Елімізді достық пен бірлік көркейтеді

Елімізді достық пен бірлік көркейтеді

Сәрсенбі, 2 мамыр 2012 8:04

Жақында Қазақстан халқы Ассамблеясының ХІХ сессиясы болып өткені белгілі. Осы форум қар­саңында біз Ассамблеядан Мәжіліске сайлан­ған депутат­тар­дың бірі – Надежда Нестероваға жолығып, аз-кем әңгіме-дүкен құрған едік.

– Надежда Дмитриевна, Ассам­блея­ның еліміз үшін рөлі қандай депойлайсыз?

 

Сәрсенбі, 2 мамыр 2012 8:04

Жақында Қазақстан халқы Ассамблеясының ХІХ сессиясы болып өткені белгілі. Осы форум қар­саңында біз Ассамблеядан Мәжіліске сайлан­ған депутат­тар­дың бірі – Надежда Нестероваға жолығып, аз-кем әңгіме-дүкен құрған едік.

– Надежда Дмитриевна, Ассам­блея­ның еліміз үшін рөлі қандай депойлайсыз?

– Тәуелсіз мемлекет құрудың алғаш­қы жылдарында көп ұлтты Қазақстанның алдында ел азаматтарының еркі мен құ­қын қамтамасыз етудің демократиялық тетіктерін дамыту міндеті тұрды. Бүгінгі таңда қоғамдық келісім мен этносаралық төзімділіктің қазақстандық моделі әлем­де танылған «қазақстандық даму жолы­ның» бөлінбес бір құрамдасына айналды. 1995 жыл ел Президенті Н.­Ә.На­зар­баев­тың бастамасымен Қазақстан халқы Ас­самблеясының негізі қаланды. Бұл қо­ғам­дық институт елдің саяси жүйесінде түбегейлі реформалар жүріп жатқан кезде құрылды. Ал ҚХА бастамасымен жаңа Конституция жалпыхалықтық референдумда қабылданып, соның арқа­сын­да этнос­аралық қатынастар саласы демокра­тия­лық тұрпат алды. Сенім-нанымы мен қай этностық топқа жататынына азамат­тар­дың аумақтық-саяси қа­уым­дасуына қа­рамай, қоғамдық ке­лі­сім­нің негізгі қағидаттары сақтала отырып, барлық этностың теңдігі қамтамасыз етілді.

– Қазіргі таңда этностық топтар қа­зақтардың айналасына ұжымдасабас­тады деген пікірлер айтылып қалып жүр. Сіз осы пікірге қосыласызба?

– Мемлекетіміз ең алдымен ортақ тарихымыздың арқасында бірлікке қол жеткізді, тағдырдың тепкісін көрген көптеген адамдар киелі қазақ жеріне келгеннен кейін тек жергілікті тұрғын­дар­дың жылылығы мен қамқорлығын көріп қана қоймай, тіпті Отанын тапты. Осылайша бірлесіп еңбек етудің арқасында өтпелі кезеңнің қиындықтарына да мойымай, бүгінде әлем таныған елге айнал­дық. Әсем шаһар – Астана бой көтерді. Мұның бар­лығы тәуелсіз еліміздің мыз­ғымас ірге­та­сын тұрғызуға берік негіз қалады. Қазақ халқының менталитеті, жомарттығы, ашық­тығы, қонақжайлы­лы­ғы әртүрлі этностық топтардың жоғары деңгейде төзімділік танытуына себеп болды. Тарихи жады – қазақстандық эт­нос­аралық төзімді­ліктің темірқазығы, міне, осында жатыр.

Жалпы, мәдени интеграцияны анық­тауда қазақ халқының көпғасырлық мә­де­ниетінің діңгек болуы өте маңызды. Қа­з­ақтар ел тұрғындарының басым көп­шілігін құрайды және өзінің байырғы жерінде өмір сүріп отыр. Көптеген сын-қатерлерден сүрінбей өткен байырғы халықтың достыққа адалдығының, сөзге беріктігінің нәтижесінде этносаралық тұрақтылық ел дамуының локомотивіне айналған.

– Еліміз үшін этносаралық келісім мен тұрақтылықтың маңызы зореке­ніне күмән жоқ. ҚХА осы бағытта қан­дай жұмыстар атқарып жатырдей аласыз?

