Қазақтың ұлттық мәдениетіне, оның ішінде сонау түркі дәуірінен бүгінгі таңға дейінгі саф қалпын сақтап келе жатқан күй өнерінің кемелденуіне өзінің зор үлесін қосқан шертпе күй шеберлерінің бірі композитор Мағауия Хамзин еді. Бүгінде оның сонау Тәттімбеттен бергі текті өнерді тегіс жұртқа жеткізген ерен еңбегі ел игілігіне молынан жарады. Тіпті Арқадан Алатауға дейінгі абыз далада Мағауия мектебі қалыптасқан десек, артық айтпаған болар едік. Сол шекпеннен шыққан қаншама жас дарын қара домбыраны жанына серік етіп, шертпе күйден шартарапқа күй шалқытуда. Тұғырлы тұлғаның шығармашылығы былтырдан бері өзінің тоқсан жылдық мерейтойы аясында еліміздің әр аймағында кеңінен насихатталып жатыр.
Сонау дөңгелек датаның түйінді толғамы таяуда елордамыздың еңселі төрінде «Қазақконцерт» мемлекеттік концерттік ұйымының ұйымдастыруымен өткен «Қоңырқаз» атты еске алу кешінде қорытындыланды.
Дарқан дарын иесінің мерейлі мерекесіне оған дейін асқақ Алатау төрі де ат қосқан болатын. М.Хамзиннің өнердегі шәкірттері Ж.Шәкәрім бастаған, Е.Төлеутай, М.Әбуғазы бар, Алматыда Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы, Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, П.Чайковский атындағы Алматы музыкалық колледжі және Ж.Елебеков атындағы республикалық эстрада-цирк колледжінің студенттерін қатыстырып асқаралы тұлғаның атында мұражай ашқан болатын. Мағауия Хамзин қоры, Халықаралық «Көшпенділер Атамұрасы» қоғамдық қоры, «Кеңес» орталығы бас болып, «Адырна» ұлттық-этнографиялық бірлестігімен серіктесе атқарған ол игі шара кемеңгер тұлғалардан гөрі келешек жылғаларға аманат іспетті ауқымды жұмыс болатын.
Әріптесіміз Аманғали Қалжан бірде өзі жұмыс істейтін «Астана ақшамы» газетінде «Қазақконцерт» мемлекеттік концерттік ұйымының директоры Асхат Маемировпен сұхбат жасаған болатын. Сұхбатта шертпе күйдің шебері Мағауия Хамзин де «Қазақконцерттің» құрамында өнер көрсеткенін тілге тиек ете келіп, оның осыдан тура жарты ғасыр бұрын Ермек Серкебаев екеуі Канаданың Монреаль қаласында өткен «ЭКСПО-67» көрмесіне қатысқаны туралы деректі алға тартады. Күйшінің таланты мен тағдырын, ғибаратты өмір жолын әңгімеге арқау ете келіп, А.Маемиров мырзаға Астанада Мағауия Хамзинді еске алуға арналған үлкен кеш өткізуді ұсынады.
Не керек әлгі сұхбаттың сұрағы мақсатына, Асхат мырза жақсы атына жетіп тамаша кеш таяуда өз дәрежесінде дүркіреп өтті. Кештің келісті өтуіне араға алтын көпір болып жүрген Мағауияны қазаққа берген Ақтоғайдың азаматы Ерлан Дәкеновтің де ықпалы бар. Аталмыш өнер жәрмеңкесіне қазақ руханиятының кіл қасқалары келіп, күйші жайлы келелі әңгімені кеңінен толғады. Шара тізгінін атақты күйші Жанғали Жүзбай ұстаған. Сәнді сахна төрінде Мұхаметжан Тілеухан, Қайролла Сəдуақасов төгілтіп күй төккенде көңіл көкжиегі күн астында шырайланып сала берді. Қазақ әдебиетінің белді өкілдері Төлен Әбдік, Қойшығара Салғара, Әнес Сарай, Қайролла Сәдуақасов қатысқан кеште жас дарындар Манап Анықбеков, Балжан Серікболқызы сияқты дәулескер күйшілер өнер жарыстырды. Сондай-ақ Қазақ ұлттық өнер университетінің ұстаздары әнмен әрлеген кешті көрермендер зор қошеметпен қабыл алды. Серік Оспанов, Амантай Жұмашев, Нұрай Танабаев, Аяулым Қамажан Мағауия шығармашылығының шыңына шуақ боп төгілді. Әсерлі естеліктердің арасында Мағауия Хамзиннің інісі Дәнелия ақсақал жайлы да айтылды. Оны тілге тиек етуіміздің өзіндік орны бар. Өкінішке қарай аталмыш кешті ұйымдастырушылардың басында болған Дәнелия ақсақал оны тамашалауға аз ғана уақыт қалғанда өмірден озды... Кешке Д.Хамзиннің зайыбы Бақыт шешей қатысып, Мағауия өзі қолдан шапқан домбыраларды ала келді. Шертпе күй шеберінің осындай да өнері болғанын бірі білсе, бірі біле бермейтін болар. Ол домбыралардың формасы да әдеттегі домбыралардан бөлек жасалған. Шертпе күйге келетін қалақ домбыралардан да қалыбы ерекше. Өнертанушы Раушан Малдыбаеваның айтуынша, Мағауияның əкесі Хамза ұлына бала күнінде дəл осындай музыкалық аспапты сыйлаған екен. Содан бері күйші өзге формадағы домбыраны онша ұната қоймаған.
Кеште айтылғандай, күй құты қонған Мағауия Хамзин қос ішекті домбыраны оркестрде ойнатуымен ерекшеленген дарын иесі. Ол – шертпе күймен бірге, əлемнің классикалық шығармаларын үлкен сахналарда ойнап, шетелдің талғампаз көрерменін тəнті еткен күйші.
Көкірек көзі ашық әлеумет әуезді әуен мен кемеңгер күй құшағынан шыққысы жоқ. Одан біз күйшінің өнердегі ғұмыры ұзақ әрі әлі де насиxаттала беретініне еш күмән келтірмедік. Осындай жиындар арқылы қазақтың ұлттық бай мұрасы ұрпақтан-ұрпаққа табыстала беретіні сөзсіз ақиқат.
Мирас АСАН, «Егемен Қазақстан»