды. Бас тартқан жағдайда мәсе­ле­ні сот арқылы шешуге тура келеді», – дейді ол. Данияр ЖҰМАДІЛОВ, Павлодар.