Соңғы кездері осыған қатысты қоғамның пікірі екіге жарылды. Ғаламтордағы ақпарат пен қарапайым адамдардың алып-қашпа әңгімесі екпе салдыртудан бас тартатындардың санын арттырып жіберді.
Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметі бойынша, 2014 жылдан бері 14823 адам екпе салдырудан бас тартқан. Атап айтсақ, 2014 жылы – 2971, 2015 жылы – 5412, 2016 жылы – 1302, 2017 жылы – 3188, 2018 жылы 1950 адам вакцинаға қарсылық білдірген. Бас тарту жағдайы бойынша басым үлесті Алматы облысы алып отыр.
Министрліктің берген мәліметіне қарағанда, елімізде жыл сайын 5 миллионға жуық адам екпе салдырса, оның 1,3 миллионы – балалар. Ал Елбасының қатысуымен өткен «Nur Otan» партиясының ХVІІІ съезінен соң Денсаулық сақтау министрлігі вакцина жасау көлемін 1,5 есеге арттыруды көздейді. Вакцина егілгендегі сәтсіздік 2018 жылы жалпы санға шаққанда 0,05%-ды құраған. Бүгінде Қазақстанға Франция, Бельгия, Үндістан, АҚШ, Корея, Ресей елінен ДДСҰ-ның талаптарына жауап беретін вакциналар әкелінеді.
Дәрі-дәрмектің бәрі ем бе?
Жеңіл-желпі ауруға дәрі-дәрмек іздеп, айығуға асығатындар баршылық. Тіпті бас ауырып, балтыр сыздаса да, дәріханаға жүгіретініміз рас. Ауырып емханаға жол түсе қалған жағдайда дәрі-дәрмекті қажетінше жазып беріп жатады. Дәрігер қандай дәрі ішу керектігін айтып бермесе, көңіліміз көншімей, емханадан күпті болып шығамыз. Қазір гепатит, қызылша сынды жұқпалы ауруларға қарсы екпе салдырмаса да, тұмауға қарсы вакцина еккізіп жататындар бар. Ал ақ желеңділер, керісінше, тұмауға шалдығып, бас ауырған жағдайда әуелі ағзаның өзі күресуіне мүмкіндік жасау керегін алға тартады. Бұл туралы Ана мен бала денсаулығы Ұлттық ғылыми орталығының дәрігері, профессор, иммунолог Рафаил Розенсон: «Егер тұмауға шалдықсаңыз, дәрі-дәрмекке жүгінудің қажеті жоқ. Организмге аурумен күресуге мүмкіндік беру керек. Егер ағза өзі күрессе, келесіде ол ауру түрінен жеңіл өтеді», дейді. Дәрігер, сондай-ақ орынды-орынсыз антибиотикке жүгінудің де зиян екенін айтады.
Екпеден сеп болмаса кім кінәлі?
Р.Розенсон екпенің жүз пайыз пайдалы екенін айтты. «Соңғы уақытта адамдар ғаламтордан оқып алған ақпарға сеніп, екпеден бас тартып жатыр. Ал шын мәнінде, мұндағы сәтсіздік миллионға шаққанда бір адамнан келеді. Бізге келетін вакцинаның бәрі тексерістен өтеді», дейді ол. Ал егілген соң демікпе болған, әртүрлі ауруға шалдыққан адамдарға қатысты не айтамыз? Мұның басты себебі – екпе салу барысындағы салғырттық. Мамандар ауырып тұрған не жақында ғана айыққан адамға вакцина егуге болмайтынын қатаң ескертуі керек.
Дін мен екпенің
қатысы қанша?
Қоғамда сондай-ақ «дін ұстанатын мұсылмандар екпеге қарсы» деген кереғар пікір қалыптасқан. ҚМДБ Пәтуа бөлімінің меңгерушісі Сансызбай Құрбанұлы дін ұстанбайтындардың арасында да қарсылардың көптігін, бас тартқандардың өз аргументі бар екенін айтады. «Бәрін дінге апарып телудің қажеті жоқ. Бас тартып жатса, әркімнің өз дәлелі бар. Дін ғылымға қарсы емес», дейді ол. Осыған қатысты мешіт жамағатына сауалнама жүргізгенімізде, қолдағандар да, қарсы пікір білдіргендер де кездесіп жатты. Екпеге қарсылардың негізгі дәлелі – егілген соң ауруға шалдыққан таныстары мен ғаламтор арқылы алған негізсіз мәлімет болып шықты.
Екпеге балама бар ма?
Адамдардың көбі көк түтін будақтаған қалаға ағылған, ұзақ күн кеңседе отыратын қазіргі заманда жұқпалы аурумен вакцинасыз күресу қиын. Бір екпе 20 күндік физикалық жаттығудың әсеріндей екенін айтады. Өкініштісі сол жеңілдің астымен, ауырдың үстімен жүріп, күнделікті жаттығумен айналысудан гөрі, дерттен дәрі арқылы емделгіміз келіп тұратыны рас. Тіпті бүгінде арықтау үшін түрлі препарат пайдаланатындарды көріп жүрміз. Таза су мен табиғи өнім – ауруға шалдықпаудың бірден-бір кепілі. Бұған қатысты «Жас-Ай» медициналық орталығының директоры Жасан Зекейұлы: «Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының арнайы экологиялық зерттеу департаментінің мамандары әлемнің барлық елінде инфекциялық ауруларды зерттеуден өткізген. Қорытынды бойынша, балаларды түрлі инфекциядан қорғау үшін вакцинаның көмегіне жүгінбей-ақ, таза су, сапалы ас-ауқатпен тамақтандыру арқылы түрлі жұқпалы аурумен күресуге болатынын дәлелдеді. Әрі бұл ғалымдардың айтуларынша, вакцинаға қарағанда әлдеқайда арзан, сондай-ақ өте тиімді», дейді. Демек, ішер ас пен дене жаттығуларына жеткілікті мөлшерде көңіл бөлу – емхана есігін қақпаудың негізгі жолы. Осы орайда «ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деген бабаларымыздың өсиетін қаперде ұстасақ, ұтылмаспыз.
Салтанат ШЫНӘДІЛ,
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ студенті