АӘК тағайындау тетіктері жүйеленді

Облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламаларды үй­лестіру басқармасы әлеуметтік ма­ңызы жоғары істі 2019 жылдың 31 желтоқсанына дейінгі АӘК бе­ру­дің жай-күйіне талдау жасаудан бастап отыр. Бұл кезде өңірде АӘК алушылар арасындағы ең­бек­ке қабілетті азаматтар жұ­мыс­­пен қамтудың белсенді шара­­ла­ры­на тартылды. Олардың қата­рын тұрақты жұмысқа орна­лас­қан­­дар мен ақылы қоғамдық қыз­мет­ке жолданғандар және әлеу­мет­тік жұмыс орындары мен жас­тар тәжірибесіне жібе­ріл­гендер құ­райды. Сонымен бірге осы ара­лықта облыста жаңа кә­сіби ма­ман­дықтарға әзірлеу үшін қысқа мер­зімді курстар ұйым­дас­ты­рыл­ған.

Атаулы әлеуметтік көмек беру­ге қатысты биыл қолданысқа ен­гі­зіл­­ген өзгерістер нөлдік циклдан бас­талмағаны белгілі. Сондықтан атал­ған басқарманың сарапшы мамандары алдыңғы жылдарда жинақ­талған тәжірибенің тиімді тұс­тарын АӘК-тің жаңа форматы жағ­дайында одан әрі пайдалана бергенді жөн санайды.

Былтыр өңірде осы оң істерге кереғар жайттар да орын алғанын жасырмаймыз. Бұл – бірқатар АӘК алушылардың өз табыстарын жасыру, формальды түрде жұмыс­тан шығу және жалған неке бұзу секілді теріс іс-әрекеттерге жол беру деректері. Анықталған тізім Еңбек және халықты әлеу­меттік қорғау министрлігі жа­нын­­дағы Еңбек ресурстарын дамы­ту орта­лығына жинақталған. Осы тізім­ге сәйкес облыста кірісі мен шы­ғысының арасында айыр­ма­шылығы бар АӘК алушылармен жеке түсінік жұмыстары жүргізілген әрі осы тұрғыда оңа­ша кездесулер өткізілген.

Соның нәтижесінде кірістерін жасырған 1505 отбасына төлем төлеу тоқтатылып, 1754 отбасына қайта есептеулер жүргізілді. Ал 229 отбасына тағайындалған төлем нақтылау барысында дәлел­денбегендіктен өзгеріссіз қал­дырылды. Сөйтіп аталған жұ­мыс­­тардың нәтижесінде жалпы саны 61 отбасына 51,1 миллион теңге артық әрі негізсіз төлен­ге­ні анықталып, бюджетке кері қайтарылды. Сонымен қатар облыс бойынша 2018 жылы 1 миллионнан 10 миллион теңгеге дейін кірісі бар 143 жеке кәсіпкер АӘК алушылар қатарының бел ортасынан орын алыпты.

Арнайы құрылған комиссия олардың әлеуметтік-тұрмыс жағ­дайларына қайтадан тексеру жүр­гі­зіп, табыстарының мөлшерін анықтады. Соның нәтижесінде 18 отбасынан 2 миллион теңгеден астам қаражат бюджетке кері қайта­рылды. АӘК тағайындаудың биыл қолда­ныс­қа енгізілген жаңа фор­маты жағ­дайында мұндай «әттеген-ай­лар­дан» тиісті сабақ ала білу қа­жет. Бұл мақсатта биыл облыста АӘК беру мәселесіне жариялылық қағи­дат­тарын ор­нық­­тыру үшін жаңа аймақ­тық жұ­мысшы тобы құрылды. Оның құра­мына Мемлекеттік кірістер және Ішкі істер мен Әділет де­парта­мент­тері, Прокуратура, Денсаулық сақ­тау мен Ауыл шаруа­шылығы бас­қар­малары және ақса­қалдар алқасы мен үкіметтік емес ұйымдар өкілдері ен­гізілген.

Сонымен бірге облыстың бар­лық ауданында учаскелік комис­­сия­лар­дың құрамы қайта­дан қаралып жасақталды. Қа­зір 161 учаскелік комиссия жұм­ыс­та­рын ойдағыдай жүргізіп келеді. Сөйтіп теріс іс-әрекеттерге жол бермеудің мүлдем жаңаша тың жолдары белгіленді. Сондай-ақ жұмысы жоқтық масыл­дық­қа әкелмеуі тиіс. Соған сәйкес әлеу­мет­тік келісімшарттар толты­рыл­ды әрі оларды жұмыспен қам­ту­дың белсенді шараларына тарту үшін ақпараттық жүйеге енгізу жұмыстары жүргізілді. Бұған қоса АӘК алушылардың кірі­сіне ассистенттер тарапынан ай сайын мониторингтік зерттеулер жасау тәртібі қолға алынды. Бұған қоса облыста атаулы әлеуметтік көмекке қайта есептеу жұ­мыстары жүргізілді,  дейді об­лыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бас­­қар­­масының басшысы Бұлбұл Елеусінова.

Тағы бір атап өтетін мәселе, биыл­дан бастап өтініш берушінің ма­териалдық жағдайын тексеру қо­ры­тындысы бойынша мемлекет тарапынан тағайындалатын атау­лы әлеуметтік көмекке мұқ­таж­­ды­ғын анықтау критерийі белгі­ленді. Сондай-ақ учаскелік комис­сия­лардың құрамы түгелдей қайта жаң­­ғыртылып, оларға заң­на­малық құ­қықтар бекітілген.

Облыс әкімінің орынбасары Марат Тоғжанов биылдан бас­тап учас­­келік комиссиялардың қызметі­­­не зор сенім артылып, үлкен жа­уап­­­кер­шілік жүктелгенін атап көр­сетті. Олар апта сайын АӘК-ке мұқ­­таж отбасылардың жай-күйі­мен толықтай танысып, кірісі мен шы­ғы­сын сарапқа салуда.

Иә, бұған дейін АӘК беру ісінде адам факторы да, сыбайластық сипа­тын­дағы көріністер де, бір­қатар түсініспеушілік дерек­те­рі де кездесті. Енді АӘК та­ғайын­дау­дың жаңа тәртібі мұндай заң­сыз­дық­тар­дың жолын кеседі деген сенім бар.

АҚТӨБЕ