• RUB:
    5.06
  • USD:
    522.49
  • EUR:
    547.88
Басты сайтқа өту
Қазақстан 10 Қазан, 2017

«Алтын көш»

827 рет
көрсетілді

 «Халық – алтын!.. Алтынның сынығы да – алтын! Біз үшін қазақ халқы сом алтын. Жат елдер мен аймақтарда қандас-қазақтарымыз да сол сом алтынның сынықтары. Алтынға алтын қосылса кенге, қазаққа қазақ қосылса елге айналмай ма!?

Сондықтан ОРАЛМАН деген сөзді «АЛТЫН КӨШ» деген атаумен ауыстыру керек. Себебі «АЛТЫН КӨШ», ұлттық бауырластық пен тұтастықтың, тарихи тұрғыдан мәні мен маңызын, өзгермейтін өміршеңдігін бейнелеп тұрар еді. Елдің қайта бас құрап, дәуірлеп, сындарлы кезеңді бастан кешіп жатқанынан да хабар беріп, айтылуға да, көшіп келуші мен күтіп алушы қандас бауырлардың ортақ мүддесі мен уыз-ниетіне де, тарихи танымына да бірегей атау мен айғақ болар еді. Бұл атау ұлтымызды тұтастыққа бастаған ТӘУЕЛСІЗ ҚАЗАҚСТАННЫҢ да алтын дәуірі болып, ұлттың да, ұрпақтың да көңілін шуақтандырып, өзгеше сипатқа ие боларына сенімдімін. Күллі Қазақтың рухани жан дүниесі біртұтас алтын тұғырға айналар еді.

«Алтын орда», «Алтын ғасыр», т.с.с. кезеңдер мен киелі ұғымдар ел басындағы осындай тарихи сәттер мен себептердің, өнегелі өрістер мен жеңістердің уақыт сараптаған бағасы мен өлшемі және атаулары емес пе?! «Алтын көш» дәуірі болып аталар еді».  

Бұл Қазақстан Жазушылар одағы­ның мүшесі, Қазақстанның еңбек сіңір­ген қайраткері ақын Сабыр Адайдың 2014 жылы «Қазақстан-ZAMAN» газеті бетінде айтқан ұсынысы еді. Шы­нында да орынды ұсыныс деп са­най­мын. Өйткені өткен ғасырдың 90-жыл­дары­ның орта тұсында басталған ұлы көш­ті әлдекімдердің айтуымен «оралман көші» деп қабылдап кеттік. Ал осы «орал­ман» атауы бүгінде қазақты қазақ­пен бірік­­тіріп емес, керісінше екі жікке бө­ліп тұрған атауға айналғаны жасырын емес. Сондықтан да болар, соңғы кездері осы атауды өзгерту туралы баспасөз бет­те­рін­­­де алуан түрлі пікірлер айтылып жүр.

Мен кеден қызметкері ретінде 1996 жылы ұшақпен Түркиядан, кемемен Ираннан Қазақстанға келген алғашқы көшті қарсы алған, осы көштің бастауына куә болған жандардың бірімін. Бұл шындығында да көшіп келушілердің де, күтіп алушылардың да жанарына жас үйірген, көңіліне толқыныс туғызған сәт болды. Атамекенді сағынып жеткен қариялардың сақалын жас жуып, қара жерді құшақтай жылағаны ешкімді жайбарақат қалдырмаған еді.

Сабыр Адай «Алтын көш» атауының авторы, ал сол көштің өзінің авторы кім еді? Сыртта жүрген қандастарын қай ел Атамекеніне шақырып көшіріп алып жатыр? Менің білуімше, әлемде ондай тек екі ел – Израиль мен Қазақстан ғана.

Жиырмасыншы ғасырдың соңғы он жылдығы, Қазақстан тәуелсіздігін енді ғана алған, әлі аяғына қаз тұрып кете алмай небір қиыншылықтарды бастан өткеріп жатқан кез. Мемлекет қоржыны бос, тыстағы түгіл іштегі елдің жай-күйі мәз емес, әрбір отбасы ертеңгі күніне нан­ды қайдан аларын білмей отырған күйде.

Осындай кезде заманның қыс­пағы­мен сыртқа кеткен қандастарды елге көшіріп алуға батыл қадам жасаған, оған қаражат қарастырып, жағдай туғыз­ған Елбасы­мыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев. Бұл ешбір дәлелдеуді қажет етпейтін аксио­ма-шындық!

