• RUB:
    4.98
  • USD:
    516.93
  • EUR:
    542.52
Басты сайтқа өту
31 Желтоқсан, 2016

Болашақ биотехнолог

266 рет
көрсетілді

Оқушылар арасындағы түрлі олимпиадалар мен ғылыми байқауларға үзбей қатысып келе жатқан Нұрланның арманы – биотехнолог болу. Оның басқа салаларға қарағанда нәтижесі ұзақ уақытты күттіретін, мехнаты мен бейнеті мол ғылым соқпағын таңдап алуы кездейсоқ емес. Бір жағынан, ауылдық мектепте биолог болып жұмыс істейтін әке жолын жалғастыруды мұрат тұтса, екінші жағынан, ғылымға деген құштарлығының оянуына Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің профессоры, химия ғылым­дарының докторы Владилен Поляков себеп­кер болды. Владилен Васильевич терек аға­шы­ның бүршіктерінен эфир майын алу жаңа­лығымен ғылыми ортаға жақсы таныс. Ол жас шәкірттерінің арасынан Нұрланның өз бе­тімен ізденгіштігін, елгезектігін бай­қап, тың жобаны бірлесіп жүзеге асыруға ерек­ше ықылас қойды. Бағыт-бағдарлар беріп, жан­кешті, тынымсыз еңбек арқылы ғана ғы­лым­ның қия шыңына шығуға болатынын ұқтырды. Жуырда көптен күткен қуанышты хабар Ресейдің Барнаул қаласынан жыл құсындай сағындырып жеткенде, қарт ғалым ерекше толқыды. Физика, химия, биология, математика пәндері бойынша өткен халықаралық ғылыми байқаудың алғашқы турына 1300-ден астам оқушы қатысып, соңғы сайысқа 80 үміткердің ғана жолдама алуы бәсекелестік ортаның аса тартысты болғанын байқатты. Нұрлан мұнда пияз қабықшасынан жасалған фитопрепараттың биологиялық ағзалардың өсуін жылдамдататын және оларды радиоактивті сәулелерден қорғайтын пайдалылығын нақты мысалдармен дәлелдеп берді. Мүйізі қарағайдай ғалымдардан құралған қазылар алқасы оның ғылыми жобасының өзектілігін жоғары бағалап, бірінші орынға лайық деп шешті. Ең басты сыйлық ретінде Алтай мемлекеттік политехникалық университетінде тегін оқу мүмкіндігі ұсынылды. – Фитопрепаратты ғылым тілінде «фла­во­ноид» деп атайды. Оны түзілуі бір­­неше кезеңнен тұратын күрделі процесс болғандықтан әрі химиялық жолмен алына­тындықтан, теориялық білімнің мол­ды­ғын, шыдамдылықты, төзімділікті қажет ете­ді. Жетекшім өте тәжірибелі химик. Мені ғылымның тылсым сырларына талмай үйретіп келеді, – дейді Ә. Досмұхамбетов атындағы облыстық дарынды балаларға мамандандырылған гимназия-интернаттың 11-сынып оқушысы Н. Жанғалиев. Оның айтуынша, сарымсақ қабықшасы суға қайнатылғаннан кейін флавоноидтың қоймалжың тұнбасы пайда болатын көрі­неді. Оны сұйылту үшін жарты сағаттай этил спиртіне ұсталынады. Ақыр соңында қой­малжың зат судан бөлініп алынып, да­йын өнім түзіледі. Эфир майына бай сарымсақ құра­мынан алынған ерекше зат өсімдік ауру­ларына қарсы қолданылса, зиянкестік қасиет­терін жоятыны, керісінше, бидайдың өсуі жылдамдайтыны тәжірибе арқылы қуат­талған. Ұзақ уақыт жүргізілген зерттеу­лер нәтижесінде ауыл шаруашылығымен қа­тар, медицинада, биологияның өзге салала­рын­да да қолдануға болатынын көрсетіп отыр. Алғашқы аяқалысынан мол үміт күт­тірген білімді жас тағы бір тың жоба аясында ғылыми ізденісін жалғастырып келеді. Өмір ЕСҚАЛИ, «Егемен Қазақстан» Солтүстік Қазақстан облысы