– Еліміздің мемлекеттік этноұлттық саясаты азаматтарымыздың мүддесі мен спецификалық қажеттіліктерін жүзеге асыру үшін барлық керекті саяси-құ­қық­тық жағдаймен қамтамасыз етеді. ҚХА инфрақұрылымдары нығайтылып, оның мемлекеттік билік пен азаматтық қоғам жүйе­сіне интеграциялануы бағытында көптеген жұмыстар атқарылды. Ассамблея жанынан үш қоғамдық қор құрылған, көпфункциялы веб-портал дамытылуда, «Менің елім» мен «Достық-Дружба» жур­налдары жарық көруде және Ұлттық академиялық кітапханада Ассамблеяның этносаралық тақырыбына арналған ресми депози­та­рийі құ­ры­лып отыр. Ассамблея жанынан құ­рылған Ғы­лыми-са­рап­тама кеңесі этносаралық қатынастар мәсе­ле­сін ше­шу және талқылау үшін әм­бе­бап алаңға айналған. Еліміздің көп­теген өңі­рінде жоғары оқу орындары базасында ғы­лы­ми-сарапшылық топтары құрыл­ған. Этносаралық қатынастар мәселесі жө­ніндегі белгілі журналист-сарапшы­лар­дың клубы да өмірге келді. Өңірлік деңгейде де осындай құрылымдар құ­рыл­са, олар этносаралық бірлікті ны­ғайту саласында белсенді жұмыс атқа­рып келеді. Ассамблея еліміздегі тұрақ­тылық пен келісімді қамтамасыз етудің халықаралық аспектілерін, сондай-ақ құқықты, құқық қорғаушылықты, білім мен тәрбиені және ақпаратты қамтыған министрліктермен және ведомстволармен тығыз байланыста жұмыс істеуде. Мұның барлығы Ассамблеяның халық­тың тұтастығын қамтамасыз етудегі кең көлемдегі жұмысын айғақтаса керек.

– Сіз Парламент жұмысында ҚХА-дан сайланған Мәжіліс депутаттары­ныңрөлі қандай дер едіңіз?

– 2007 жылғы конституциялық реформа ҚХА-ны конституциялық орган ретінде бекітті. Соның нәтижесінде қа­зақ­стандық этностарға парламенттік өкі­леттілік берілді. Ассамблеядан Мәжі­ліс­ке сайланған тоғыз депутат Қазақстан­дағы барлық этностық топтар мүддесін көздеп қана қоймайды, толыққанды заң шығарушылық қызметпен де айналысады. ҚХА-дан сайланған депутаттық топтың құрамына еліміз төменгі палатасындағы үш партия өкілінің кіруі де ерекше атап көрсетерлік жәйт.

– Сіз бір сөзіңізде үнемі этномәдени бірлестіктерде болып тұрамын деп айтып қалдыңыз…

– Өзіміздің дағдылы жұмысымызда біз этномәдени бірлестіктер басшыларымен және белсенділерімен жиі кездесіп тұрамыз. Президент жанындағы Мем­ле­кеттік басқару академиясымен белсенді жұмыс істейміз, өйткені, оның базасында этносаралық және дінаралық саланы зерттеу жөніндегі орталық құрылған.

Этносаралық келісім туралы көптеген ақпараттарды біз өңірлерде болған кездесулерден де аламыз. Жамбыл облысының Қордай ауданында депутат Ахмадиев пен Дұнған этномәдени бірлестіктері ас­со­циациясының өкілдерімен болған соңғы кездесуде саламатты өмір салты басты тақырыпқа айналды. Мәселен, Масанчи, Сортөбе және өзге де елді мекендерде темекі өнімдері мен спирттік ішімдіктер тіпті де сатылмайды. Мұнда маңдай тер мен жерге деген құрмет ерекше орын алады. Аға буын игі дағдының сақ­талуын қатаң қадағалайды.

Осы орайда біз әрбір этностық топ­тың өміріндегі жақсы тәрбиелік тұс­тар­ды кеңінен пайдалануымыз керек. Жалпы, кездесулерде этносаралық мәселелер көтерілмейді, керісінше, тұрғындарды көп жағдайда жалпымемлекеттік мәсе­лелер, соның ішінде өзге ұлт өкілдеріне мемлекеттік тілді үйретуді ұйымдастыру мәселелері толғандырады.

– Мемлекеттік тіл демекші, сіздің өзіңіз немесе балаларыңыз қазақ тілін меңгерген бе?

– Қазіргі таңда мемлекеттік тіл аясы күннен күнге кеңейіп келеді. Тілді үйренемін деген адамдарға барлық жағдай жасалған. Өзім, мысалы, көптеген оқы­ту-әдістемелік кітаптарды және басылымдар бетінде жарық көрген материалдар қиындысын жинап жүремін. Әсіресе, мені күнделікті өмірде қажеттілікке асатын мақал-мәтелдер мен саяси терминдер қызықтырады.

Балаларым туралы айтар болсам, көп жағдай ұстазға байланысты ғой. Мысалы, менің баламның өте қатал мұғалімі болды және үнемі былай дейтін: «Иә, мен қатал әрі талап қойғышпын, бірақ уақыты келгенде сендер маған рахмет­теріңді айтасыңдар». Шынында да, жоо-да оқып жүрген кезінде менің балам топ­тағы тілді жақсы білетін студенттердің бірі болды. Қызым – лингвист, немеремді де мемлекеттік тілді білуге баулып жүрміз. Егер Қазақстанды өзімнің Отаным деп санасаң, өз болашағың мен балаларыңның келешегін ойласаң, онда тілді білу – саналы түрдегі қажеттілік.

– Әңгімеңізге рахмет.

Әңгімелескен Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.