Елбасына осы бір аса күрделі шешім­ді қабылдатқан нендей күш? «Әуелі елді аяғынан тік тұрғызып ала­йық, сосын да тыстағы ағайындарды көш­іріп ала­мыз ғой» деп шешсе, онысын еш­­кім теріс дей алмас еді. Бірақ мына әлем­­дік жаhандану саясаты жүріп, жаңа технологиялар баса-көктей дамып жат­қан заманда бір жылға кешеуілдеудің өзі осы «Алтын көшті» жоққа шығаруы мүм­­кін еді. Кешіккенде ата-бабамыздың тілін, салт-дәстүрін сақтап келген соңғы «моги­кандардан» қол үзіп қалған болар едік, ал олардың тілді, ділді ұмытқан ұрпақтары ұлт ретінде жойылып, сол өздері өмір сүріп жатқан елдің ұлтымен кірігіп кетер ме еді, қайтер еді! Міне, Нұрсұлтан Әбішұлын асықтырған, қам­шылаған күш оның «қазағым!» деп соққан жүрегінің әмірі болуы керек. Ол кезде өз елінде азшылық болып отыр­ған қазақтарға оны ашып айту оңай бол­мады деп ойлаймын. Мені бұл ойға биылғы Дүниежүзі қазақ­тары­ның құрылтайында сөйлеген сөзін­де әлем­дегі барша қазаққа тағы да Сабыр Адай­дың бүгінгі күннің ұранына айнал­ған «Әр қазақ – менің жалғызым!» деген сөзін сәлем ретінде жолдағанда оралған еді. 

Ішкі демографиялық өсумен қатар, 1,5 миллионнан астам сырттағы қан­­дас­тарымызды көшіріп алған «Алтын көштің» нәтижесінде қазір Қазақстан­дағы қазақтарымыздың саны 11 миллион­нан асып, елдегі халық санының 70 пайызын құрады. Бұл – факт! Қазақтың мемлекеттің негізін құраушы ұлтқа ай­нал­­ғаны, бұл да факт. Енді «Әр қазақ – менің жал­ғызым!» деп батыл түрде айта ала­тын жағ­дайға жеттік. Елба­сы­мыз­дың да жүрегі осылай соғып тұрға­ны хақ. Ен­деше «Алтын көштің» авторы да – Нұрсұлтан Назарбаев. Бұл көш тарих­та «Есім ханның ескі жолы», «Қасым ханның қасқа жолы» сияқты «Нұрсұлтанның Алтын көші» болып қалары сөзсіз, өйткені Президентіміздің елорданы Астанаға көшіруі, Семей облысын Өскеменге қосуы, қазіргі кезде қазақтарды солтүстік өңірлер­ге қоныстандырып, сол аймақтарды қазақтандыру саясатын ұстануымен бірге нақ осы қадамы қазақ халқының өміріндегі, бүгінгі жасалып жатқан тари­хындағы ешкім балталаса да өшіре алмайтын қас ерлігі, көрегендігі, жүре­гінің «қазақ» деп соғуы – оны әрқай­сымыз да мойындауымыз керек.

Және бір айта кетер жайт, дәл осын­дай істі басқа елдер жасаса, оны өзі­м­ізге үлгі етуге шақырып, өзгенің ісін дәріптеуге шеберміз. Біз керісінше өзі­міз­дің елде қолға алынып, жиырма бес жыл бойы жүзеге асырылып келе жатқан «Нұрсұлтанның алтын көшін» неге бас­қаларға үлгі-өнеге етіп, жақсының жақ­сылығын неге жария етпейміз?

Мен Елбасының саяси тұлғасына, оның басқа да саясаттағы жетістіктеріне баға беруші емеспін. Саясат – өте күрделі процесс, онда бірде ілгері, енді бірде шегініс қадамдар жасауға тура келеді. Кейбіреулеріміздің пенде ретін­де елдегі кейбір жағдайларға ре­ніш білдіріп, оны Президентімізге бай­ланыстыра айтып жататынымыз да өтірік емес. Бұған айтарым, біз қай іске де баға бергенде әділ болуымыз керек, ақты «ақ» деп, қараны «қара» деп баға бере алсақ қана әділдіктің үстемдік құрары анық. Бірақ дәл осы «Алтын көшке» байланысты айтарым – осы дәуірдегі өте терең ойластырылған және жүзеге асырылған аса ардақты іс. Қазақ халқы сол үшін де Нұрсұлтан Әбішұлына риза болып, алғыс айтуы тиіс.

 ...Көш келді, нар қомынан  ұл қарап тұр, Күміс тақ көңіліне сырғалап бір. «Көкеңді» жау танытар көп болмасаң, Елге қос бір қазақты, мың қазақ қыл!

Жау көріп: «Ызғары көп, салқын!..»  – десін, Дос көріп: «Сүйген ел ғой, халқын!..»  – десін. Күтіп ал күннен ыстық жүрегіңмен – Қазақтың қайта келген –  АЛТЫН КӨШІН! 

– деп ақын жырлағандай, ендеше Елбасы жүзеге асырған, Алла аузы­на салып ақыны жырлаған «Алтын көш­пен» «оралман» сөзін ауыстырып, қазақ­ты қазаққа қосқан «Нұрсұлтанның алтын көш дәуірі» тарихымыздағы бір белес болып қалсын деп тілейік!

 

Қолғанат НҰРЖАУБАЙҰЛЫ,  Қазақстан Журналистер  одағының мүшесі 

АҚТАУ