COVID-19: созылмалы және маусымдық ауруы бар науқастарға қауіпті

Аллергиясы барлар абай болуы қажет

Алматы қаласындағы Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу инсти­ту­тының Рес­публикалық аллер­го­ло­гия­лық орта­­лы­ғының жетекшісі, медици­на ғылым­да­­рының докторы, жоғарғы санат­та­ғы дә­рігер Динара Талғатбекова мау­сым­­дық және тыныс жолдарының со­зыл­ма­лы аллергиялық ауруларына шал­­дыққан адамдарға коронавирустың тарал­уына байланысты жоғары қауіп төнуі мүмкін екенін жеткізді. Динара Жеңісбекқызының айтуынша, мұрын-жұт­қыншақ – вирустар мен аллер­ген­дер­дің негізгі кіретін қақпасы. Қауіпті агент­тердің алғашқы тосқауылы сана­­латын мұрын-жұтқыншақтың сіле­мей­лі қабығына ерекше назар аудару қажет. Тыныс жолдарының созылмалы аллергиялық қабынуы пациенттің сі­ле­мей­лі қабығын вирустарға әсер етед­і. Сондықтан көктем мезгілінде, әсі­ресе сәуір мен мамырда ағаштар шаң баса бас­­тағанда мегаполис тұрғындары сақ бол­уы тиіс.

Мұрын қуысы сілемейлі қабығымен үне­мі вирустармен күресіп, мұрын ар­қы­лы өтетін ауаны тазартып отырады. Оған әртүрлі бактериялар, вирустар, шаң-тозаңдар жиналады. Вирустық инфек­ция ағзаға тыныс алу жолымен еніп, тыныс алу жолдарының жасушаларында – көмей, трахея, бронхтарда жиналады. Бұл аллергеннің сілемейлі қабыққа оңай ене­тінін білдіреді. Иммунитет әлсіреген кезде зақымдалған сілемейлі қабықтар арқылы вирустар мен аллергендер ағзаға зиян келтіреді. Егер вирусқа көктемдегі өсімдіктердің гүлденуіне байланысты аллергия қосылса, науқастың жағдайына әсер етуі мүмкін.

Сондықтан инфекция аллергияның ба­рысын, ал аллергия вирустық инфек­ция­ның ағымын жылдамдатады. Аурудың ал­дын алу өте маңызды. Ең қарапайымы – та­ңертең тісті тазалау сияқты, мұ­рын­ды, ауызды және тамақты тұзды сумен шаю. Біз тісімізді таңертең-кешке тазалаймыз, қо­лы­мызды күніне бірнеше рет жуамыз, мұрынның сілемейлі қабығына да солай жасау керек. Вирустық инфекция кезінде мұрын-жұтқыншақтың уақтылы емделмеген аурулары (синуситтер, фарингит) ауыр асқынуға әкелуі мүмкін. Аллергиясы бар науқас, әсіресе қазір өсімдіктер гүлдеп жатқанда аурудың белгілері мен ауырлығын бақылау үшін дәрігердің тағайындаған терапиясын қабылдауы тиіс. Вирустар әрдайым аллер­гиялық аурулардың, әсіресе бронх демікпесінің өршуінің арандатушысы сияқты әрекет етеді. Бронх демікпесі бол­ған жағдайда, пациент дәрігер таға­йын­­даған негізгі қабынуға қарсы тера­пия­ны алуы керек, сонымен қатар ви­рустық/бактериалды инфекциясының қо­сылу ерекшеліктерін ескере отырып, емдеуде вирус пен бактерияға қарсы им­му­­номодуляторлық дәрі-дәрмектерді қол­­дануға болады.

 Қант диабеті барларға қауіпті

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйы­м­­ының мәліметі бойынша, COVID-19 жұқтыру қаупі әсіресе қант диабеті, гипертония, жүрек-қантамыр жүйесі мен созылмалы өкпе және қатерлі ісік аурулары бар егде адамдарға төнуі мүмкін.

Алматы қаласындағы Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу инс­ти­­туты эндокринология курсының же­тек­шісі, медицина ғылымының канди­­даты Лаура Даниярованың айту­ынш­а, осы санаттағы науқастардың ауру­дың декомпенсациясы салдарынан ағза­ның иммунологиялық реактивтілігі төмен­де­уі мүмкін. Созылмалы гипергликемия (қандағы қанттың көбеюі) кез келген инфекциялық агенттердің, соның ішінде вирустың өсуі мен дамуына «қолайлы» қоректік орта саналады. Қант диабетімен ауыратын адамдар да вирустық инфекция өршіген кезде, оның жүру барысы қандағы глюкоза дең­гейінің ауытқуы және қант диабеті салдарынан асқынатыны белгілі.

«Қант диабетімен ауыратын адам­дар­ға коронавирус инфекциясын жұқ­ты­ру қаупін азайту үшін сақтық шараларын сақ­тау қажет», дейді Лаура Бақыт­жан­қызы.

