Электромобиль нарығы дамып келеді

Халықаралық ұйымның алаң­дау­шы­лығы негізсіз емес. Қазір­дің өзінде халық санына шаққан­да электромобиль шығару саны бо­йынша Норвегия алғашқы орында тұр. Ал бұл ел аса ірі мұнай экспорттаушылардың бірі саналатынын айта кетейік. Қазіргі таңда елдің жалпы автопаркіндегі электрмен жүретін көліктердің үлесі 30 пайыздан асады. Яғни, электромобиль шығару көрсеткіші бойынша алдыңғы қатардағы АҚШ, Жапония, Қытай елдерінен әлденеше есе озып кетті деген сөз. Бұдан бірнеше жыл бұрын электрокарлар экзотика болып көрінгенімен, бүгінгі нарық электромобильдердің бәсекеге қабі­лет­тілігін айқындап бергендей. 

Сарапшылар бұл индустрия­ның өсу қарқыны мұнай экспорттау­шылар­дың әл-ауқатына айтарлықтай қауіп төндіріп отыр деп санайды. Сан­дарды сөйлетсек, Қытайда сатыл­ған электр көліктердің саны соңғы бір­неше жылда 59 мыңнан 189 мыңға дейін көбейген. Бұл ел зама­науи көліктерді сатудың негізгі нары­ғына айналып, сату көлемі жағынан АҚШ-ты басып озуға жақын қалыпты.

Еуропадағы көлік саудасының өсуіне қарамастан, бұрынғысын­ша қытайлықтардан артта қалып келеді. Мәселен, Ұлыбританияда жылына 28 мыңға дейін электркөлік шығарылса, Францияда бұл меже 27 мың бірлік­ті құрап отыр. Норвегияда 20 мың­нан 25 мыңға дейін барады, ал Гер­манияда жыл сайын 13 мыңнан 23,5 мыңға дейін көлік өндіріледі екен. Гер­манияның құрлықтағы ең ірі авто­­өндіруші екендігін ескеру қажет. Маман­дар, елдегі электромобиль нары­ғының дамуы бірінші кезекте билік­тің сая­сатына байланысты дейді. 

– Кейбір мемлекеттер көмір­су­тегі өнімдерін пайдаланбай­­тын көлік­тер­дің көбірек шығары­луы­на, са­тылуына мүдделі. Сол себеп­ті оған барын­ша қолдау көрсету­ге ты­­ры­сады. Мы­салы, Қытай­да бұл бағыт субсидия­ланады. Эко­ло­гия­лық қауіпсіз авто­мобиль­дер­ді өн­діруге арналған бірлескен кәсіп­­орын құрылып, элект­ро­мо­биль­­ді сатып алушыларға жеңіл­дік­­тер беріледі, – дейді PhD док­торы Жібек Абылқасымова. Ғалым опти­мис­тік болжамдарға сай жа­һандық авто­парк­тегі электр көлік­тері­нің үлесі 2040 жылға қарай 40%-ға өсуі әбден мүм­кін дейді. Қазір бұл көр­сеткіш 0,2%-ға енді жеткен.

Жақында АҚШ-тың Лос-Андже­лес қаласында өткен Tesla көлігінің кезекті сериясының таныс­­тырылымы өткені белгілі. Ком­пания жетек­­шісі Илон Маск осы жиында элек­тр­кар­ларға арнал­ған Supercharger қуаттау стан­саларының Қазақстанда салынуы мүмкін екенін жоққа шығарған жоқ. Ол өзінің Twitter-дегі парақ­шасында: «Біз Қазақстанда қуаттау стансаларын саламыз», деп бекіте түскен-ді. Бүгінгі дәуірдің да Винчиіне баланып жүрген Илон Масктің сөзі қаншалықты жүзеге асатынына уақыт төреші. Десе де, Үкімет бұл бастаманың жүзе­ге асуы­на атсалысуға дайын сы­ңайлы. Мәселен, Шымкент ша­һары­ның истеблишменті, зауыт құ­ры­лы­сына арнайы жер телімін бөлуге, жеңілдікті несие алып беруге, тіпті болашақ кәсіпорынды салық­тық міндеттемелерден босатуға дейін көмектесуге әзір екен. Осы жөнін­де қала басшысының орынбасары әлеуметтік желіде арнайы жазба қалдырғаны есімізде. 

Қалай десек те, электромо­биль­дердің заманы туып келе жатқанына қазір күмән келтіретіндер аз. Шикі­затқа зәру елдерді айтпағанда, мұнай-газы мол елдердің өзі осы бағытқа мо­йын бұрып жатыр. Уақыт талабына ілесу үшін Қазақстанға да жаңа индус­трияға қадам басуға қазірден қам жасай берген артық болмасы анық. 

Жақсылық МҰРАТҚАЛИ, 

журналист

СЕМЕЙ