Өз кезегінде Халықаралық қант диа­беті федерациясы қант диабетімен ауыратын адамдарда коронавирустың алдын алу жөнінде ұсыныстар жария­ла­ған болатын. Ең бастысы, өзін өзі бақылау болғандықтан, қандағы глюкоза деңгейіне ерекше назар аудару керек. Тұрақты түрде бақылау – қан­да­ғы жоғары немесе төмен глюкоза дең­ге­йі­нен туындайтын асқынулардың алдын алуға көмектеседі дейді мамандар.

Сонымен мамандардың кеңесіне сәйкес, тұмау белгілері болған жағдайда (дененің қызуы, жөтел, ентігу), міндетті түрде дәрігерге қаралу керек. Кез келген инфекция қандағы глюкоза деңгейін жоғарылатады және сұйықтыққа деген қажеттілікті арттырады, сондықтан жеткілікті мөлшерде су ішіңіз. Диабетке қарсы қажетті дәрі-дәрмектер жеткілікті еке­ніне көз жеткізіңіз. Егер бірнеше апта бойы оқшаулану керек болса, сізге не қажет екенін ойлаңыз. Жалғыз тұ­ра­тын болсаңыз, сізде қант диабеті бар екенін білетін, сенім артуға болатын адамның бар екеніне көз жеткізіңіз, өйткені ауырып қалсаңыз, сізге көмек қажет болуы мүмкін. Сондай-ақ дұрыс та­мақтанып, дене қимылының көп бо­луы­на да назар аудару керек, сондықтан гликемиялық индексі төмен тағамдарды таңдап, қуырылған, майлы тағамдарды тұтынбауға тырысу да өте маңызды.

Жүрек-қан тамырлары дерттерін тез асқындырады

Алдын ала мәліметтер бойынша, COVID-19-ға шалдыққан пациенттердің 25%-дан 50%-ға дейін жапсарлас аурулары бар. Жүрек-қан тамырлары ауру­лары, қатерлі ісік, созылмалы рес­пи­ра­тор­лық аурулар және қант диабеті сияқты патологиялары бар коморбидті нау­қас­тар үшін қолайсыз нәтижелер қаупі ха­лықтың орташа деңгейіне қарағанда едәуір жоғары.

Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институты кардиоло­гия кафедрасының доценті, медицина ғылымының кандидаты Күлзида Қошум­баева популяцияда жиі кездесетін жүрек-қан тамырлары аурулары бар нау­қастар ерекше қауіп тобын құрайды дейді.

«Жүрегі ауыратындар науқастардың қатарын көбейтпеу үшін қарапайым алдын алу шаралары мен дәрігердің ұсы­ныс­тарын ұстану керек. Бұл бірінші кезекте мемлекеттік және жергілікті атқа­ру­шы органдар, медицина қызметкерлері тарапынан ұйғарылған карантиндік шараларының қатаң сақталуы. Сон­дық­тан алдымен көпшілікпен байланыс­ты ай­тар­лықтай шектеу, үйде болу, адам­дар көп жиналатын орындарға шық­пау, әртүрлі көлікпен жүрмеу, не­ме­­релердің ата-әжелерімен байла­ны­сын уақытша азайту маңызды, өйткені балалар асим­пто­матикалық вирус тасымалдаушыла­ры болуы мүмкін», дейді Күлзида Қошумбаева.

Қоғамдық орындарға амалсыз барған кезде, басқа адамдарға қатысты (1,0 - 1,5 метр­ден астам) қауіпсіз қашықтықты сақ­­тау керек, медициналық маска киіп, қол алысудан бас тартып, беті­ңіз­ге, кө­зіңізге, мұрныңызға және аузы­ңыз­ға қолыңызды тигізбеңіз, қолды мүм­­кіндігінше жиі жуып, сабын және құ­ра­­мында спирт бар дезинфекциялық сұйықтықты қолданыңыз. Мамандар дәрігерлердің барлық ұсынысын қатаң сақтап, тағайындалған дәрі-дәрмектерді қабылдауды жалғастыру қажеттігін алға тартады. Пациенттердің бұл санаты пандемия уақытша екенін сезініп, үрейге бой алдырмай, ақыл-парасатпен өзін сақтау арқылы қорғайды. Коронавирус инфекциясына шалдыққан жүрек-қан тамырлары аурулары бар пациенттердің 90%-ы сауығып кеткенін айта кеткен ләзім.

Сонымен қатар дәрігерлер ыстық ванналар мен моншалар COVID-19-дан қор­ғамайтынын ескертеді. Керісінше жүрек-қан тамырлары аурулары бар нау­қас­тар үшін қауіпті болуы мүмкін. Бұл пікірді коронавирус инфекциясын алкогольмен «емдеу» әрекетіне де қатысты айтуға болады.

АЛМАТЫ